The Cinematic Orchestra gaat op tournee met de soundtrack die ze drie jaar geleden schreven voor ‘The Man with the Movie Camera’ van Dziga Vertov. Waarom? Omdat het stuk nu pas af is. ‘We hebben de muziek altijd gezien als een ‘work in progress’.’

‘The Man with the Movie Camera’, op 30/3 in de AB in Brussel, op 31/3 in de Bourla Schouwburg in Antwerpen. De dvd komt uit op 6/5 bij Ninja Tune/Pias.

Drie jaar geleden maakten de jazztechneuten van The Cinematic Orchestra een hedendaagse soundtrack voor Dziga Vertovs filmklassieker The Man with the Movie Camera. De groep rond Jason Swinscoe, een voormalige werknemer van Ninja Tune die sinds kort zelf het mooie weer maakt op het dance- label, begeleidde de stille film voor het eerst op het openingsevenement van de stad Porto als culturele hoofdstad van Europa. ‘De directeur van het Porto Film Festival had ons dat gevraagd’, vertelt Swinscoe. ‘Ik was onmiddellijk voor het idee gewonnen omdat ik me altijd al hebben laten inspireren door filmmuziek, vandaar ook de naam van de groep. Op dat moment had ik de film evenwel nog niet gezien, dus lieten we een zeldzame kopie uit de Verenigde Staten overvliegen. Vanzelfsprekend was ik enorm onder de indruk. Vooral het tempo van de montage viel me op. Ik vond het onvoorstelbaar dat een film uit 1929 zo gezwind aan elkaar was geplakt. Achteraf bleek dat we de film niet tegen 24 beelden per seconde hadden mogen projecteren, maar tegen 18 beelden per seconde, wat zeventig jaar geleden gebruikelijk was. Toen we daarachter kwamen, hadden we de muziek echter al geschreven en was er geen weg terug. Om eerlijk te zijn, vind ik dat uiteindelijk niet eens zo erg, want de film werkt minstens evengoed in een hoger tempo. Alleen is hij nu twaalf minuten korter.’

De Russische regisseur die zijn tijd ver vooruit was met zijn experimentele documentaire over het medium film liet verschillende aantekeningen na over hoe de muziek zou moeten klinken. ‘Wat ik vooral heb onthouden, is dat hij van repetitieve composities hield. Tien jaar geleden heeft Alloy Orches- tra overigens al eens een poging ondernomen om een nieuwe soundtrack te schrijven aan de hand van zijn notities, maar dat vond ik maar niets. Het klonk veel te hoogdravend. Michael Nyman heeft het vorig jaar ook nog eens geprobeerd, maar ook daar was ik niet echt over te spreken. Het was interessant om te zien hoe hij er grotendeels dezelfde scènes heeft uitgepikt om van tempo te wisselen en de compositie bij te sturen, al kreeg ik de indruk dat hij de film niet echt aanvoelde. Hij stak bijvoorbeeld onmiddellijk van wal, terwijl in de eerste vijf minuten van de film het publiek (in de film) eigenlijk nog naar een leeg scherm zit te staren. Op dat moment zijn wij gewoon stil en hoor je mensen in de zaal fluisteren of het geluid misschien niet werkt. Zodra ze begrijpen dat er iets niet klopt, doorprikken ze de illusie van de cinema, wat ook Vertovs bedoeling was.’

Een soundtrack componeren was uiteindelijk een werk van lange adem, geeft Swinscoe toe. ‘We hadden wat samples en enkele ideeën en zijn gewoon beginnen te jammen. We hebben de muziek lange tijd als een work in progress beschouwd, zelfs toen we de film voor de eerste keer moesten begeleiden, in Porto voor vierduizend mensen. Nadien hebben we het experiment nog enkele keren herhaald en daarna zijn we in de studio gedoken om Every Day op te nemen, een plaat die we vorig jaar op de markt hebben gebracht en die onlosmakelijk verbonden is met onze zoektocht naar de gepaste soundtrack voor de film. Pas onlangs hebben we de soundtrack volledig afgewerkt door er nog wat strijkers aan toe te voegen en percussionist Milo Fellv bij het verhaal te betrekken. We staan nu in totaal met elf man op het podium om de film te begeleiden.’

Als het van Swinscoe afhangt, is dit pas het begin. ‘Ik heb zin gekregen om ook eens een nieuwe film onder handen te nemen. Ik raak stilaan wat uitgekeken op dance. Onlangs stonden we nog met Martin Scorsese te praten en die zag ons om de een of andere reden wel zitten. Je zou denken dat die man niet meer op de hoogte is van wat er vandaag allemaal in de winkel ligt, maar dat bleek een grove vergissing. Verder mogen ook Jim Jarmusch en Hal Hartley altijd bij ons komen aankloppen. Stanley Kubrick was natuurlijk een droom geweest, maar we nemen al genoegen met Ken Loach: die is een week geleden naar onze voorstelling komen kijken en was bijzonder enthousiast. Tot er een aanbod komt, blijven we gewoon experimenteren met zelfgemaakte beelden bij onze reguliere optredens.’

Door Ben Van Alboom