Nelson Mandela is een held en Long Walk to Freedom is een heldenepos. Maar in Zuid-Afrika werd bijna even reikhalzend uitgekeken naar hoe Winnie Mandela zou worden geportretteerd. Meer nog dan Madiba is zij dé revelatie van de film.

‘Ik wist niet dat Winnie indertijd en vandaag nog steeds zoveel controverse opriep’, zegt actrice Naomie Harris. ‘Zij is diegene die, in tegenstelling tot haar ex-man, het geweld niet wilde afzweren. Zij kon zich niet vinden in zijn vergevingsgezindheid ten opzichte van de blanken.’

Veel Zuid-Afrikanen nemen Winnie Mandela die houding nog altijd kwalijk. Dat maakte het volgens Harris dubbel zo moeilijk om haar rol te spelen. ‘Ik ben alles wat Winnie niet is. Zij is op wraak belust en hard. Ik ben heel gevoelig en haat niemand. Toch moest ik een manier vinden om aansluiting met haar te krijgen. De research bracht redding. Iedereen die het leven van Winnie Mandela bestudeert, zal geen haat, maar medeleven voelen. Zij heeft vreselijke dingen moeten doorstaan.’

Winnie Mandela was de eerste vrouw die er zonder moeite in slaagde om de wilde leeuw Mandela te temmen. Voor hij haar ontmoette, was de succesvolle advocaat en activist Madiba een ware womanizer, die zijn eerste vrouw voortdurend bedroog. ‘Ik vond het belangrijk om ook die kant van Mandela te tonen’, zegt regisseur Justin Chadwick. ‘Hij wilde zelf ook niet als een heilige geportretteerd worden. En ja, hij was een jongeman zoals er zoveel zijn. Met veel uitstraling en seksuele appetijt. Dat veranderde toen hij Winnie veroverde.’

‘Tussen hen was het pure passie’, weet Harris uit haar ontmoetingen met de familie. ‘En ze zijn elkaar altijd graag blijven zien, ook na hun scheiding. Zij was erbij aan zijn sterfbed twee weken geleden. Winnie en Nelson staken elkaar aan. Ze kwamen tot leven door elkaar.’ Helaas duurde het mooie liedje maar kort. De arrestatie van Mandela in 1963 was het begin van 27 jaar miserie. Hij zat weggeborgen op Robbeneiland, zij bleef als jonge moeder achter met de twee dochters. ‘Het apartheidsregime kon Mandela niet meer rechtstreeks raken en dus gingen ze via zijn gezin’, vertelt Harris. ‘Winnie werd voortdurend geïntimideerd, opgesloten en gebrutaliseerd in haar cel. De dochters beleefden een vreselijke jeugd. Ik ben tevreden dat de film daar veel aandacht voor heeft.’

Anderzijds wilde Harris ook niet plooien voor Winnies fans, die van haar een soort mama Afrika willen maken. ‘Nelson is een ongelofelijk symbool geworden. Winnie is een mens gebleven, die nog steeds veel woede voelt tegen de apartheid en die ook fouten maakt. Ik wilde die kleine kantjes niet verstoppen, ook niet haar probleem met alcohol bijvoorbeeld. Daarover stond niets in het script, maar ik wilde toch minstens één scène waarin ze naar het glas grijpt. Het was een moeilijke rol, maar ik ben heel blij dat ik ze mocht spelen.’

(H.C.)