PARADISE LOST. ‘IDEAL WORLDS’ VALT OP DOOR DE ORIGINELE SELECTIE EN BEWIJST DAT JONGE KUNSTENAARS WEER IN ZIJN VOOR ROMANTIEK.

SCHIRN KUNSTHALLE

RöMERBERG IN FRANKFURT, TOT 28 AUGUSTUS. WWW.SCHIRN.DE

Ideal Worlds, New Romanticism in Contemporary Art

Er is hoop: sommige tentoonstellingsmakers doen nog pogingen om een ander licht op de kunst te werpen. Max Hollein en Martina Weinhart zijn er zo twee. Met Ideal Worlds wijken ze af van het platgetreden pad en kiezen ze voor een concept dat meestal angstvallig vermeden wordt: een met maneschijn en Weltschmerz overgoten romantiek. Na lang weggeweest komt het fenomeen weer stevig opzetten, stellen Hollein en Weinhart. Vooral de jonge generatie schijnt er vatbaar voor te zijn, mogelijk als een reactie op te weinig privacy en te veel slecht nieuws. Om hun punt te bewijzen, selecteerden ze een aanzienlijke hoeveelheid hedendaagse kunst die geproduceerd lijkt door incarnaties van Caspar David Friedrich, William Blake en de late, door visioenen geplaagde Goya.

Op het intrigerende Ideal Worlds zijn de schilderijen fors in de meerderheid. Daarin komt de natuur rijkelijk aan bod: als een hefboom naar de transcendentie of – zoals het vroeger ook was – als een ideale context voor een onwaarschijnlijke eenzaamheid. Zo is David Thorpe op post met We are majestic in the wilderness (1999), een hoge, desolate rots onder een waterige hemel. Uwe Henneken toont een kromgegroeid monster in een grot en brengt in Burning shadows of silence hulde aan de kosmologische kitsch. Peter Doig is van de partij met zijn typische, vreemdsoortige hippie-esthetiek en Kaye Donachie presenteert een sombere jeugdromance die ontsnapt lijkt uit de blauwe periode van Picasso. Dat de nieuwe romantiek de vreemdste richtingen uitgaat, wordt duidelijk met Christian Ward en zijn Dali-achtige grotten waarin je dreigende schepsels onder de roze en paarse nevelslierten verwacht. In All we need is the air that we breathe komt Christopher Orr zelfs aanzetten met een mystiek licht en een verlossingsthematiek die je eerder in barokke bijbeltaferelen verwacht.

Hoewel het referentiemateriaal en de ingeslagen wegen de pan uit rijzen, schept Ideal Worlds een overtuigend kader voor wat de schilderkunst van morgen kan zijn. Het verlangen naar een verdwenen paradijs is een begin; donkere roerselen en het besef dat wat mooi is ten onder moet gaan, komt al dichter bij wat Ideal Worlds suggereert. De leidraad werd geleverd door de voor eeuwig trillende snaar Caspar David Friedrich: kunstenaars moeten niet schilderen wat ze voor zich zien, ze moeten tonen wat ze binnenin vinden.

Els Fiers