Hoe jaag je zelf de meest fanatieke Lady Gaga-fan op stang? Hoe dring je zelf de meest overtuigde gagaisten in het defensief? Simpel, focus op de muziek. Laat je niet afleiden door de uitzinnige designeroutfits, de slim gemonteerde, flashy videoclips of het kunstzinnig gewauwel. Op dat terrein houdt het pro-kamp het been krampachtig stijf. Voor haar fans is de popster namelijk meer dan een zangeres, in hun ogen is ze een fenomeen, of sterker nog: een icoon.
Icoon. Het is een woord dat onze sympathieke collega en zelfverklaarde ‘rabiate Madonnafan’ zich wel eens laat ontvallen. Straffe taal, aangezien vrouwe Gaga welgeteld anderhalf album op haar curriculum heeft staan, het eerste pas twee jaar oud. ‘Ja, maar wel vijf nummer 1-hits op rij!’, sputtert onze verbale sparringpartner tegen. Laat ons die singles eens onder de loep nemen. Voor alle duidelijkheid: we hebben niets tegen popmuziek. Correctie: góéde popmuziek. Maar wat is goede popmuziek? We houden het hierbij: My Love van Justin Timberlake is een goede popsong, net als Ready For The Floor van Hot Chip, Bills, Bills, Bills van Destiny’s Child en I’m A Believer van The Monkees. Makkelijk verteerbare, instant herkenbare en vlot meezingbare bubblegum waarvan een mens op een onbewaakt moment vrolijk durft te worden. Bij Lady Gaga’s Bad Romance of Telephone krijgen we het koud noch warm. Stefani Joanne Angelina Germanotta mag dan wel (co-)auteur zijn van haar schreeuwerige wijsjes, ze wringt zich met de beste wil van de wereld niet onder onze huid. Onze gewaardeerde collega noemt het ‘catchy’ – maar dat waren de laatste laureaten van het Eurovisiesongfestival ook! Nu we eraan denken: een song als Poker Face zou niet misstaan op dat jaarlijkse kitschfestijn, waar dragqueens zo dol op zijn. We gokken op een gedeelde derde plaats met Bosnië-Herzego-vina. Lady Gaga schrijft geen songs, ze bedenkt gimmicks.
Gaga draagt haar invloeden op de mouw. Ze strooit kwistig met namen als David Bowie, Freddie Mercury, Grace Jones, Madonna en – vooral – Andy Warhol. Muzikaal is de vergelijking met haar helden oneindig zoek, maar ook qua imago heeft Gaga haar lesjes niet goed geleerd. David Bowie wás the man who fell to earth, Grace Jones ís de onberekenbare, androgyne gekkin die op de hoezen van haar albums pronkt. De reden waarom Gaga, een natuurlijke brunette, haar haren een platinablonde spoeling geeft? Haar manager hoorde tijdens een concert iemand ‘Amy Winehouse’ roepen. Toen Gaga nog gewoon Steffie heette, schreef ze brave, rockchickachtige popsongs. Toen niemand luisterde, trok ze opzichtige outfits aan. Toen er nóg niemand luisterde trad ze op in bikini of ondergoed. Toen Steffie uiteindelijk Gaga werd, ruilde ze de brave popliedjes in voor een hectisch, drammerig eurohousegeluid. Sorry meisje én lieve collega, dat is niet radicaal. Het is berekend, getelefoneerd én fake. Lady Bla-Bla.
Het pro-kamp ziet in haar een futuristische amazone, half stripfiguur, half levend kunstwerk. Wij zien een onzekere persoonlijkheid die haar neus liet corrigeren en zich verschuilt achter valse wimpers en designeroutfits. Een wandelende modegril. Een poppenkast. Bij Andy Warhol haalde ze het idee van the factory, het ‘Haus of Gaga’. Iedere popster heeft natuurlijk een entourage. Je bent nu eenmaal zo goed als je huidige stylist. Het enige verschil: Gaga heeft er een kunstzinnige uitleg voor. Iedereen noemt haar ‘de nieuwe Madonna’. Maar La Ciccone had tenminste goede songs, en zocht pas in een later stadium van haar carrière uitvlucht in puntbeha’s.
Nog een argument van de tegenpartij: popmuziek oogde nooit zo saai als tijdens de noughties. Iedereen loopt er bij in een jogging en een topje van H&M. In vergelijking met de popsterren van nu was zelfs Phil Collins in de jaren 80 avant-garde. Godzijdank voor Lady Gaga, ze schopt tenminste keet in die dooie boel! ‘En wat met Rihanna dan?’, opperen we. Beth Ditto van The Gossip, Kanye West, Gorillaz of MIA? Zorgden zij het voorbije decennium dan niet voor kleur in het poplandschap? We laten de geschiedenis uitmaken wie er binnen vijftien jaar in ons collectief geheugen is blijven hangen.
‘Als Gaga niets meer om het lijf heeft dan bizarre outfits, waarom verkopen haar platen dan zo goed?’ – een goede vraag, en eentje waarbij we graag onze bescheiden mening geven. Lady Gaga is voor de grote media en de muziekindustrie de laatste kans om te bewijzen dat er nog iconen gefabriceerd kunnen worden. Er komt geen nieuwe Michael Jackson meer, er staat nooit meer een Prince of Madonna op. Het muzikale landschap is voorgoed hertekend en Lady Gaga is onze laatste kans op een dosis larger than life. Een fame monster, gecreëerd in een tijdperk waarin paparazzi het tijdsbeeld bepalen en onze gemiddelde aandachtspanne vier seconden bedraagt. Pop is dood, leve Lady Gaga?
Als Gaga het écht meent met haar ‘kunst’, dan moet ze maar Matthew Barney achterna. Val ons toch niet lastig met al die opgefokte soundbites! Geef performances in obscure galeries, maak bevreemdende installaties en films die geen hond begrijpt. Dan loopt ze wel die lucratieve reclamedeals mis, natuurlijk.
Jonas Boel
‘Onze gewaardeerde collega noemt het ‘catchy’ – maar dat waren de laatste laureaten van het Eurovisiesongfestival ook.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier