EEN STEEN IN UW SCHOEN. Met zijn visueel verpletterende ‘e-trilogie’ schiep lars von trier een europese versie van de film noir.

FILMS: ** tot **** EXTRA’S: **** (A-Film)

Lars von Triers E-Trilogie The Element of Crime (1984), Epidemic (1988), Europa (1991)

Films. Als de Deense cinema ter sprake komt, drijven algauw twee namen boven: Carl Theodor Dreyer en Lars von Trier. De laatste beschouwt Dreyer als zijn leermeester: zijn imago van de grote onbegrepen kunstenaar die geen compromissen aanvaardt, wordt door von Trier letterlijk gekopieerd. Hij plaatst ‘von’ na zijn voornaam als handelsmerk, en imiteert de vertelstijl van Andrei Tarkovski voor zijn korte film Nocturne en zijn geprezen langspeeldebuut The Element of Crime.

De Europa-trilogie (kortweg E-trilogie) is een zoektocht naar de vorm. De drie films (The Element of Crime, Epidemic en Europa) komen dan ook behoorlijk als l’art pour l’art over. In feite is het volledige oeuvre van Lars von Trier een formeel spel: maniërisme en film noir in de E-trilogie; realisme in The Kingdom en de Dogme-films; theaterverfilming in zijn trilogie over de VS (Dogville, Manderlay en een derde, nog te verschijnen film – Von Trier is trouwens nog nooit in Amerika geweest).

Von Trier is in het echte leven een grapjas, maar als je zijn oeuvre overloopt, zou je – met uitzondering van The Kingdom en The Idiots – het tegendeel denken. Een man die poneert dat ‘film als een steen in een schoen moet aanvoelen’, graag provoceert en politiek incorrecte uitspraken doet, moet je wel serieus nemen.

Ondanks de technische experimenten (voor Europa bijvoorbeeld werden voor- en achtergrond apart gedraaid en tijdens de montage gemixt) is de E-trilogie een visuele triomf. De drie films zijn een verpletterende Europese versie van de Amerikaanse film noir, die op zijn beurt gretig inspiratie putte uit het Duitse expressionisme. Bepaalde scènes uit The Element en Europa zijn onvergetelijk en hypnotiserend. Letterlijk! In Epidemic werd een actrice (echt) gehypnotiseerd en de basstem van Max Von Sydow moet de kijker in Europa onder hypnose brengen.

Extra’s. De dvd-box van de E-trilogie behoort ongetwijfeld tot de meest imposante dvd-releases van dit jaar. Het bonusmateriaal is gigantisch en opwindend. De fraaie menu’s (in de sfeer van de films) van The Element en Epidemic bevatten verstopt materiaal. Onder extra’s zitten respectievelijk achter de foto van Von Trier en achter het plaatje met Alka-Seltzer korte films verstopt. Nocturne (1980) heeft zelfs een commentaartrack van de regisseur. Voor de drie langspeelfilms kun je steeds kiezen tussen twee commentaartracks. Von Trier bekijkt zijn films vol ironie. Anekdotes over de acteurs en de draaidagen, de technische aspecten, de situering van de trilogie binnen zijn oeuvre en de filmgeschiedenis in het algemeen, komen uitvoerig aan bod. De vele documentaires, het archiefmateriaal en de interviews, verspreid over vier schijfjes, vertellen u werkelijk alles wat u over Lars von Trier en de Europese cinema tussen 1984 en 1995 te weten wilt komen. Het volledige bonusmateriaal (alsook de commentaartracks) zijn Nederlands ondertiteld. Audio en beeld zijn uitmuntend. Een must!

Piet Goethals