Geen superheld of psychopaat, heilige of zondaar, vadsige vent of knappe hunk lijkt buiten het bereik van Christian Bale te liggen, maar bij regisseur Terrence Malick betekent dat hoegenaamd niet dat je de final cut ook haalt, superster of niet. Een gesprek met de Welshe acteur over Malicks nieuwe film Knight of Cups, de bagage van Batman, zijn innerlijke Mozes.

Zijn naam- en landgenoot Gareth mag dan bij Real Madrid een slordige 35 miljoen euro per jaar incasseren – dik 25 pond per seconde – in een film van Steven Spielberg, Ridley Scott, Werner Herzog, David O. Russell, Christopher Nolan, Zhang Yimou, Michael Mann of Terrence Malick is die koninklijk overbetaalde voetballist nog nooit gespot, en dus blijft Christian met voorsprong onze favoriete Bale.

Op zijn 41e heeft de Welshman al een cv bijeengeacteerd waar de meeste A-listers een heel leven over doen. Bale begon er dan ook al op zijn negende aan, en drie jaar later werd hij door Spielberg al tot kindster gebombardeerd, toen hij de hoofdrol in Empire of the Sun (1987) kreeg. Bovendien zijn er maar weinig acteurs die zowel Mozes, Batman als Bret Easton Ellis’ American Psycho kunnen incarneren zonder dat je denkt: ‘Hadden ze niet beter Gene Bervoets kunnen bellen?’ En ook voor een de-nirootje – dertig kilo afvallen of aankomen voor een rol – mogen ze Bale altijd bellen, zoals hij met respectievelijk The Machinist (2004) en American Hustle (2013) heeft bewezen. En al haalde hij in het verleden wel eens de roddelrubrieken, onder meer met vermeende geweldpleging tegenover zijn moeder, of door een cameraman tijdens de opnames van Terminator: Salvation minutenlang verrot te schelden, tot in China staan topregisseurs aan te schuiven om met Bale in zee te gaan, een zee die hij desnoods met zijn messcherpe jukbeenderen kan splijten, zoals hij vorig jaar nog deed in de Mozes-blockbuster Exodus: Gods and Kings.

In zijn nieuwste film Knight of Cups vallen er minder Bijbelse, digitaal gepimpte exploten te beleven, maar als je filmpoëet Terrence Malick mag geloven, is Hollywood nauwelijks heilzamer voor de ziel dan het oudtestamentische Egypte. Bale speelt scenarist Rick, die niet alleen in de knoop ligt met zichzelf, hij weet ook nauwelijks weg met de vrouwen in zijn leven: zijn ex (Cate Blanchett), zijn getrouwde vriendin (Natalie Portman) en zijn minnares (Imogen Poots). En terwijl Rick tussen de designvilla’s en woestijnlandschappen in en rond LA dreigt te verzuipen in existentiële leegte, mogen de personages hun emoties al fluisterend toevertrouwen aan de voice-over, terwijl je van het ene losse fragment naar het andere los uit de pols gefilmde shot wordt gegidst op klassieke (onder andere Arvo Pärt, Claude Debussy en Edvard Grieg) en minder klassieke tonen (onder andere Biosphere, Explosions in the Sky en Burial).

‘Ik had geen script waarop ik kon terugvallen’, zegt Bale uit de biecht over werken met Malick – de regisseur van meesterwerken als Badlands (1973) en Days of Heaven (1978) en het met de Gouden Palm bekroonde The Tree of Life (2011) geeft zelf nooit interviews. ‘Ik heb met Terry wel hard aan het personage gewerkt en we hebben een heel gedetailleerd achtergrondverhaal voor hem verzonnen, maar op voorhand wist ik enkel in grote lijnen waarover de film zou gaan. Elke dag verscheen ik op de set zonder te weten wat we precies gingen doen. Dat maakt filmen met Terry zo spannend en bevrijdend.’

Je draagt de film haast in je eentje, maar toch heb je geen enkele, echte dialoog.

CHRISTIAN BALE: Klopt. De eerste keer dat ik met Terry werkte, voor The New World (2005), was er wel een scenario, maar ook toen al week hij daar graag van af. Deze keer ging hij nog radicaler en vrijer te werk. Cate, Natalie en de andere acteurs kregen wel tekst mee en daarop moest ik reageren, vanuit wat ik wist en voelde over mijn personage. Iedereen mocht op elk moment zijn teksten veranderen – en anders deed Terry dat wel in je plaats. Hij heeft niks liever dan dat je zelf ideeën aandraagt. Hij zoekt het spontane, het ongedwongene, dat ene moment dat iets wezenlijks prijsgeeft. En het maakt niet uit of dat van hem, de acteur of de cameraman komt. Er heerst ook geen prestatiedruk op de set. Komt het, dan is dat fantastisch. Komt het niet, geen probleem. Wie weet, komt het dan morgen wel. Het voelt als dichten in guerrillastijl. Het is onmogelijk om zo’n vrije, creatieve atmosfeer te creëren op een Hollywoodset, waar alles volgens een strikt schema verloopt en waar elke minuut duizenden dollars kost. Dat is een van de redenen waarom iedereen zo graag met Terry wil werken.

Ondanks het risico dat je als acteur bij Malick loopt om uit de film geknipt te worden, wat in het verleden al tal van grote namen overkomen is?

BALE: Ondanks dat. Ik wist dat ik in Knight of Cups het hoofdpersonage speelde, dus was ik er redelijk gerust in dat ik de eindmontage zou halen. Alhoewel. Met Terry weet je nooit. (lacht) Voor zijn volgende film (een nog titelloos, voor 2016 voorzien romantisch drama tegen de achtergrond van de muziekscene in Austin, Texas, nvdr.) heb ik amper twee dagen met hem gedraaid, voor Knight of Cups bijna vier maanden. De kans is dus reëel dat ik in zijn nieuwe film niet te zien zal zijn. Maar dat maakt me niet uit. Het is het resultaat dat telt. Als acteur ben je maar een onderdeel van een machine.

Zou je ego het ook verdragen om er als leading man uit geknipt te worden, wat Adrien Brody overkwam bij The Thin Red Line (1998)?

BALE: Zoiets is nooit leuk, natuurlijk, zeker als je er hard je best voor gedaan hebt, maar ik denk het wel. Omdat ik Terry al twaalf jaar ken en als filmmaker, mens en mentor enorm waardeer. Terry is een god van de cinema en de wegen van goden zijn ondoorgrondelijk. Dat heb ik als Mozes ook mogen ondervinden. (grijnst)

In Knight of Cups blijkt Hollywood een modern Babylon, waar dure maar lege levens worden geleid. Deel je Malicks mening?

BALE: Ik denk niet dat Terry Hollywood alleen maar leeg en materialistisch vindt. In de film toont hij ook de schoonheid en de verleidingskracht die ervan uitgaat. Het is en blijft een droomfabriek, een plek waar miljoenen mensen zich toe aangetrokken voelen. Alleen fabriceert die droomfabriek soms ook nachtmerries. Bij mij heeft Los Angeles ook altijd dat dubbele gevoel opgewekt. Ja, er is lelijkheid te vinden, ja, het kan een hel zijn, en ja, geld en roem kunnen je doen wegdrijven van alles wat je echt gelukkig maakt. Maar dat heb je voor een groot deel zelf in de hand. Niemand verplicht je om jezelf op te sluiten in een luxekasteel in Beverly Hills. Dat dubbele gezicht heeft elke grote stad waar ik ooit gewoond heb. Alleen is het in Los Angeles allemaal net dat tikje grootser en excentrieker.

Toch blijf je ook voor grote, dure Hollywoodproducties kiezen. Zou je dan niet liever wat vaker in kleinere, onafhankelijke films meespelen?

BALE: Ik zou vooral liever in kortere films meespelen. (lacht)Exodus, Knight of Cups, de Dark Knight-trilogie… totaal andere films en ervaringen, maar ze namen wel telkens minstens een half jaar in beslag. Voordat ik toezegde om Batman te spelen, had ik al verschillende keren superheldenfilms geweigerd. Omdat ik dacht dat ik de ‘bagage’ die zo’n superheld meebrengt niet snel weer van me af zou kunnen schudden – je wilt niet een echte versie van Birdman worden. Het heeft me jaren gekost om genoeg zelfvertrouwen te kweken en te zeggen: ‘Fuck it. We zien wel hoe het loopt.’ Je hoopt altijd dat zelfs zo’n gigantisch monster van een film iets persoonlijks en artistiek waardevols wordt. Soms lukt je dat niet en denk je: ‘Please! Dit nooit meer.’ Een andere keer lukt het wel en ben je zo gelukkig als een kind. Ondertussen denk ik dat ik genoeg verschillende rollen en films op mijn cv heb opdat mensen niet iets zouden hebben van: ‘Hé, daar heb je Bruce Wayne met een baard die de Rode Zee splijt.’ (lacht)

De Batman-films waren enorme kaskrakers, de enige Terminator-film die je maakte – Terminator Salvation (2009) – een regelrechte flop. Trek je je die dingen aan?

BALE: Ik kom niet op een set met het idee: we gaan voor minstens een half miljard dollar, jongens, let’s do this. Ik kom op een set met de ambitie om een goede rol neer te zetten en een goede film te maken. Zoals ik al zei: als acteur ben je maar een onderdeel van een machine en je kunt er alleen voor zorgen dat jouw onderdeel werkt. Ik kan nooit inschatten of een film zal scoren of niet. Dat is ook niet mijn taak. Bij Titanic(Bale zou in de running geweest zijn voor de hoofdrol van Jack Dawson, nvdr.) dacht ik indertijd: dit verhaal is al duizend keer verteld, wie wil dit nog zien? Uiteindelijk bleek het een van de grootste kaskrakers aller tijden. Stupid me.

Je staat bekend om je intense fysieke transformaties. Deed het deugd dat je voor Knight of Cups nu eens niet moest afvallen of verdikken?

BALE: Ik doe wat nodig is voor het personage. Die transformaties zijn niet iets waar ik op kick. En ik doe ze ook niet om prijzen te winnen. Toen ik twintig kilo moest aankomen voor American Hustle dachten veel mensen: elke dag snoepen en schransen, je zult je wel geamuseerd hebben. Maar weet je hoeveel discipline het vergt om twintig kilo aan te komen met een deadline van twee maanden? Geloof me: na de derde hamburger en vierde proteïneshake ben je je appetijt echt wel kwijt en is het doorbijten. Letterlijk.

Terrence Malick is een van de meest bejubelde filmmakers ter wereld en toch weet haast niemand hoe hij eruitziet, aangezien hij zelden of nooit in de openbaarheid treedt. Benijd je hem die anonimiteit nooit?

BALE: Tuurlijk wel. Maar je hoort me niet klagen. Ik wil mijn privéleven uit de blaadjes houden en voor het grootste deel lukt me dat. Interviews en rode lopers doen: het zal wel nooit mijn favoriete bezigheid zijn. Ik ben mezelf beu gehoord. Het is maar acteren wat ik doe. Het is niet dat ik wereldschokkende dingen te melden heb die het lot van de mensheid zullen veranderen. Maar interviews horen nu eenmaal bij het vak en als je een goede film hebt gemaakt, voel je ook een zekere trots om die te verdedigen. Er waren in het verleden wel eens momenten waarop ik me een aapje in een kooi voelde tijdens promotournees, maar ik heb inmiddels geleerd me er niet meer zo in op te winden. Krijg ik een domme of een onbeschofte vraag dan probeer ik kalm te blijven en te zeggen ‘next question’ in plaats van terug te klauwen of boos weg te lopen.

Wat je deze keer niet hebt gedaan.

BALE:Right. Dat betekent ofwel dat je goede vragen stelt, ofwel dat ik een echte professional geworden ben. Kies zelf maar. (grijnst)

DOOR DAVE MESTDACH

Christian Bale: ‘IK KAN NOOIT INSCHATTEN OF EEN FILM ZAL SCOREN. BIJ TITANIC DACHT IK INDERTIJD: DIT VERHAAL IS AL DUIZEND KEER VERTELD, WIE WIL DIT NOG ZIEN? STUPID ME.’

Christian Bale: ‘JA, GELD EN ROEM KUNNEN JE DOEN WEGDRIJVEN VAN ALLES WAT JE ECHT GELUKKIG MAAKT. MAAR NIEMAND VERPLICHT JE OM JEZELF OP TE SLUITEN IN EEN LUXEKASTEEL IN BEVERLY HILLS.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content