Donderdag 12/1, 21.30 – Canvas.Bijzonder delicaat onderwerp in Panorama deze week: het stopzetten van een zwangerschap als het kind ernstig gehandicapt blijkt. ‘Een tijd geleden was er in Koppen een reportage te zien over ouders die ervoor gekozen hadden om hun kind op de wereld te zetten, ook al bleek uit de tests dat het met het syndroom van Down of een andere zware aandoening zou worden geboren’, vertelt maker Ludo Penninckx.’ Kort daarop kregen we op de redactie bericht van een vereniging van ouders die er wel voor gekozen hebben om de zwangerschap stop te zetten. Ik kan moeilijk in hun plaats spreken, maar zij vonden het eenzijdige verhaal in die reportage zeer confronterend.’
Je vond het tijd dat er ook een andere klok in het debat luidde?
LUDO PENNINCKX: Ik vond vooral dat we de verscheurende keuze van ouders in zo’n situatie als onderwerp niet konden negeren. Deze mensen, lotgenoten noemen ze zichzelf, zouden graag hun problematiek in de media bespreken, wat totnogtoe niet gebeurd is. Vooraf heb ik verschillende gesprekken gehad en uiteindelijk heb ik enkele van hen overtuigd om hun verhaal voor de camera te doen. Het gaat stuk voor stuk om verschrikkelijke keuzes. Een moeder, die uiteindelijk niet voor de camera getuigde, vertelde me dat zij de slechtst denkbare moeder is want zij heeft haar kind gedood. En toch zou ze in dezelfde omstandigheden dezelfde beslissing nemen.
Met woorden als ‘slechtst denkbare moeder’ en ‘doden’ oordelen de betrokkenen toch hard over zichzelf.
PENNINCKX: Vergis je niet, hoewel al deze mensen achter hun keuze staan, leven zij met een immens schuldgevoel. Het wijst op de paradox van hun keuze. De baby’s waren erg gewenst, en ouders tellen het ongeboren kind nog altijd mee. Het gaat om welke beslissing je voor dit kind neemt. Ik laat ook een moeder aan het woord van wie het kind toch geboren werd, omdat de zeer ernstige handicap bij de tests niet was vastgesteld. Dat baby’tje heeft nog zeven maanden in pijn geleefd.
Hoe pak je zo’n delicaat onderwerp aan in wat toch een programma voor hard nieuws is?
PENNINCKX: Je tracht het natuurlijk zo sereen mogelijk te doen. De reportage kan ook niet met een conclusie – goed of slecht – eindigen. De kijker zal met heel wat vragen achterblijven, en dat is ook de bedoeling. Het is zo’n complexe materie, niet alleen juridisch en medisch, maar ook emotioneel. Panorama-eindredacteur Jan Holderbeke verwoordt het heel mooi in de perstekst: ‘Wanneer zie je je foetus het liefst? Als je hem ondraaglijk leed bespaart of als je hem liefdevol begeleidt in zijn handicap? Over een grenzeloos verscheurende keuze, over de wazige grenzen tussen leven, lijden en dood.’
Wettelijk en medisch zijn we bij machte om hierover te beslissen, maar mentaal zijn we er misschien nooit klaar voor?
PENNINCKX: Dat ligt heel moeilijk. Zelf worstel ik er ook mee na het maken van deze reportage. In 1990 is een verregaand juridisch kader gecreëerd: tot in de 35e week, vlak voor de eerste weeën, kan om medische redenen een zwangerschap beëindigd worden. De medische mogelijkheden zijn ons intussen voorbijgesneld, maar zelfs jaren later zie je de mensen nog lijden onder hun beslissing. Dan rijst inderdaad de vraag of we klaar zijn voor wat we kunnen en mogen.
(H.V.G.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier