In enkele weken tijd presenteert Jef Neve een nieuwe cd, een tournee, een pianoconcerto, een Radio 1 Sessie, een festivalweekend in Turnhout, en bereidt hij kerstconcerten met een groot koor voor. Ondertussen is zijn filmmuziek te horen in The Broken Circle Breakdown en passeert hij in De slimste mens ter wereld. ‘Makkelijk op te lossen met onderstaande plug-in, zeiden ze.’

Het is oktober 2010 en op de vlucht Montréal-Parijs zitten twee gezonde jongeheren naast elkaar voor zich uit te staren. Op de kleine schermpjes passeren magnifieke herenpakken, malse cognactinten, mensen met strak vel. En toch: onwennigheid op grote hoogte. Hij kijkt vooral naar Colin Firth, ik kijk dan maar naar Julianne Moore, en samen horen we in Tom Fords A Single Man die ene zin. ‘Every day goes by in a haze, but today, I have decided, will be different.’ Na de aftiteling klapt hij zijn Apple open en start hij de compositiesoftware Sibelius op. Strakke lege notenbalken, maar niet voor lang. Jef Neve werkt razendsnel.

‘Wat doe je?’ vraag ik wat onnozel.

‘Ik begin aan mijn tweede pianoconcerto’, zegt hij.

Het concert van de avond voordien in Rimouski, een stad als een ingegroeid haar op de rechterwang van Canada, lijkt een eeuwigheid geleden.

+++++

Het is oktober 2012 en op een boerenhofje aan de Leie zitten twee gezonde jongeheren naast elkaar koffie te drinken. Achter de ecru muren van het erf schuiven Latemse luxewagens voorbij, maar hier: ongedwongenheid op zeeniveau. ‘Mooi, hé? Het is me aangeboden nadat ik in een interview had gezegd dat ik een repetitieruimte in het Gentse zocht’, grijnst Neve. ‘Als je uren per dag achter 88 toetsen zit, is het fijn om af en toe eens een wandeling te kunnen maken. De mensen hier steunen me erg, nodigen me uit voor privéconcertjes. Het is dus niet zo dat ik hier even op een eilandje kom zitten om te repeteren en me ’s avonds in het centrum van Gent terugtrek.’

Reculer pour mieux sauter, zoals dat hier heet. Drink nog maar een koffietje.

JEF NEVE: Het zal nodig zijn. De film van Felix Van Groeningen is fantastisch, man. Op een dag belde hij me op: of ik een klassieke score kon schrijven voor The Broken Circle Breakdown, met zware vioolpartijen, het grote sentiment. Ik heb er een maand keihard aan gewerkt. Toen belde hij weer: ‘Ik ga het toch bij bluegrass houden.’ Van mijn soundtrack zijn er maar heel kleine stukjes overgebleven. Maar Felix had wél overschot van gelijk.

Weet je, wat ik toen op dat vliegtuig heb geschreven, is de kapstok van mijn concerto geworden. Wanneer je aan zoiets begint, weet je echt niet waar het zal eindigen. Je hebt een ideetje, werkt dat wat uit, en dat is het dan. Wat ik intussen wel weet, is dat zulke ingevingen meestal komen wanneer een ander project net is afgewerkt. Onze trio-cd Imaginary Road was pas uit, waardoor mijn kop vrij was om iets nieuws te maken. Dat vliegtuigstuk liet me niet los, en na een maand of twee was ik ermee klaar. En toen gebeurde het: mijn computer crashte. Ik was zo goed als alles kwijt. Even heb ik geprobeerd een mp3’tje ervan door een computerprogramma te laten uitschrijven, maar dat bleek onbegonnen werk. Ik ben gewoon herbegonnen.

Zo erg is dat niet. Zo kun je voor altijd denken dat er een meesterwerk verloren is gegaan.

NEVE: Juist! Ik had mijn computer wel bij het huisvuil kunnen zetten. Alleen bleek achteraf dat het een bug in de software was. Op internetforums bleek dat veel mensen hetzelfde probleem hadden gehad. ‘Makkelijk op te lossen door onderstaande plug-in te installeren’, zeiden ze nog. (lacht) Uiteindelijk heb ik zeven delen geschreven, waarvan er zes zijn overgebleven. Goed voor een half uur.

Na je eerste concerto kreeg je de kritiek dat je anderhalve eeuw muziekgeschiedenis negeerde. Hoe ging je daarmee om?

NEVE: Dat sloeg vooral op het eerste gedeelte, waarin ik nadrukkelijk verwees naar componisten als Rachmaninov en zelfs Mozart. Die kritiek was terecht. Als ik het ooit op cd zou zetten, zou ik het eerst grotendeels herschrijven. Zo ongewoon is dat niet, hoor. Beethoven heeft zijn enige opera, Fidelio, vijf keer herschreven in een periode van twintig jaar.

Het échte probleem met dat eerste concerto was mijn gulzigheid. Mijn leuze was: ‘Ik lust graag frieten, ik lust graag spaghetti, en ik lust graag sushi – en vandaag ga ik dat allemaal tegelijk opeten.’ Te veel ideeën zonder eenheid. Vandaar dat er nu zes delen zijn: elke smaak vertegenwoordigt één deel. En hopelijk kom ik tegen mijn derde concerto zover dat ik één smaak een kwartier kan uitwerken. Maar zover ben ik dus nog niet, het is iets waarin je je aantal kilometers moet lopen. Als voorbereiding op de vier opvoeringen heb ik een paar duoconcerten met pianist Alexander Gurning gespeeld, waarbij hij de orkestpartij deed. Werken dat die jongen moest doen, wérken!

Ook met het trio is het zwoegen. Je hebt de band uitgebreid tot Sons of the New World, goed voor acht man, en bassist Ruben Samama is opgestapt.

NEVE: Ruben valt nog geregeld in – ik heb het gevoel dat ik hem nu vaker hoor dan toen hij nog vast in de groep zat. (lacht) Maar hij was het reizen moe en wil meer als singer-songwriter naar buiten komen. Een sterke keuze voor zijn eigen muziek, vind ik. Hij is niet alleen een heel goeie bassist, maar ook een erg goeie producer. Eerst wilde ik hem vragen om Sons of the New World te producen, maar uiteindelijk vond ik dat ik het niet kon maken tegenover onze nieuwe bassist, Sean Fasciani. Alsof een schoonmoeder op je vingers zou zitten te kijken.

Trouwens, Jonathan Jeremiah wil Inner Peace opnemen, een stuk van me dat op de cd Blue Saga stond. Het toeval wil dat Ruben daar al mee aan de slag was gegaan, en er een tekst en een arrangement voor had geschreven. Jonathan is dat nu naar zijn hand aan het zetten. Erg benieuwd wat het wordt.

Sons of the New World is het getuigenis van een man die de wereld rondreist, ziet wat er misgaat – van de kernramp in Fukushima tot de storm boven Pukkelpop – en jongeren vindt die niet bij de pakken blijven zitten. Je noemt het een ‘multimediaal project’, maar wat houdt dat in?

NEVE: Om te beginnen een videoclip met een hele hoop dansers van het conservatorium van Antwerpen, opgenomen in centrum Brussel, in een choreografie van docente Iris Bouche, met Toon Verachtert achter de camera en geregisseerd door Senne Dehandschutter. Allemaal hún werk – ik ken daar niets van – en ik had ook niet de behoefte om door het beeld te lopen. Louis Samyn, een gepassioneerde gast uit Gent van amper 19 jaar, maakte schilderijen bij de muziek. Zijn doeken reizen mee met de concerten. Het fijne is dat die jonge mensen aandacht krijgen – en iemand als Louis door anderen gevraagd wordt om werken te maken.

Ik móét dit doen. De laatste tijd hangt er in Vlaanderen – veel meer dan in Wallonië – zo’n negativisme. Daar wil ik dus niet aan meedoen. Sons of the New World heeft als ondertitel A Sign of Hope. Die plaat straalt enorm veel positivisme uit, op het naïeve af. Het begin van die plaat is ma-te-loos positief.

Je wéét dat daar kritiek op komt.

NEVE: Natuurlijk, en dat mag. En nu we toch bezig zijn meteen een waarschuwing: het is geen jazzplaat, en wie er toch met die verwachting naar luistert, zal bedrogen uitkomen. Het is een instrumentale plaat gemaakt door jazzmuzikanten.

Ach, bestaat er intussen niet zoiets als Jef Neve-muziek? Welke andere muzikant speelt de ene dag op Pukkelpop en nog geen 24 uur later op Jazz Middelheim?

NEVE: In alle eerlijkheid: Middelheim was niet bepaald ons beste concert. Dat zat zo. We zijn echt met een ei in onze broek naar Pukkelpop gereden. We zouden er om halftwaalf ’s middags spelen, en ik was ervan overtuigd dat die tent maar voor een derde gevuld zou zijn, en dan nog met mensen die hun kater van de avond ervoor stonden weg te drinken. Bleek ze bomvol te zitten, en ze klapten en sprongen… Het was zo’n heksenketel dat ik daar al onze ballads geschrapt heb – ze waren maar in het gejoel opgegaan. Dus speel je je stevige stukken, en onze cover van Synrise van Goose, natuurlijk. Het moet een van de meest enthousiaste concerten uit mijn leven zijn geweest. We waren er ontzettend van aangedaan en zaten de rest van de dag op een wolk. De dag erna vielen we eraf. Het was belachelijk warm in Antwerpen, en iedereen was wat wazig in de kop. Bovendien zaten we te wachten op het geklap en gespring van de dag voordien, maar je hebt op Middelheim natuurlijk een ander type publiek. Daar voelde ik hoe jong dit project nog maar is, dat er niet veel mag misgaan of het zaakje kantelt.

Dat heb je ook op tv mogen ondervinden. In een uitzending van Reyers laat over gaybashing in Brussel werd je door een ongelukkige uitspraak als een xenofoob weggezet. Heb je daar lessen uit getrokken?

NEVE: Ik heb op Facebook een bericht gepost dat die uitspraak er heel ongelukkig uit gekomen was, dat ik niet in een bepaald vakje gestopt wenste te worden, en klaar. Ik heb dat gedoe moeten losgelaten, omdat ik in de eerste plaats muzikant wil zijn. Als ze me bellen voor een reactie op het nieuws, wil ik daar wel mijn mening over vertellen, maar ik heb bijvoorbeeld geen zin om de vlaggendrager van de holebigemeenschap te zijn. Daar is mijn mening niet belangrijk genoeg voor.

Maar je gaat wel in De slimste mens ter wereld zitten.

NEVE: Ze vroegen me al een paar jaar om deel te nemen en ik vond het niets voor mij. Maar nu ik in het voorjaar een muziekprogramma op VIER mag maken, werd het moeilijk om nee te zeggen. Ik betrapte me erop dat ik voor het slapengaan toch maar naar Hetjournaal zat te kijken. ‘Net gemist’ heet dat dan. Zeg dat wel. Ik heb geen idee waar het allemaal over gaat.

Wat wordt dat, je programma op VIER?

NEVE: Geen idéé. (grijnst) Ik meen het. Ik zal je vertellen wat het niet wordt: een Peter live, met het singletje van deze of gene groep. Evenmin wordt het een Vlaamse Jools Holland. Het origineel is supergoed, daar kunnen wij niet aan. We zijn met een ploeg van acht man aan het brainstormen. Een livepubliek, veel muzikanten, Steven Van Herreweghe zal presenteren, en ik zorg voor de muziek. Dat lijkt me een goeie rolverdeling. Dat programma geeft me de kans een paar weken lang afstand te nemen van mijn muziek. Om te kijken wat ik nog wil en kan doen, want iedereen ziet dat dit werkregime niet vol te houden is. Ik ben nu 35 – het is toch de bedoeling dat daar nog een paar jaren bij komen.

+++++

Het is oktober 2012 en op het podium van studio 4 in het Flageygebouw zit een jongeheer op een pianokruk. Achter hem loopt het Brussels Philharmonic voor het eerst door de partituur van zijn tweede pianoconcerto. Neve springt op, blij als een kind: ‘Ik kende die muziek alleen van de play-knop in Sibelius.’ Today, weet hij, will be different.

SONS OF THE NEW WORLD

Uit op 26/10 bij Universal, alle info: jefneve.be

DOOR BART CORNAND – FOTO’S CHARLIE DEKEERSMAECKER

JEF NEVE ‘ER HANGT IN VLAANDEREN ZÓVEEL NEGATIVITEIT. DAAR WIL IK NIET AAN MEEDOEN. SONS OF THE NEW WORLD STRAALT ENORM VEEL POSITIVISME UIT, BIJNA OP HET NAÏEVE AF.’

JEF NEVE ‘HET PROBLEEM MET MIJN EERSTE CONCERTO WAS MIJN GULZIGHEID: ‘IK LUST GRAAG FRIETEN, SPAGHETTI, EN IK LUST GRAAG SUSHI – EN VANDAAG GA IK DAT ALLEMAAL TEGELIJK OPETEN.”