Sir Ridley Scott vond het hoog tijd om orde op zaken te stellen in de ruimte. Maar Prometheus, wellicht de gruwelijkste én de diepzinnigste blockbuster van de komende zomer, is niet zomaar een Alien-prequel. ‘Misschien is dit wel de perfecte kruisbestuiving tussen Alien en Blade Runner.’

Met de energie van een bronstige stier komt de 75-jarige Scott, regisseur van moderne epossen als Gladiator, Kingdom of Heaven en American Gangster, zijn suite van het Londense Soho Hotel binnengestormd. Zijn geestdrift valt best te begrijpen. Na de lauwe ontvangst van recent werk als Body of Lies (2008) en Robin Hood (2010) heeft de Britse filmmaker met Prometheus weer een geheide hit op de releaselijst staan, zeker als je afgaat op de hype die met de minuut aanzwelt.

Al jaren deed het gerucht de ronde dat Scott zou terugkeren naar het universum van Alien, zijn doorbraakprent uit 1979 waarin enkele astronauten door een buitenaards wezen worden geterroriseerd. Toen hij effectief toezegde, was het lang onduidelijk of hij nu een prequel of sequel wilde maken. ‘Uiteindelijk gaat het om een op zichzelf staand verhaal dat pas tijdens de laatste minuten aan Alien wordt verbonden’, zegt hij zelf. Ook het castingnieuws was niet mis. Scott doet niet alleen een beroep op gevestigde waarden Charlize Theron en Guy Pearce, maar ook op jonge beloftes Noomi ‘ The Girl with the Dragon Tattoo‘ Rapace en Michael ‘ Shame‘ Fassbender. Voeg daar nog een knaller van een virale reclamecampagne aan toe – zoals een veelbekeken commercial op YouTube over de gevoelige androïde David – en je weet dat een kassucces haast onvermijdelijk is.

Toch blijft het vreemd dat Scott na meer dan dertig jaar toch nog een franchisefilm maakt, maar de regisseur claimt zelf dat hij al veel langer met dit project in zijn hoofd liep. ‘Het verhaal begint anno 1999’, zegt de in een leren jekker en een sjofele jeansbroek gehulde Scott. ‘Ik was met de postproductie van Gladiator bezig toen ik de vierde aflevering van de Alien-franchise (Alien: Resurrection, nvdr.) bekeek. Ik kon mijn ogen niet geloven. Opnieuw hadden ze de belangrijkste vraag uit de eerste film onbeantwoord gelaten: wat is dat dode wezen in het kolossale ruimtetuig waar de astronauten de alien-eieren aantreffen?’

‘Alien’ zit vol onverklaarde elementen. Waarom wilde je het uitgerekend over die illustere space jockey hebben?

RIDLEY SCOTT: De film barst van de ongerijmdheden. Hoe leg je bijvoorbeeld uit dat het wezen in twee dagen van een embryoachtige chestburster tot een twee meter lange killing machine evolueert? Dat niemand zich die vraag stelt, zegt veel over de kracht van goede cinema. Het mysterie van de space jockey – het schepsel kreeg die naam trouwens pas na de bioscooprelease – is van een ander niveau. Het ziet er zo bovennatuurlijk uit: het heeft tegelijk iets van een mens en van een olifant. Een andere vraag: wat zit het in dat ruimteschip te doen? Zit het op een troon? Bedient het een wapen?

Als al die vragen al jarenlang door je hoofd spoken, waarom begon je dan niet eerder aan Prometheus?

SCOTT: In 2007 kon ik me niet langer inhouden. De bedenkelijke Alien vs. Predator-films hadden de Alien-erfenis verschrikkelijk besmeurd. Ik stapte naar Tom Rothman, de ceo van producerende studio Twentieth Century Fox, en die was meteen verkocht. Sterker nog: hij kon niet geloven dat hij zelf nog niet op dat idee was gekomen. (grinnikt)

Heb je er nooit aan gedacht om een echte sequel te maken?

SCOTT:Hell no! Het originele alien-design heeft al jaren afgedaan. Niemand vindt het beest nog angstaanjagend. En dat allemaal dankzij een paar onbegrijpelijke keuzes in de sequels. Een buitenaards wezen kruisen met een hond, zoals in Alien 3? Wat een onzin! Nog verschrikkelijker: de scène uit Alien: Resurrection waarin het schepsel in een glazen kooi gevangenzit. Niet moeilijk dat het al zijn dreiging kwijt is.

Wie bedacht de titel van het project?

SCOTT: Je zou het hem niet nageven, maar dat was een idee van Rothman. Prometheus is de naam van het ruimteschip waarmee de protagonisten koers zetten naar een verre planeet op zoek naar de oorsprong van de mens. De naam verwijst naar de Griekse mythe over de reus die het vuur van de goden stal en het aan de mens gaf. Toen hij werd betrapt, liet Zeus hem aan een rots vastbinden, waarna een adelaar dagelijks zijn lever opat. Ik wil niet veel kwijt over de plot van de film, maar laat ik het zo stellen: de kans dat de astronauten zich verbranden aan ‘het vuur’ dat ze proberen te stelen, is niet onbestaande. (glimlacht)

In je vorige sciencefictionfilms, Alien en Blade Runner, waarschuwde je voor de ijzeren greep van multinationals.

SCOTT:(onderbreekt) Je kunt die films niet met elkaar vergelijken. Alien was een B-prent die dankzij het production design, de geweldige cast en de – niet geheel onbegaafde – regisseur naar een A-niveau werd getild. Blade Runner was daarentegen een echt buitenbeentje. Het is zonder twijfel mijn persoonlijkste project én de enige film op mijn cv waarin de filosofische ideeën het van plot en personages halen. (denkt even na) Misschien is Prometheus wel de perfecte kruisbestuiving tussen die twee films. Het is in de eerste plaats een entertainende thriller, maar tegelijkertijd gaan we de grote levensvragen niet uit de weg. Kwesties als ‘waar komen we vandaan?’ en ‘bestaat er zoiets als een goddelijk wezen?’ komen uitgebreid aan bod.

Wordt het niet bijna onmogelijk om intelligente bigbudgetfilms te maken nu de meeste grote studio’s door multinationals worden gerund?

SCOTT: Het is er niet simpeler op geworden, dat lijdt geen twijfel. Maar je mag niet vergeten dat ik ondertussen zelf een gewiekst zakenman ben. Veertig jaar geleden richtte ik samen met mijn broer (Tony Scott, regisseur van hyperkinetische actiefilms als Top Gun, Crimson Tide en Enemy of the State, nvdr.) Scott Free Productions op. Momenteel hebben we zowat zestig regisseurs in dienst die tot de top van de commercial- en videoclipwereld behoren. Ik ken het reilen en zeilen van de filmindustrie dan ook als geen ander. Als een studio met mij in zee gaat, weten de suits dat ik me aan het budget zal houden. Tijdens de verkennende gesprekken kan het soms flink stuiven, maar als de deal rond is, kleur ik braaf binnen de lijnen.

Toch waren de discussies over de rating van Prometheus bijzonder verhit. Fox eiste een PG-13-film, jij wilde koste wat het kost een R-versie in de zalen.

SCOTT: De ratingkwestie wordt met de jaren neteliger. Ik begrijp dat de studio een zo groot mogelijk publiek wil bereiken en daarom een PG-13-cut verkiest. Tegelijkertijd weet iedereen dat those little fuckers de zaal toch zullen binnenglippen. Daarnaast zie ik de laatste tijd heel wat PG-13-films die ik totaal ongeschikt vind voor tieners, terwijl sommige R-films in mijn ogen compleet onschuldig zijn. Wat Prometheus betreft: na veel discussies heeft Fox zich erbij neergelegd dat we een R-prent hadden gedraaid. Een bloedeloze Alien-prequel: ik mag er niet aan denken!

Waar maken de bonzen zich druk over? Ik kreeg destijds van mijn ouders een ‘Alien’-pop met lichtgevende schedel en angstaanjagende tong, zonder dat ik daar trauma’s aan heb overgehouden.

SCOTT: De wereld is jammer genoeg stukken conservatiever geworden. Maar dat neemt niet weg dat die pop een door en door ziek stuk speelgoed was. (schatert het uit)

Nog voor de release is Prometheus al een hype dankzij de gewiekste campagne op het internet. Volg jij dergelijke trends in de business nog op de voet?

SCOTT:(fel) Jongeman, ik heb die trend gezet! In het begin van de jaren tachtig kreeg ik van ene Steve Jobs de opdracht om een promofilmpje te maken over een nieuwe computer zonder die te tonen (de beroemde commercial voor de Mac uit 1984, nvdr.). Een geniale zet: we hebben zelfs de nieuwsgierigheid geprikkeld van mensen die nog minder over computers wisten dan ik.

Je bent nu 75. Heb je nooit zin om van je pensioen te genieten?

SCOTT: Ben je gek! Ik word minstens 106 en geen haar op mijn hoofd dat aan stoppen denkt. Als je nooit nog een film van me wilt zien, moet je me maar neerknallen. (lacht) Ik ben met meer projecten bezig dan ooit, waaronder The Counselor, een western naar een origineel scenario van Cormac McCarthy, auteur van No Country for Old Men en The Road. Daarnaast broed ik nog op Child 44, een thriller over een Russische seriemoordenaar, en plan ik een project over Gertrude Bell, de vrouwelijke Lawrence of Arabia. En als Prometheus een succes blijkt, teken ik onmiddellijk voor de sequel.

Hoe blijf je zo energiek?

SCOTT: Door veel push-ups te doen. (lacht) Tennissen kan ik niet meer. Mijn knieën hebben me in de steek gelaten. Serieus nu: het heeft allemaal met passie en enthousiasme te maken. Ik verwezenlijk dromen én nachtmerries. Een betere baan kan ik me niet inbeelden.

PROMETHEUS

Vanaf 30/5 in de bioscoop.

DOOR STEVEN TUFFIN

Ridley Scott: ‘EEN BUITENAARDS WEZEN KRUISEN MET EEN HOND, WAT EEN ONZIN! DE ORIGINELE ALIEN HEEFT AL JAREN AFGEDAAN.’