Sir Ian McKellen als hoogbejaarde Sherlock Holmes? Met de intelligentie die de Britse veteraan uitstraalt, is het een wonder dat niemand daar eerder aan heeft gedacht. In Mr. Holmes is het echter maar de vraag of de beroemde detective nog mag vertrouwen op zijn ooit zo scherpe geest.

In zijn subtiele drama Mr. Holmes voert regisseur Bill Condon (Kinsey, Twilight: Breaking Dawn) een overbekende held op: Sherlock Holmes, die zich op zijn 93e teruggetrokken heeft in het landelijke Sussex. Hij leidt er een rustig leventje, tot het zoontje van zijn huishoudster hem een verhaal voorlegt dat Holmes’ vriend/collega Dr. Watson nooit heeft afgewerkt. Wanneer Sherlock het zelf wil vervolledigen, stelt hij vast dat zijn geheugen hem parten speelt.

Toen Condon het project in handen kreeg (naar de roman A Slight Trick of the Mind van Mitch Cullin, die eerder ook al de grondstof leverde voor Terry Gilliams Tideland), wist hij meteen wie de ideale Holmes zou zijn: zijn goede vriend Ian McKellen – excuseer, Sir Ian McKellen. Zeventien jaar geleden maakten ze al samen het pakkende Gods and Monsters, over de tragische nadagen van Frankenstein-regisseur James Whale, en ze hebben sindsdien altijd contact gehouden.

McKellen is perfect gecast als Holmes. Dat besef je des te meer als je de man in levenden lijve ontmoet. Op zijn 76e lijkt hij de wijsheid op twee benen, met de kalmte van iemand die het allemaal al eens meegemaakt heeft. Sinds zijn vertolkingen van Magneto in X-Men en Gandalf in The Lord of the Rings en The Hobbit hoeft McKellen zich geen financiële zorgen meer te maken, en dus doet hij waar hij zin in heeft. In tegenstelling tot Holmes heeft hij bovendien een ondeugend gevoel voor humor, wat een gesprek een extra aangenaam piment geeft.

‘Sherlock Holmes is al gespeeld door 140 andere acteurs’, zei je tijdens de persconferentie op de Berlinale. Waarom had je toch zin om nummer 141 te worden?

IAN MCKELLEN: Ik denk dat ik een beetje overdreef toen ik dat zei. (glimlacht) Maar ik weet wel dat er al 150 films bestaan over Sherlock Holmes. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn. In het theater speel je voortdurend rollen die anderen al eerder vertolkt hebben. Ik zou graag eens een van de oorspronkelijke verhalen verfilmen. Alleen: wie zit daar nog op te wachten? (lacht) Het is al te vaak gebeurd.

In deze film proberen we te achterhalen wie de echte Sherlock Holmes is, en dat is een boeiende invalshoek. Mr. Holmes speelt twee Sherlocks tegen elkaar uit. Enerzijds heb je de versie die we kennen, anderzijds een nieuwe versie die uiteindelijk echter blijkt te zijn dan de traditionele. En dat gebeurt allemaal op een heel slimme manier, in de stijl van Holmes’ geestelijke vader Arthur Conan Doyle.

Weet je nog waar je Sherlock Holmes ontdekt hebt?

MCKELLEN: Dat kan ik me eigenlijk niet herinneren. Hij is er altijd geweest. En dat is zo voor de meeste mensen, zelfs als ze geen Engelse boeken kunnen lezen. Het fascineert me dat Holmes in wezen een man van zijn tijd is, maar dat je hem toch probleemloos kunt updaten zonder dat hij zijn eigenheid verliest.

Maar waarom is hij zo onweerstaanbaar als personage?

MCKELLEN: Geen idee. Hij is geen aantrekkelijke persoon. Je wilt niet met hem aan de toog hangen. Enfin, ik toch niet. (lacht) Hij zou je niets te zeggen hebben en hij zou geen moeite doen om interesse te tonen in wat je vertelt. Hij is niet vriendelijk of vlot in de omgang. Als ik een antwoord moet verzinnen, zou ik zeggen dat het te maken heeft met wat het jongetje tegen hem zegt in Mr. Holmes: ‘Do your thing.’ Dat ding, dat deductietalent, vinden we geweldig. Misschien is het trouwens iets wat we allemaal kunnen leren.

Had je snel door hoe je hem moest spelen?

MCKELLEN: Ik wist het van zodra ik de make-up op had. Ik had trouwens meer make-up nodig om de 60-jarige Holmes te spelen dan om er 93 uit te zien, wat een beetje ontmoedigend was. (gespeelde zucht) Ik heb uiterlijke kenmerken altijd een handige manier gevonden om een personage te vatten. Dat heb ik in

de loop van mijn carrière begrepen. Als je iemands wandelstijl kopieert, begin je in te zien hoe die zich moet voelen. Dan lukt het om zoals die persoon te denken en te praten. Het is alsof je een stukje DNA overneemt, alsof je een kleine aanwijzing ontdekt die toegang geeft tot iemands persoonlijkheid.

Net zoals in de verhalen van Doyle houdt Holmes zich op zijn oude dag bezig met bijen. Wist je iets van imkerij af voor je aan de film begon?

MCKELLEN: Nee, natuurlijk niet. Jij wel? (lachje) Ik ben een grote fan van bijen. Ik heb veel geleerd van Steve Benbow, de expert die me tijdens de opnames geholpen heeft. Hij heeft ontdekt dat de honing die hij oogst in het centrum van Londen zuiverder is dan de honing van het platteland. In de tuinen en parken van de stad worden planten namelijk niet bespoten met insecticides. Steve houdt onder meer bijen op het dak van Fortnum & Mason, een chique winkel in het hart van Londen. De bijen voeden zich daar uitsluitend met de bloemen uit de tuin van Buckingham Palace. Echte koninginnenbrij, zeg maar. (lacht)

Hoeveel keer ben je gestoken?

MCKELLEN: Nooit! Nochtans zie je me echt met blote handen de raten uit de kasten halen. Ik was erop voorbereid dat ik een paar keer gestoken zou worden, maar het is nooit gebeurd. Ik begrijp volkomen waarom sommige mensen zoveel van bijen houden. Het zijn vreedzame dieren, zolang je uit hun weg blijft. Je moet bijvoorbeeld niet voor de kast gaan staan wanneer ze terugkeren van hun tocht. Maar voor de rest laten ze je begaan. Enfin, het waren natuurlijk gedomesticeerde bijen, geen wilde.

Mr. Holmes heeft het ook over een groots brein dat het einde van zijn dagen bereikt en begint te falen. Lig je daar zelf wakker van?

MCKELLEN: Ik ben 76, dus ouderdom is sowieso een onderwerp dat me voortdurend bezighoudt. Sommige mensen bereiken die leeftijd nooit. Ik heb al genoeg begrafenissen bijgewoond van mensen van mijn generatie. Anderen leven nog, maar worstelen met vreselijke ziekten. En nog anderen lijken wel onsterfelijk. Ik bekijk elke dag als een nieuw geschenk. Voor mij is Sherlock een oude man die beter omgaat met zijn hoge leeftijd dan vele anderen.

Je staat nog regelmatig op de planken. Merk je dat het lastiger wordt om tekst te onthouden?

MCKELLEN: Goeie vrienden van me hebben om die reden hun carrière vaarwel moeten zeggen. Voorlopig heb ik er relatief weinig moeite mee – knock on wood. Het gaat ook niet alleen om mentale energie. Kun je het nog opbrengen om ’s morgens om zes uur op te staan en naar de set te rijden? Lukt het om daar scherp te blijven en niet in slaap te vallen? Wat je aan de slag houdt, zijn je genen en de mensen met wie je omgaat. Als je weet dat je met Bill Condon en actrice Laura Linney mag werken, heb je geen moeite om aan de dag te beginnen.

Je had al met Bill Condon samengewerkt voor Gods and Monsters. Ben je altijd met hem in contact gebleven?

MCKELLEN: We zijn goede vrienden. Ik logeer vaak bij hem en zijn partner Jack als ik in Los Angeles ben. Wanneer hij in Londen is, blijft hij echter nooit bij mij overnachten. Ik denk dat hij mijn huis niet goed genoeg vindt. (grijnst)

Mr. Holmes maakt een onderscheid tussen Sherlock als man en Sherlock als mythe. Herken je jezelf daarin? Hebben de mensen doorgaans een vertekend beeld van jou door de rollen die je gespeeld hebt?

MCKELLEN: Over het algemeen heb ik er geen probleem mee wanneer mensen op me afstappen omdat ze me herkennen uit een film. Meestal zijn ze heel respectvol. Ze denken namelijk dat ik een band heb met Gandalf en Magneto, en dat zijn geen figuren die je wilt ergeren. (lacht) Het is normaal dat mensen bepaalde ideeën over me hebben op basis van mijn werk. Zo zit het leven in elkaar. Je komt nooit te weten wie je echt bent. Je leeft de hele dag met jezelf, maar om jezelf te doorgronden, heb je de hulp van anderen nodig. Voor zover je daar überhaupt nood aan hebt.

Gandalf heeft een groot deel van je leven opgeëist, eerst met The Lord of the Rings en daarna met The Hobbit. Ben je opgelucht dat het voorbij is?

MCKELLEN: Ja, omdat ik nog zoveel andere dingen wil doen. Ik had om te beginnen mijn twijfels bij The Hobbit. Het ging tenslotte om een heel lange draaiperiode en een rol die ik al eens eerder gespeeld had. Ik vroeg me af of het wel de moeite loonde. Uiteindelijk ben ik blij dat ik het gedaan heb, maar nu staan er weer andere dingen op het programma.

Cinemaniacs bijvoorbeeld, een kinderprogramma over film voor de BBC. Wat moet ik me daarbij voorstellen?

MCKELLEN: Dat is een initiatief van acteur Michael Sheen. Ron Howard heeft er ook aan meegewerkt. In elke aflevering moet een groep kinderen een kort script schrijven. In mijn geval kregen ze te horen dat het over een oude man moest gaan, zonder dat ze wisten wie de rol zou spelen. Toen ik op de dag van de opnames aan de deur stond, viel hun mond open. (lacht) En daarna hebben ze me drie uur aan een stuk bevelen gegeven.

MR. HOLMES

Vanaf 22/7 in de bioscoop.

VOLGENDE KEER IRRATIONAL MAN

DOOR RUBEN NOLLET

Ian McKellen ‘IK HAD MEER MAKE-UP NODIG OM DE 60-JARIGE HOLMES TE SPELEN DAN OM ER 93 UIT TE ZIEN. DAT WAS TOCH EEN BEETJE ONTMOEDIGEND.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content