Hij komt, hij komt… Maar gaat de vtm-kijker Paul de Leeuw, het geliefde enfant terrible van de Nederlandse publieke omroep, ook in de armen sluiten? Wordt de laatavondshow Manneke Paul het geheime wapen van de zender of schiet die daarmee in de eigen voet? ‘De Leeuw gaat Vlaanderen polariseren.’
Doe eens de Slimste mens-test bij uzelf: kunt u vijf trefwoorden van Paul de Leeuw opsommen? Na een – in Nederland – opgemerkte carrière bij de radio deed hij begin jaren negentig de televisiekijker opschrikken met De schreeuw van De Leeuw. Dat programma zette de toon voor latere varianten als Laat De Leeuw en Mooi! Weer De Leeuw, waar hij sterren als Kylie Minogue naartoe wist te lokken. Met een ongeziene brutaliteit, gecombineerd met een oprechte hang naar sentiment, lijkt De Leeuw met alles weg te komen.
Hij inspireerde criticasters tot de term afzeiktelevisie, maar anderzijds werd een De schreeuw-aflevering, over zijn gehandicapte nichtje, beloond met een Bronzen Roos in Montreux. En entertainer Paul heeft nog pijlen op zijn boog. Zo is hij in Nederland al jaren onlosmakelijk verbonden met het Eurovisiesongfestival – hij stak ooit de draak met de zelfontworpen jurk van Barbara Dex – en als zanger is De Leeuw geen onbekende op menige Vlaamse bruiloft, met de meezinger Vlieg met me mee, naar de regenboog. Zo, dat zijn er vijf.
Hoewel hij de laatste jaren steeds vaker op televisie kwam, bij momenten met een dagelijkse show, kalfden de kijkcijfers wat af. Is De Leeuw een ster op zijn retour? ‘Dat is overdreven, je kunt eerder stellen dat Paul twintig jaar geleden revolutionair was en dat hij inmiddels in zijn rebelsheid een gevestigde waarde is geworden’, weet Jo De Poorter, al zo’n twintig jaar als Vlaming actief bij de Nederlandse televisie, tegenwoordig bij RTL Boulevard. ‘Paul de Leeuw heeft zijn publiek gevonden: een deel van de Nederlanders houdt van hem, de anderen spuwen hem uit. Het is een van de schisma’s die door het land lopen.’
Bart Peeters ontmoette Paul de Leeuw voor het eerst in de jaren tachtig, beiden toen nog jonge wolven, bij de Nederlandse omroep Vara. ‘Paul is de wandelende definitie van de goede tv-maker: gewoon jezelf zijn in plaats van bang af te wachten wat mensen zullen denken. Hij is ook altijd heel consequent. Herinner je het jongetje dat zanger Gordon imiteerde, zo vals als een kat. Half Nederland was verontwaardigd dat hij dat kind zijn tanden dreigde in te slaan. Alles was in scène gezet, maar Paul heeft dat nooit willen toegeven. Mensen bij ons begrijpen niet hoe groot hij in Nederland is. Dat Paul nu voor vtm en niet voor één kiest: ik maak uit jaloezie – wat een vorm van respect is – een diepe buiging voor diegene die hem heeft weten te strikken.’
Ja, dat die grofgebekte De Leeuw uitgerekend voor familiezender vtm kiest. Hoe hebben zij elkaar gevonden? ‘Door hem te vragen, zo eenvoudig is dat’, aldus programmadirecteur Jan Segers, de man die zijn stoute schoenen aantrok. ‘Ik ben al jaren een fan van De Leeuw. Begin dit jaar las ik in de krant een berichtje dat hij minder televisie in Nederland wilde gaan maken. Hij heeft de afgelopen jaren veel gedaan op het scherm en daar is nogal wat kritiek op gekomen. Dus dacht ik: waarom hem niet naar Vlaanderen halen? Voor vtm waren we op zoek naar nieuw entertainment in de laatavond. Paul leek mij daar de geknipte persoon voor.’
Jan Verheyen, in duo met Bert Geenen nog een voorganger van Segers bij vtm, noemt de keuze voor De Leeuw gewaagd. ‘Ik zou het niet hebben aangedurfd. De tijd dat Vlamingen massaal naar de Nederlandse tv keken, is al voorbij sinds we ons in 1989 (de komst van vtm, nvdr.) hebben afgescheurd. Bijgevolg is de impact van hun tv-figuren verwaarloosbaar geworden. Ja, Paul de Leeuw prijkte al jarenlang bovenaan in Humo’s Pop Poll, maar bij de gemiddelde Vlaamse kijker moet je met hem toch vanaf nul beginnen.’
Dat is natuurlijk de vraag: gaat die gemiddelde kijker Paul de Leeuw ook lusten? ‘Da’s een lastige’, zegt Jan Segers. ‘Ik ben zo’n fan dat ik onmogelijk neutraal kan oordelen. Mocht ik het antwoord weten, ik zou een pak geruster zijn. Maar vergis je niet, ik heb het volste vertrouwen in Paul als vakman. Het is uniek hoe hij zoveel registers tegelijk kan bespelen: in een paar ogenblikken gaat hij van een lach naar een traan. De Vlaamse kijkers zullen hem moeten leren kennen, en ze zullen ontdekken dat hij een gevoelig man is. Paul voelt ook heel veel liefde voor zijn publiek. Hoe grof hij ook uit de hoek kan komen, hij zal nooit willen dat iemand zijn show met een slecht gevoel verlaat.’
‘Paul de Leeuw gaat ook de Vlaamse kijkers polariseren’, is de overtuiging van Jo De Poorter. ‘Hij is gevraagd om Paul de Leeuw te zijn, dus kan en mag hij zichzelf niet intomen. Al zit hij met het probleem dat hij Nederlander is en dat wij Vlamingen iedereen uit ons wat grotere buurland met de nodige argwaan bekijken. Pakweg een Ier of een Monegask raakt met veel meer weg. Dat gaat Paul parten spelen.’
Dat kikvorsperspectief herkent ook Bart Peeters. ‘Van 1984 tot 2010 hebben ze mij altijd met een grote glimlach verwelkomd bij de Nederlandse televisie, maar omgekeerd leek de Vlaming geen Nederlander te lusten. Bijvoorbeeld Henny Huisman werd in de jury van Steracteur sterartiest niet geapprecieerd. Maar als iemand die ban kan breken, dan is het Paul de Leeuw. Omdat hij geen typische zakelijke Nederlander is, Paul is op een eerlijke manier geschift.’
De Leeuw zal twee avonden per week Manneke Paul opvoeren. ‘Een programma waarmee hij Vlaanderen wil leren kennen, vol celebs en muziek, in de sfeer van zijn eerdere laatavond-shows. In dat slot is Paul ook op zijn best’, legt Jan Segers uit. ‘Daarvoor werkt hij samen met een handvol vertrouwelingen die hem bij al zijn programma’s bijstaan. Aangevuld met een Vlaamse redactie, geleid door ervaren eindredactrice Geertrui Coppens, die onder meer De bende van Wim produceerde.
‘We laten Paul vooral zijn ding doen. Hij weet waar hij goed in is. Hij heeft ook een uitgesproken mening, maar dat betekent niet dat hij niet luistert naar wat je zegt’, heeft Segers al ervaren. ‘Zo kwam hij soms maanden later terug op iets wat je gezegd had en dat hem nuttig leek. Als tv-maker is het ook een geschenk om met De Leeuw te kunnen werken. Hij is zo authentiek. Niets is voorgekauwd, er staan hoogstens een paar vragen of richtlijnen op papier, maar uiteindelijk kan bij Paul alles gebeuren.’
En toch, vtm dat flirt met een uit Nederland geïmporteerde humoristische formule… Ook dat is zelden in een geslaagd huwelijk uitgemond. Onder het directeurschap van Jan Verheyen mocht Jo De Poorter zijn kans wagen met Kopspijkers. ‘Maar dat dat niet het verwachte succes had, kwam vooral doordat onze Vlaamse bewerking niet voldeed aan de gestelde verwachtingen’, blikt De Poorter daar nu op terug. Verheyen ziet toch parallellen met De Leeuw nu. ‘Het is verdomd lastig om humor met een scherp kantje te brengen. Zeker in een commerciële omgeving, waar weinig tijd is om een programma op te bouwen. Dat is ook de onvermijdelijke logica: geen kijkers betekent geen inkomsten.
‘Nog een reden waarom ik de keuze voor De Leeuw een gewaagde zet in de strijd om de kijker vind: hoewel hij wellicht niet het goedkoopste kanon is, programmeert vtm hem laat op de avond’, gaat Verheyen verder. ‘Dat is zeker niet zonder risico, maar dit najaar kan het misschien wel werken. Bij één doen ze tijdens de week om kwart na tien al het licht uit. Daardoor ontstaat een pak zwalpende kijkers. Misschien zijn die op dat moment naar vtm te halen, zoals dat eerder lukte met Tegen de sterren op, Matroesjka’s en Danni Lowinski. Veel zal afhangen van een positieve word of mouth: moet je eens zien wat die De Leeuw doet.’
Maatje Bart Peeters is ervan overtuigd dat De Leeuws moment is aangebroken. ‘In Nederland heeft hij alles gehad, enkel Hare Majesteit is nog niet in zijn bad vol vla gedoken. In België zal Paul een nieuw paradijs vinden. En elke persoon, hoe vaak al opgevoerd ook, zal hij op zijn eigen, frisse manier benaderen. De 21e eeuw is er één voor tv-makers als Paul de Leeuw. Waar alles al geprofileerd is tot dezelfde gesneden koek zal hij het broodnodige verschil maken.’
MANNEKE PAUL
Vanaf 17/9, elke maandag en donderdag om 22.35 op vtm
DOOR HANS VAN GOETHEM – ILLUSTRATIE STIJN GISQUIÈRE
Jo De Poorter: ‘EEN IER OF EEN MONEGASK RAAKT HIER MET VEEL MEER WEG DAN EEN NEDERLANDER. DAT GAAT PAUL DE LEEUW PARTEN SPELEN.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
