Met Game Change, The Newsroom en Veep komen er een tv-film en twee Amerikaanse series uit die bewijzen dat onder Obama politiek weer een centrale plaats krijgt op tv. Alleen niet op de manier dat je het zou verwachten.
De eerste keer dat Barack Obama zich aan de Amerikaanse natie toonde als mogelijke toekomstige president was in de zomer 2004, tijdens de Democratische Conventie waar John Kerry officieel werd voorgedragen als de man die het zou opnemen tegen George W. Bush. Enkele maanden eerder had Obama in de voorverkiezingen voor de Senaat in zijn thuisstaat Illinois de vloer aangeveegd met de concurrentie, en als nieuwe ster binnen de partij mocht hij de keynote speech geven. De toespraak en de energie van de man maakten zoveel indruk dat het voor de altijd wat houterige Kerry meteen onmogelijk werd om beter te doen.
In het publiek die dag zat Eli Attie, een van de scenaristen van The West Wing, de klassieke dramaserie over het leven in het Witte Huis. Het vijfde seizoen was een paar weken eerder afgerond, en Attie was op zoek naar inspiratie voor de volgende jaargang, die zou draaien om de strijd om de opvolging van president Josiah Bartlet. Toen hij Obama bezig zag, wist hij meteen op wie hij zijn Democratische presidentskandidaat zou modelleren. Atties versie werd de jonge, onervaren latino-senator Matt Santos, en na een lange strijd met een Republikein die veel weg had van John McCain kon die de scepter overnemen van Bartlet. In de allerlaatste aflevering van The West Wing, die in de VS uitgezonden werd in mei 2006, ruim drie jaar voor Obama de eed aflegde.
HET WAS NIET MEER DAN PASSEND DAT The West Wing over visionaire kwaliteiten beschikte, want de serie van Aaron Sorkin was zelf voor andere tv-makers een bron van inspiratie. Het beeld dat er gegeven werd van de politiek, een wereld vol idealistische beleidsmakers die zich inzetten voor hun land en weliswaar bikkelen om de macht, maar niet de corrupte zakkenvullers zijn voor wie ze meestal worden versleten, werkte sterk door in bijvoorbeeld Borgen, dat eenzelfde positief imago schetst. En ook Sorkins nieuwe serie The Newsroom, die vorige zomer in de VS van start ging op HBO en nu bij ons op dvd uitkomt, drijft op dezelfde wolk van idealisme.
Alleen zijn de idealisten van dienst geen politici maar journalisten, en vooral dan Will McAvoy (Jeff Daniels), ankerman bij nieuwszender Atlantis Cable News. Zijn hele carrière heeft McAvoy vermeden echt stelling in te nemen over actuele onderwerpen, maar als hij tijdens een debatavond verplicht wordt te antwoorden op de vraag waarom de VS het beste land ter wereld zijn, barst hij los in een tirade en verandert zijn leven. Zijn bevlogen speech over hoe Amerika ooit het beste land was maar nu niet meer, belandt op YouTube, hij raakt betrokken in een mediastorm en besluit van de weeromstuit om als nieuwsanker voortaan altijd zijn mening te zeggen. Zijn programma wordt er voortaan een waarin respect voor de feiten en de waarheid op de eerste plaats komt, en alle gespin en praatjes van politici, pr-lui en belangengroeperingen gefileerd worden.
Omdat de ploeg van ACN verslag uitbrengt van nieuwsfeiten die echt gebeurd zijn – de olieramp in de golf van Mexico, de schietpartij op volksvertegenwoordiger Gabrielle Giffords, de raid op het kamp van Osama bin Laden… – zorgde The Newsroom zeker in de VS voor heel wat wrevel bij journalisten. Die hadden immers het gevoel dat Sorkin hen wilde laten zien hoe ze eigenlijk verslag hadden kunnen uitbrengen van die gebeurtenissen als ze hun werk naar behoren deden. Maar al krijgt de journalistiek meer dan één veeg uit de pan, het echte doelwit is veeleer de conservatieve vleugel van de Republikeinse partij in de Verenigde Staten, en de manier waarop die het publieke debat verziekt.
Will McAvoy is namelijk een zelfverklaarde Republikein, en hij ziet met lede ogen aan hoe de Tea Party ‘zijn partij’ in een houdgreep heeft, en iedereen dwingt om steeds extremere standpunten in te nemen. De klacht van McAvoy – en Sorkin – is vooral dat de reguliere media in een poging om alle standpunten aan bod te laten komen en objectief te blijven zoveel aandacht geven aan de vertegenwoordigers van de Tea Party, zelfs al staan ze duidelijk uit hun nek te kletsen. In die zin is McAvoy evenzeer een Democratische wensdroom als president Bartlet dat was in The West Wing: een Republikein die zich niet laat gijzelen door de Tea Party en wel bereid is om te onderhandelen en compromissen te sluiten.
ENKELE MAANDEN VOOR THE NEWSROOM in de VS van start ging, had HBO de Tea Party al op een andere manier onder vuur genomen: met de tv-film Game Change, die liet zien hoe John McCain er in de zomer van 2008 toe kwam om de illustere Sarah Palin te kiezen als running mate voor zijn strijd tegen Obama om het presidentschap . Het is een ontluisterende film, waarin McCain en zijn adviseurs in paniek slaan als ze zien hoe populair Obama is bij jonge, vrouwelijke kiezers en hoe Palin (gespeeld door Julianne Moore) zonder echte background check naar voren wordt geschoven in de hoop de Republikeinse presidentskandidaat wat hipper te maken. Een gok die faliekant afloopt, omdat de gouverneur van Alaska veel te onervaren is voor de taak. Dat blijkt voldoende uit het legendarische interview over haar buitenlandvisie, waarin ze meent een diepe kennis van Rusland te hebben omdat het land zo dicht bij Alaska ligt. En ook omdat Palin veel te ijdel is, en ondanks haar gebreken vlug zelf begint te geloven dat ze een politiek wondertalent is van het niveau van Obama.
Als vertegenwoordiger van het zogezegd linkse Hollywood is HBO nooit populair geweest bij rechts Amerika, en The Newsroom en Game Change hebben natuurlijk niet geholpen. Maar het derde HBO-product dat dezer dagen bij ons in de winkels komt, nuanceert dat beeld van HBO als Republikeinenvreter wel een beetje. Al is het dan vooral omdat in de komische serie Veep álle politici ervan langs krijgen. De reeks draait om Selina Meyer, een politica die even op weg leek naar het presidentschap maar nu genoegen moet nemen met de meest ondankbare job in het Witte Huis: die van vicepresident, een functie waar je heel dicht bij de macht zit, maar eigenlijk blij moet zijn met de kruimels die de écht belangrijke personen van tafel laten vallen.
Veep – dat geschreven wordt door de Brit Armando Iannucci, die zich baseerde op zijn eigen BBC-serie The Thick of It – vormt eigenlijk de achterkant van de blinkende medaille die The West Wing was. Terwijl de personages in die serie bezig waren met hun idealen en het belang van het land, is de politiek hier een verhevigde vorm van het leven op de speelplaats in de middelbare school. Iedereen hengelt naar aandacht of probeert aan te schurken tegen de populairste van de klas: Meyer vraagt in elke aflevering of de president al gebeld heeft (hij doet dat nooit, je ziet hem zelfs niet in de reeks) en haar entourage is vooral bezig met zich in de gunst van de bazin te werken. Elk politiek thema dat passeert, wordt door de politici in de eerste plaats gezien als een manier om zich in de kijker te werken, of het nu gaat om een futiel onderwerp of een wetsontwerp dat het leven van miljoenen Amerikanen kan veranderen. Het wordt nooit gezegd tot welke partij Selina Meyer behoort, zodat de reeks een satire wordt op het politieke spel op zich en de pathos van zijn beoefenaars. Als Meyer van haar stafchef hoort dat haar voorstel voor strengere milieuwetten steun krijgt in het Congres, reageert ze bijvoorbeeld met: ‘O, my god, that is fantastic for me!’ Waarop de stafchef droog: ‘And for the nation, of course.’
DE REEKS IS OOK EMBLEMATISCH VOOR DE politieke tv-series die in de VS gemaakt worden de afgelopen jaren. Op een enkele uitzondering na – Parks and Recreation – werpen die allemaal een cynische blik op het spel om de knikkers. In Boss bijvoorbeeld is de burgemeester van Chicago – van wie evenmin wordt gezegd welke politieke strekking hij aanhangt – zelfs tot moord bereid om zijn functie in handen te houden. David Finchers House of Cards draait dan weer om de ambitieuze Frank Underwood (Kevin Spacey), een Democraat die nadat hij gepasseerd wordt wraak besluit te nemen op iedereen die hem in de weg zit. En de politieke soap Scandal vertrekt vanuit het idee dat elke toppoliticus potjes heeft die hij liever gedekt wil houden en bereid is om daar flink voor te betalen. Uiteindelijk is zelfs het idealistische The Newsroom cynisch over de politiek, want de machthebbers worden erin voorgesteld als kibbelaars die niet meer op een normale manier kunnen discussiëren om uit de problemen te raken.
Toekomstige historici die op zoek gaan naar het politieke tv-drama onder George W. Bush zullen dus bij The West Wing terechtkomen, zij die Obama intikken, zullen een beeld van politici zien als nietsnutten, ijdeltuiten en corrupte machtswellustelingen. Misschien toch beter ergens een voetnoot zetten.
THE NEWSROOM – SEIZOEN 1
GAME CHANGE
VEEP – SEIZOEN 1
Alle drie uit op 12/6 bij Warner Home Video. Seizoen 2 van Veep loopt momenteel op Prime.
DOOR STEFAAN WERBROUCK
VEEP VORMT DE ACHTERKANT VAN DE BLINKENDE MEDAILLE DIE THE WEST WING WAS. POLITIEK IS HIER HET LEVEN ZOALS HET OP DE SPEELPLAATS IS IN EEN VERHEVIGDE VORM.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
