Hij won twee Golden Globes, schreef een scenario voor The Simpsons en werd uitgeroepen tot Zeventiende Meest Klassevolle Man Ter Wereld. Kortom: Ricky Gervais is binnen. Een gesprek over schaamteloosheid, vedettenverminking en masturberende varkens.

© Time Out – Bewerking: Bart Cornand

Je hoort Ricky Gervais zowat veertig seconden voor je hem ziet. Eerst galmt dat bekende, achterlijke gekakel door een gang, een traphal en een paar branddeuren, en dan krijgt de stem die je trommelvlies bekrast ook een gezicht. Een ontluisterend moment is het: voor mij staat niet de meest getalenteerde komiek van zijn generatie, maar een would-be voetbalmanager uit tweede provinciale. Gekleed in T-shirt, sportschoenen en een wapperende trainingsbroek geeft hij me een hand die aanvoelt als een dode vis. Dan gidst hij me door een labyrint van montagekamers, waar hij de laatste hand legt aan zijn nieuwe comedyserie Extras. Nee, geen vervolg op The Office, maar een wrange blik achter de schermen van Hollywood. Gervais speelt de gesjeesde figurant Andy Millman, die zijn luie zetel verkiest boven Tinseltown. Vanaf donderdag 21 juli wekelijks te zien op de Beeb.

De lezers van het Londense stadsmagazine Time Out bekroonden Ricky Gervais een paar weken geleden tot De Grappigste Brit Van Het Moment, een eretitel die hij tijdens ons gesprek viert met een act over Live8, waar hij REM introduceerde met het legendarische dansje van zijn alter ego David Brent. Voordat het interview op een comedy workshop uitdraait, balanceert Gervais tussen een begrafenisgezicht en hysterische uitbarstingen, tussen een rechtschapen bankier en een pafferige kleuter. Maar met één onderwerp valt niet te lachen: comedy.

Voel je je vereerd met de titel die de lezers van ‘Time Out’ jou gegeven hebben?

Ricky Gervais: Het is erg flatterend, dank u, maar misschien moeten we dat toch maar met een korrel zout nemen. Ik bedoel maar, onlangs werd ik verkozen tot Zeventiende Meest Klassevolle Man Ter Wereld, en werd ik geklopt door (komiek) Johnny fucking Vegas. Vergelijk het met die polls voor de beste Engelse sketch: op één staat om het even wat er op dat moment op tv is, gevolgd door Fawlty Towers. Beste plaat ooit? Coldplay, met The Beatles als sterke tweede. (lacht)

Wie brengt jou eigenlijk aan het lachen?

Gervais: Ik heb vijf vrienden die ik al twintig jaar ken, en ik pik al hun grappen. Ze zijn écht. Op tv kijk ik het meest naar Amerikaanse comedy. Het laatste waar ik in Groot-Brittannië echt opgewonden van raakte, was Peep Show, de beste sitcom sinds Father Ted. En voor de rest: Arrested Development en Curb Your Enthusiasm. En mag ik even: de Amerikaanse versie van The Office is fantastisch! Dat kan ik zeggen, want ik heb er niets mee te maken. Vanaf de tweede aflevering zijn ze hun eigen gang gegaan, en het was uitstekend.

Schieten je lachspieren ook in gang wanneer je iemand ziet struikelen?

Gervais: Altijd, ik kan het niet helpen. Omdat de mens in kwestie niet wist dat het zou gebeuren en het ook niet wilde, en zich een houding moet zien te geven. Ik heb het beeld van een struikelende man gebruikt als graadmeter voor het pathos van The Office. Een man die struikelt, dat is geestig. Een man die overbodig is geworden en wiens vrouw hem heeft laten zitten, die struikelt – ooh, now that’s some-thing else. Ik kan genieten van een verpletterende sociale faux pas. Ik ben gefascineerd door lichaamstaal, door ego, door ijdelheid, door mannen die jongens blijven. Heerlijke thema’s om je tanden in te zetten.

Aan welk soort comedy heb je een hekel?

Gervais: Ik ben geen comedy-snob, maar ik heb een afkeer van lui die liever als intelligent dan als grappig worden gezien. Ik moet niets hebben van woordspelingen en clevere replieken. Het mag voor mij gerust iets romiger. Harde satire is ook niet aan mij besteed, en de mainstream comedy op BBC1 en ITV evenmin.

Het klinkt alsof je meer van het drama in comedy houdt dan van de comedy zelf.

Gervais: Precies. In The Office kon ik bijvoorbeeld meer genieten van de relatie tussen Tim en Dawn dan van de apenstreken van Brent.

Geloof je werkelijk dat ‘Extras’ boven ‘The Office’ kan uitstijgen?

Gervais: Ach, wat betekent dat? Meer kijkcijfers? Alles waar ik van hou, haalt twee miljoen kijkers, en alles waar ik krampen van krijg twintig miljoen. Meer poen? Ik wijs meer geld af dan ik er verdien, want het verveelt me. Awards? Natuurlijk zou ik het fijn vinden als Extras er kreeg, maar het zullen er in elk geval minder zijn dan de twee Golden Globes en de zes Bafta’s van The Office. Voor mij betekent ‘erbovenuit stijgen’ dat ik iets maak wat compleet anders is dan The Office, iets waar ik echt mijn uiterste best voor heb gedaan. En dat is nu het geval.

Hoe verloopt het schrijfproces tussen jou en Stephen Merchant?

Gervais: Meestal gaat het zo: ik loop rond in de kamer en prop me vol met koekjes, en Steve schrijft mijn gemompel uit. Tussen elf en drie gaan we gewoon recht tegenover elkaar zitten. We beginnen met een kader, en praten dan een eeuwigheid over manieren om dat in te vullen. Meestal komen we uit bij observaties. Je vertelt dommigheden over je kindertijd, of over iets wat je in de metro hebt gezien, en dan: Bang!

Moeten jullie er allebei om kunnen lachen?

Gervais: We hebben één grote stelregel: we gebruiken niets waar we niet allebei plat van liggen. De rest stop ik in mijn liveshows, dus er gaat niets verloren. We moeten maar twee minuten televisie per dag draaien, wat neerkomt op twee à drie pagina’s. Niemand kan ons deadlines opleggen. Als we twee jaar lang twee uur per dag willen werken, of één jaar lang vier uur per dag, dan is dat onze keuze.

Hoe lang heb je indertijd over David Brents dansje gedaan?

Gervais: Het heeft geen haar gescheeld of het dansje zat er niet in! Ik zat Steve geweldig op de zenuwen te werken met mijn dansje, terwijl hij net probeerde te werken. Ik had een dikke veertiger voor ogen die cool probeert te dansen. Dat is geestig, maar niet geestig genoeg. Dus zoek je naar een manier om het te verantwoorden. ‘Ricky doet een gek dansje’ duurde vijf seconden om te schrijven, maar het is natuurlijk het verhaal errond dat tijd vreet. Waarom danst hij zo? Omdat hij jaloers was op Neil. Waarom is hij jaloers? Omdat Neil een stukje choreografie heeft ingestudeerd voor zijn tweejaarlijkse act op Red Nose Day ( grootse comedy-tv-show voor het goede doel, nvdr). Maar dat is Brents hoogdag. En plots valt het in de plooi, het voelt natuurlijk aan, en je ziet de naden niet meer.

Je hebt in ‘The Simpsons’ gezeten. Het pensioen lacht je toe!

Gervais: Gek dat je dat zegt. Toen ik met comedy begon, had ik één ambitie: een grap in The Simpsons krijgen. En kijk, nu heb ik een heel script geschreven, en ik vertolkte er een rol in. Ik ben toen de studio ingedoken om de teksten in te lezen, en Homer en Marge Simpson stonden links en rechts van me. Het enige wat ik kon denken was: dit is geen carrière, ik heb gewoon het grote lot gewonnen!

Waar gaat de aflevering over?

Gervais: Het is min of meer een hommage aan Brent, noem het een über-Brent. Iedereen die The Office kent, zal het herkennen; voor alle anderen is hij gewoon een pretentieuze loser. Ik heb de beelden nog niet gezien, maar hij wordt vast een kleine vetzak met een sik. Oh, en ik heb ook een liedje voor die aflevering geschreven. (mijmert) Ik heb een liedje voor The Simpsons geschreven. Ongelooflijk.

Je lijkt me een gemanierd mens. Wat stoort je in het dagelijkse leven?

Gervais: Incompetentie. Mensen die slurpen in het restaurant. Mensen die te luid fluiten. Mensen die degoutant luid praten. Slechte service. Het zit allemaal in Extras, dus de show is zowat mijn persoonlijke Room 101. En nog één ergernis: het verlangen naar roem. Beroemd willen worden, om welke reden dan ook! Dat slag volk hecht meer belang aan iemand die één rolletje had in Hollyoaks dan aan een wetenschapper die een geneesmiddel tegen aids ontdekt. ( met Cockney-accent🙂 Zij: ‘Wie is die vent in die witte jas?’ Ik: ‘Oh, hij heeft een vaccin tegen aids ontdekt.’ Zij: ‘Waar heeft hij zoal ingezeten?’ Ik: ‘In zijn lab, voor de rest niets.’ Zij: ‘Hij mag ook wel eens onder de zonnebank, hè.’ Oh fuck me, het is om depressief van te worden.

Je bent onmiskenbaar een fan van reality shows!

Gervais: Ik kijk ernaar, maar binnen de kortste keren haat ik de personages. Van Celebrity Love Island heb ik maar tien seconden gezien, maar ik kreeg meteen drie hersendode sletten en hun mannelijke equivalenten voorgeschoteld. Wanhopige wannabes. Ze hebben álles over voor beroemdheid. ‘Ik toon mijn foef en ruk een varken af.’ Goed gedaan, juffrouw. Je arme moer is vast trots op je. Vreemd genoeg kan ik schaamteloos genieten van Big Brother, al is het een stuk saaier geworden nu de deelnemers zich meer van hun mediabekendheid bewust zijn. Ze zijn er ook dit jaar weer in geslaagd om tien dikkenekken, vette tetten en rijstepap-reten samen te drijven. Er zitten er een paar tussen die je nog zou laten leven, maar de meesten wil je toch zo traag mogelijk verminken?

Van ‘Big Brother’ naar Tinseltown is een kleine stap. Hoe valt Hollywood mee in vergelijking met Londen?

Gervais: Compleet geschift. Nadat ik op de uitreiking van de Golden Globes het tweede beeldje in ontvangst had genomen, zat ik helemaal in de sfeer. ‘Bedankt voor de ijzerwinkel, losers. Hoezo, jij hebt er maar één gewonnen?’ Er zaten twee gasten in de zaal van wie ik mijn ogen niet kon afhouden: Jack Nicholson en Ice Cube. Jack doolde doelloos rond als een opa op een barbecuefeestje, en Ice Cube was de meest perfecte man die ik in mijn leven heb gezien. Hij leek wel een schilderij. En dan was er nog zo’n getikte ontmoeting, met Danny De Vito. Hij kwam me feliciteren, waarop ik hem vertelde dat ik zo’n fan van Taxi was. Plots komt Ash aangerold ( Ash Atalla, de rolstoelende producer van The Office, nvdr) en die roept: ‘ Oi, jij en ik zijn ongeveer even hoog.’ Waarop De Vito schaapachtig ‘cheers’ mompelt en afdruipt. ‘We zijn ongeveer even hoog’, waarom zégt iemand zoiets?

Heb je nadien postbussen vol Hollywoodrollen toegestuurd gekregen?

Gervais: Ik werd er debiel van. De dag na de Globes boden ze me de ridicuulste projecten aan. Eén ervan was een remake van Magnum, PI met George Clooney als Magnum en ik als de butler, Higgins. Woorden schoten te kort. Nog ééntje: ik en Will Smith. Wacht met lachen, het wordt beter… ze wilden werkelijk dat ik zijn broer zou spelen. Sommige dingen moet je gewoon niet vragen in het leven.

‘EXTRAS’ : ELKE DONDERDAG VANAF 21/7 – 22.00 BBC2

Door Graham Wray

‘Toen ik tussen Homer en Marge Simpson stond, wist ik het: dit is geen carrière, ik heb het grote lot gewonnen.’