Nachtbouwer

Eerste zin Dit is mijn volume.

Een architect krijgt de opdracht van zijn leven: een school annex winkelcomplex bouwen in het centrum van Antwerpen. Het project doet hem terugdenken aan zijn eigen schooltijd en aan de wijze waarop hij van een kansloze delinquent uitgroeide tot een geprezen ontwerper. Hij had namelijk zijn afkomst niet mee. Zijn vader vertrok toen hij vijf was, hem met zijn alcoholistische moeder achterlatend in een uitgeleefde sociale woning. Zijn vrije tijd besteedde hij afwisselend aan speed en cocaïne en aan het seksueel bevredigen van zijn wiskundelerares. Zijn enige vriend was de moddervette Johannes, die het aanlegde met de al even zwaarlijvige en kort nadien ook zwangere goth Tammy en zo goed als altijd zijn gang kon gaan omdat zijn moeder aan de pillen zat en ervan overtuigd was dat ze ooit deel had uitgemaakt van een seksueel experiment opgezet door Martianen. Een mens zou van minder de esoterie in vluchten, en dus gaat Johannes in de leer bij Serafina, die hem de fijnste kneepjes bijbrengt over het leggen van tarotkaarten, het trekken van horoscopen en het fabriceren van alchemistische brouwseltjes.

Holy cow, denkt u nu, wat is me dat allemaal? En dan hebben we het nog niet eens gehad over de drie Polen van wie er een doodgeslagen wordt met een baseballknuppel, of over de Snor, de leraar plastische opvoeding die het hoofdpersonage de weg van de architectuur opstuurde door hem een eindwerk over de geschiedenis van de toile cirée te laten schrijven. Michaël Brijs’ Nachtbouwer is een surrealistische schelmenroman waarin dromen en nachtmerries soms vervaarlijk dicht door de realiteit vervlochten zitten, die hier en daar aan overdaad lijdt en waarin verschillende taalidiomen vrijelijk door elkaar gebruikt worden. Iets meer ingetogenheid en iets minder amusement hadden deze roman naar een hoger niveau kunnen tillen, want achter de exuberante humor gaat wel degelijk een reële bezorgdheid schuil: over hoe we met elkaar omgaan, hoe we kansloosheid tackelen en hoe mens en omgeving elkaar wederzijds beïnvloeden, in positieve of negatieve zin. En dan is er de architectuur natuurlijk, want het hoofdpersonage van Nachtbouwer blijkt een fan van het modernisme van Renaat Braem, de man van de blokken op het Kiel en de politietoren, die leefde in een tijd toen er nog gebouwd werd met een maatschappelijk ideaal in het achterhoofd.