Donderdag 12/5, 21.30 – Canvas
Misschien komt u in de BBC-docu Miracle Cure: A Decade of the Human Genome eindelijk te weten waarom u in godsnaam uw moeders haakneus of uw vaders ronde bierbuik geërfd heeft. Tien jaar geleden begonnen wetenschappers aan een haast onoverkomelijk onderzoek: het menselijke genoomproject, waarmee ze zes miljard types van genetisch materiaal in kaart willen brengen om zo uiteindelijk alle erfelijke ziektes te genezen. ‘Behalve een slecht karakter’, aldus Jean-Jacques Cassiman, Vlaanderens bekendste professor in de menselijke genetica.
Even voor de duidelijkheid: wat doet u precies op het vlak van gentherapie?
Jean-Jacques Cassiman: Sinds ik op emeritaat ben, doe ik niets meer. (Lacht) Nu ja, ik volg natuurlijk op de voet wat er allemaal in die wetenschappelijke sector gebeurt en geef nog steeds lezingen over de nieuwe ontwikkelingen. Alleen leid ik geen eigen laboratorium meer en doe ik ook niet langer aan veldwerk.
Waarom hebt u u zoveel jaar geleden op dit specifieke domein gestort?
Cassiman: Ik ben als student toevallig in het chromosomenonderzoek gerold – de vooruitgang in acht genomen, is dat geen slechte keuze geweest. De technologie gaat zo snel. Vijf jaar geleden duurde het jaren om het DNA van een bepaalde mens in kaart te brengen en kostte het belachelijk veel geld. Tegenwoordig heb je er amper enkele weken voor nodig en is de prijs gedaald naar zowat tienduizend euro. Binnen afzienbare tijd kost het waarschijnlijk niet meer dan duizend euro.
En wat is het nut van zo’n in kaart gebrachte DNA-structuur?
Cassiman: Voorlopig niet veel. (Lacht) We weten immers nog niet wat die structuren te betekenen hebben. Bedoeling is om de individuele verschillen in kaart te brengen en dan na te gaan welke variabelen een rol spelen bij bepaalde erfelijke ziekten en welke ons gewoon uniek maken.
In de docu gaat een jonge vrouw op zoek naar een vorm van gentherapie die haar mucoviscidose kan genezen…
Cassiman: Zonder resultaat vermoed ik, want dat kan gewoonweg nog niet. Er wordt heel hard gezocht naar een mogelijke therapie, maar er zijn nog te veel onbekende factoren. Zeker omdat mucoviscidose op de luchtwegen inwerkt en daar nu eenmaal cellen zitten die constant vernieuwen. Een tijdelijke verbetering zal wellicht de eerste stap zijn, maar echt genezen kan nog niet. Dat is net de uitdaging: het inbouwen van DNA in cellen lukt in laboratoria, maar bij echte mensen is het nog niet efficiënt.
Zullen dokters er op termijn in slagen alle ziektes met gentherapie te behandelen?
Cassiman: Alle ziektes is veel gezegd, maar er is wel veel verbetering. Zeker wat kanker betreft, worden er goede resultaten behaald – al dien je ook daar een onderscheid te maken tussen ‘lokale kanker’ en kanker die verschillende weefsels aantast. Vergeet ook niet dat omgevingsfactoren een rol spelen, hé.
Wat zijn dan de grote uitdagingen voor de toekomst?
Cassiman: Al die ontwikkelingen roepen maatschappelijke vragen op: als je weet welke genen verantwoordelijk zijn voor borstkanker of depressie, moet je dan elke ongeboren vrucht op die genen onderzoeken? En zullen sommige mensen dan al die foetussen willen aborteren? Voor veel mensen lijkt het nog een ver-van-mijn-bedshow, maar we zullen moeilijke keuzes moeten maken. Vandaar dat ik nog steeds veel lezingen geef, dan weten mensen toch een beetje wat er ons te wachten staat.
BARBARA DE CONINCK
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
