Stephen King mag met pensioen. Met deel 2 van zijn Southern Reach-trilogie bewijst Jeff VanderMeer dat sciencefiction meer omvat dan groene mannetjes en monsterlijke gedrochten. Het beest woont vanbinnen, in de donkere krochten van onze psyche.

De directrice van de geheimzinnige organisatie Southern Reach is achtergebleven in de laatste expeditie naar Gebied X (zie ook deel 1, Vernietiging), en John ‘Control’ Rodriguez is nu aangesteld om orde op zaken te stellen. Het slabakt namelijk bij The Southern Reach. Het U-vormige gebouw daarvan is dringend aan renovatie toe, en de overgebleven ambtenaren suffen maar wat aan. Toch stoot Control meteen op verzet, van adjunct-directrice Grace, die op promotie aast. Ze doet er alles aan om haar nieuwe baas te dwarsbomen, maar Control laat zich niet uit zijn lood slaan: hij moet en zal achterhalen wat er met de directrice is gebeurd en waarom die tegen alle richtlijnen in toch meeging op die fatale expeditie. Zij was daar overigens niet de enige overlevende van. The Southern Reach houdt ook de biologe uit deel 1 gevangen, en hoewel die alle medische testen doorstaat – andere expeditieleden zijn in een ijltempo aan kanker overleden – weigert ze halsstarrig meer te vertellen over wat er zich in Gebied X heeft afgespeeld.

Control moet ook optornen tegen zijn bazige moeder, die in de hoogste echelons van ‘Central’ rondwaart, en hij krijgt zijn bevelen telefonisch doorgeblaft door de Stem, die Control met de grootste minachting bejegent. Zijn enige steun lijkt oudgediende Whitby, die in zijn lab de enkele luttele staaltjes uit Gebied X onderzoekt en experimenten met konijnen bedenkt om de Grens (de onzichtbare keten die rond Gebied X is opgetrokken) te verschalken. Op The Southern Reach ontspint zich een venijnig machtsspel met geheime verbonden, afluisterapparatuur en mentale manipulatie. Ondertussen lijkt niemand nog echt om Gebied X te malen. Dat zou de organisatie nochtans zorgen moeten baren. Gebied X dook destijds spontaan op en verzwolg een volledig kuststadje. En het is niet omdat de Grens nu al jaren buitenstaanders afweert dat ze dat zal blijven doen.

Net als in het eerste deel Vernietiging (over die noodlottige expeditie, geen noodzakelijk leesvoer, wel handig) speelt auteur VanderMeer in Autoriteit een sluw spel met de lezer, die natuurlijk vooral wil weten wat dat mysterieuze Gebied X behelst en of de Grens nu nieuwsgierigen afweert of net beschermt. VanderMeer laat slechts met mondjesmaat informatie doorsijpelen en vergroot zo de honger. Terwijl je kwijlend aan zijn lippen hangt, toont hij hoe gruwelijk bureaucratie kan zijn: hoewel hun kerntaak van wereldbelang lijkt, houdt iedereen bij The Southern Reach zich vooral bezig met machtsspelletjes en gekonkel. VanderMeer maakt van dat spanningsveld ook gebruik om zijn personages grondig uit te diepen. Het verleden van Control en de kille band met zijn moeder krijgen ruim baan, en zo begrijp je na een tijdje dat je hier geen doordeweekse sciencefiction leest, maar een gedegen literair onderbouwde roman.

AUTORITEIT *****

Jeff VanderMeer, De Bezige Bij (originele titel: Authority), 411 blz., ? 19,90.

RODERIK SIX

CENTRALE ZIN: Soms herhaalt hij zwijgend zijn eigen naam, net zo lang tot hij terugkeert in de echte wereld.