‘Néé, ik verontschuldig me niet voor het einde van Lost’
Damon Lindelof breit met het derde seizoen van The Leftovers een einde aan een van de radicaalste en meest omstreden tv-series van de voorbije jaren. ‘Ik zit niet meer op Twitter. Ik luister alleen nog naar mijn vrouw.’
‘There’s no time to change your mind/ The Son has come and you’ve been left behind.’ Terwijl I Wish We’d All Been Ready – van de christelijke rockers DC Talk, lijkt een beetje op een eschatologische Elton John – weerklinkt, wacht een gezin in een agrarische commune tevergeefs op hun Redder, want het einde der tijden is nakend.
Zo begint het derde en laatste seizoen van The Leftovers. Niemand van de u ondertussen vertrouwde hoofdpersonages duikt in die proloog op, en naar de precieze betekenis ervan heb je al helemaal het raden, want meteen springt de serie terug naar het heden. Daar worstelen de ‘leftovers’, de overblijvers, nog steeds met de gevolgen van ‘The Departure’, waarbij twee procent van de wereldbevolking plots in rook opging. Sommigen pikten de draad van hun oude leven weer op, anderen flipten volledig of voegden zich bij The Guilty Remnant, een nieuwe sekte die zin tracht te geven aan de onverklaarbare gebeurtenis.
Het is overigens niet voor het eerst dat je als kijker met een stevig wtf-gevoel zit. In het vorige seizoen zat politiecommissaris Kevin Garvey (Justin Theroux) vast in een hotel in het hiernamaals, waar hij via een tv-scherm communiceerde met zijn vader, die duidelijk aan de paddo’s had gezeten. Echt, wat was dát?
Antwoorden hoeft u overigens niet te verwachten. De reeks, gebaseerd op de gelijknamige roman van Tom Perrotta, is namelijk ontwikkeld door Damon Lindelof, een man die van ambiguïteit en mysterie zijn handelsmerk heeft gemaakt. Lost, het tv-fenomeen dat hij samen met J.J. Abrams bedacht en overzag, kon steevast op verdeelde reacties rekenen. De eerder spirituele ontknoping van de eilandreeks geldt nog steeds als een van de grootste mindfucks in de tv-geschiedenis. Ook ’s mans bioscoopondernemingen, zoals zijn nogal schizofrene scenario voor de Alien-prequel Prometheus, hebben al tot geanimeerde discussies geleid.
Dat is niet anders met The Leftovers. De ene omarmt het mysterie, de weirdness, de diepzinnige dingen die de reeks tracht te zeggen over rouw, religie en het collectieve weerstandsvermogen van de mens; de andere haakt net daarom af. Het zal Lindelof worst wezen: ‘Ik zit niet meer op Twitter, omdat ik de neiging had te gaan zoeken naar alle shit die daar over mij geschreven werd. Nu luister ik alleen nog naar mijn vrouw. En als fans iets positiefs over The Leftovers te melden hebben, dan stuurt een van de scenaristen mij wel een link.’
Wij lusten er pap van, maar hoe sterk ook, The Leftovers heeft nooit dezelfde weerklank – en kijkcijfers – gehad als pakweg House of Cards of Game of Thrones. De reeks lijkt vooral te appelleren aan een klein maar hondstrouw publiek.
DAMON LINDELOF: Dat is het fantastische aan peak TV (het huidige overaanbod aan tv-series, nvdr.). Je kúnt nu series maken die meer niche zijn, die bestemd zijn voor een klein, gepassioneerd publiek. Die kunnen nu perfect gedijen naast zwaargewichten als Game of Thrones of The Walking Dead. Een beetje zoals indiefilms zich verhouden tot superheldenfilms. Wij zijn er ons altijd van bewust geweest dat we met The Leftovers een indieserie aan het maken waren.
Natuurlijk zou ik het fantastisch gevonden hebben als The Leftovers meer kijkers had, maar ik heb nooit op het Lost– of het Game of Thrones-publiek gemikt. Net dat schept vrijheid. Het laat je toe om meer risico’s te nemen in de verhalen die je wilt vertellen en de manier waarop je die structureert en vormgeeft. Als ik voor Game of Thrones zou werken, zou ik wel bang zijn om kijkers kwijt te spelen. Omdat er bij de grote massa wél een grens is aan hoe brutaal of surreëel het mag worden voordat ze zeggen: genoeg, ik stop.
Zijn kijkers slimmer geworden?
LINDELOF: Kijkers zijn altijd slim geweest. Wij zijn er voor The Leftovers altijd van uitgegaan dat het publiek uitgedaagd wil worden. Als je te uitleggerig wordt, raakt de kijker gefrustreerd.
The Leftovers loopt op zijn einde. Tevreden met de ontknoping?
LINDELOF: Absoluut. Veel kan ik niet verklappen, maar het einde wordt… bitterzoet.
Had je het gevoel dat je iets goed te maken had na de fel bekritiseerde Lost-finale?
LINDELOF: Om eerlijk te zijn: ik vind het een beetje beledigend dat die twee series voortdurend met elkaar vergeleken worden. Ik zie het als twee totaal verschillende kinderen van dezelfde ouder. Lost telde 121 afleveringen, The Leftovers heeft er 28, en dat is niet eens het grootste verschil. Ik mag dan wel de gemeenschappelijke factor zijn in beide series, ik ben niet dé auteur van The Leftovers. De reeks is gemaakt in samenwerking met onder meer regisseuse Mimi Leder, auteur Tom Perrotta, die bij elke beslissing betrokken is gebleven, en met nog een hoop andere scenaristen die geen sikkepit met Lost te maken hadden. Als mensen straks zeggen: Lindelof heeft zich herpakt met de finale van The Leftovers, danhebben ze het helemaal bij het verkeerde eind. Correcter is: hij heeft samengewerkt met mensen die hem tegen zichzelf beschermd hebben. (droge lach) Nee, wat mij betreft mag het gezeur zo stilaan wel ophouden.
Ik wil me niet verontschuldigen voor het einde van Lost – ik ben er trots op, ik vond de ontknoping fantastisch – maar als ik daar iets uit geleerd heb, is het dat je een tv-serie niet op maat van het publiek mag schrijven. Nu klink ik misschien arrogant, maar als je hoopt dat iederéén je serie fantastisch vindt, raak je verlamd. We hebben wel gepraat over Lost toen we het einde van The Leftovers maakten, maar dan vooral omdat een reeks eindigen altijd ontzettend moeilijk is, altijd hoge verwachtingen schept.
Zeker in deze tijden waarin het internet bulkt van de fanblogs met allerlei theorieën over deze of gene tv-reeks. Ze ruiken een plotwending al van mijlenver.
LINDELOF: Het interessante aan The Leftovers is dat je de serie niet in één hokje kunt stoppen. Is het een mysteriereeks, een existentieel drama of een apocalyptisch verhaal? Alle drie mogelijk. Dat dat nooit echt duidelijk is, maakt het ook moeilijk om de verhaallijnen te voorspellen. Eén ding hebben wij van meet af aan duidelijk gemaakt: dit is geen reeks die alles zal uitleggen. Niet wij maar de kijker moet zich de vragen stellen en die beantwoorden.
Het einde van het eerste seizoen van Westworld was volledig voorspeld op het internet. Geen schrik dat je hetzelfde overkomt?
LINDELOF: Dan heb je het over drie procent van de Westworld-kijkers. Al die anderen waren wel oprecht geshockeerd toen ze naar die finale keken. De meeste mensen kijken echt niet naar televisie om elke aflevering kapot te analyseren en de makers voor te zijn – ik doe dat overigens wel. (lacht) Neem nu Big Little Lies. Die reeks is gebaseerd op een roman. Geen grotere spoiler dan een boek, maar dat heeft niemand ervan weerhouden om te kijken. Series die staan of vallen met één grote plotwending zijn uiteindelijk gemaakt om te bingewatchen. The Leftovers is een reeks die je beter in kleine dosissen tot je neemt, omdat het zo’n intense, emotioneel uitputtende kijkervaring is.
Ondanks alle kommer en kwel valt er in het derde seizoen van The Leftovers ook flink wat te lachen.
LINDELOF: In het boek van Tom Perrotta, waarop het eerste seizoen gebaseerd was, zat ook al veel humor. Eerst verzette ik me daartegen: ik vond dat in een wereld waarin twee procent van de bevolking verdwenen is iedereen triest en depressief moest rondlopen. Maar ik voelde almaar meer voor een soort Twin Peaks– humor: er zit veel comedy in Twin Peaks, vreemde, surrealistische comedy, maar comedy. Zo gebeuren er ook veel vreemde dingen in The Leftovers. Denk aan die scène uit het eerste seizoen waarin Nora (die haar man, haar zoon en haar dochter tijdens The Departure verloren heeft, nvdr.) levensechte plastic poppen van haar kinderen in bed legt, zich een kogelvrij vest aanmeet en zich herhaaldelijk laat neerschieten door een prostituee genaamd Angel. In de writers room zat iedereen met dat idee te grinniken, terwijl ik dacht: is dit nu grappig of gewoon heel raar?
Ook in het echt gebeuren vreselijke, apocalyptische dingen. Is de actualiteit in de reeks geslopen?
LINDELOF: Toen we begonnen, waren er wel meer apocalyptische series op tv, als een soort antwoord op het wijdverspreide gevoel van wanhoop en onzekerheid, ja. The Leftovers heeft wel al vroeg ingespeeld op het gevoel dat Donald Trump president zou worden, en bijgevolg de wereld zou vergaan. Bijna al onze schrijvers zijn liberal. We geloofden allemaal dat Hillary Clinton of Bernie Sanders de verkiezingen zouden winnen. Niemand vond het idee dat Trump president kon worden amusant. En de Apocalyps: elke generatie, of het nu in de vijftiende, de vroege twintigste eeuw of nu is, denkt dat de wereld zal vergaan terwijl zijzelf hier rondloopt. Dat is blijkbaar des mensen.
In de aftiteling van de eerste aflevering van het derde seizoen staat een héél rare schrijverscredit?
LINDELOF: The Lonely Donkey Kong.
Verklaar jezelf vooral nader.
LINDELOF: Op het internet staat een Wu-Tang-naamgenerator. Ken je Donald Glover?
De man achter de Golden Globe- winnende tv-reeks Atlanta.
LINDELOF: En bekend als rapper Childish Gambino, de naam die hij kreeg van die Wu-Tang-naamgenerator. De mijne is The Lonely Donkey Kong. De scenaristenbond was vriendelijk genoeg om me mijn Wu-Tang-naam te laten gebruiken voor die aflevering. (lacht).
THE LEFTOVERS – SEIZOEN 3
Nu in Play More.
door Andreas Ilegems
‘Elke generatie denkt dat de wereld zal vergaan terwijl zijzelf hier rondloopt. Dat is blijkbaar des mensen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier