Donderdag 16/12, 22.50 – Canvas

Ruim drie jaar heeft documentairemaker Manu Riche in de slipstream van Tom Barman vertoefd: dat is langer dan het gemiddelde groepslid van dEUS. Het resultaat – Tempo Of A Restless Soul – is een chaotische, maar vaak ook opwindende, soms pijnlijke en bij wijlen ronduit vertederende tranche de vie die de kijker meetroont van de tournee na Pocket Revolution over 0110 naar de tumultueuze opnames van Vantage Point. Onderweg wordt er halt gehouden in onder meer Rusland, Amerika en Hotel Mama.

De documentaire zou aanvankelijk een ‘portrait d’artiste’worden, maar ‘Tempo Of A Restless Soul’ is toch ergnadrukkelijk een dEUSfilm.

Manu Riche: Die commentaar krijg ik wel vaker, nog het meest van Tom zelf. (Lacht) Ik zou Tempo Of A Restless Soul vooralomschrijven als een film over de relatie met zijn twee families: zijn echte familie – voornamelijk zijn moeder – en zijn professionele familie, oftewel dEUS.

Precies daarom stelde Tom vorige week in dit blad eenalternatieve titel voor: ‘Portrait Of An Artist Doing StuffAnd Then Meeting His Mother’.

Riche: (Lacht) Ik weet dat Tom er een beetje bitsig over doet dat ik hem zo vaak met zijn moeder portretteer. Maar eerlijk: ik had hem even graag in beeld gebracht met zijn lief of een van zijn vriendinnetjes, alleen heb ik die niet te zien gekregen. Ofwel heeft hij die vrouwen vakkundig verborgen gehouden, ofwelzijn ze er simpelweg niet. Nu ja, er zijn op tournee wel meisjes gepasseerd, maar het was niet mijn bedoeling om met Tom in bed te kruipen. Het punt is dat ik als documentairemaker veel meer gefascineerd was door de oprechte band die Tom met zijn moeder heeft.

In de openingsscène, een schijnbaar gezellig familiediner, krijgt Tom het aan de stok met zijn zus wanneer ze deopportuniteit van jouw documentaire openlijk in twijfel trekt.Dat moet een ontzettend gênante situatie voor je zijn geweest.

Riche: Dat was een héél gênant moment. Je staat tenslotte een discussie te filmen waarvan je in zekere zin zélf het voorwerp bent. Maar achteraf vond ik die scène wel perfect om de film mee te beginnen. Ze is niet alleen een goede inleiding op de film, maar eigenlijk ook op de filmmaker die ik ben en in één moeite door ook op de relaties binnen de familie Barman énde manier waarop Tom met zijn bekendheid omgaat.

Nu je erover begint: Tom is al zijn hele volwassen leveneen bekend figuur die het gewoon is om in de belangstellingte staan. Kun je zo iemand voor een camera nog op enigespontaniteit betrappen?

Riche: Mja, toch wel. Natuurlijk is hij zich voortdurend bewust van de camera, maar ik had toch de indruk dat hij zichzelf durfde te zijn en we dus een redelijk authentiek beeld van hem te zien kregen. Dat zie je in de scènes met zijn moeder, maar ook in dat verschrikkelijk harde fragment waarin Tom uitvalt tegen Alan Gevaert over zijn middelengebruik.

Die scène komt vooral hard over omdat je als kijker de lange voorgeschiedenis van Alans psychologische problemenonthouden wordt. Vanwaar die keuze?

Riche: Het wás niet eens een keuze. Voor die uitbarsting van Tom besefte ik simpelweg niet hoe ernstig het met Alan was gesteld. Ik wist hoogstens dat er een probleem met zelfmedicatie sluimerde, maar hoe ongevoelig het ook mag klinken: zolang het effect niet duidelijk zichtbaar was op Tom of de groep, was het probleem van Alan voor mij als documaker niet relevant. Tom was het voorwerp van mijn film, niet Alan. Pas toen Tom dreigde om hem uit de groep te zetten, werd die situatie relevant. Uiteraard hebben we samen besproken wat er van Alans persoonlijke problemen wel en niet in de documentaire zou terechtkomen. Tom wilde die situatie uit mededogen met Alan liever niet in de film, maar Alan zélf had er geen problemen mee – op een paar pijnlijke momenten na, die we dan ook hebben geknipt.

Welk inzicht heb je zelf gekregen in de psyche vanTom Barman?

Riche: Ik houd vooral het sterke vermoeden over dat hij met zijn onophoudelijke drive een soort eenzaamheid, een leemte in zichzelf probeert op te vullen.

Plan je nog een vervolg op deze documentaire?

Riche: Wie weet over twintig jaar, als Tom gelukkig getrouwd is en drie kinderen heeft. (Lacht)

Vincent Byloo