DE JAMIE OLIVER VAN DE 17e EEUW. Met Het feestmaal van John Saturnall heeft Lawrence Norfolk een smakelijke historische roman geschreven over de succesvolle carrière van een 17e-eeuwse Engelse chef-kok.
Lawrence Norfolk, De Bezige Bij (originele titel: John Saturnall’s Feast), 442 blz., ?19,90.
Witte bonen in tomatensaus, gefrituurde hompen vis, met azijn overgoten vettige friet, knalgele drilpudding en een mok veel te sterke thee met melk. Als u nu geen braakneigingen krijgt, bent u ongetwijfeld een Brit. Ooit was het anders en bereidden de Engelse koks het beste en lekkerste eten van Europa. Als we tenminste de begenadigde schrijver van historische romans Lawrence Norfolk mogen geloven. In Het feestmaal van John Saturnall vertelt hij het verhaal van de 17e-eeuwse plattelandsjongen John Saturnall, die het van arme wees tot gevierde chef-kok schopt, en zelfs voor koning Charles I in de potten mag roeren.
Norfolk start zijn roman in het zuidwesten van Engeland, de West Country, de streek waar hij als kind opgroeide. Johns alleenstaande moeder wordt door haar dorpsgenoten regelmatig ter hulp geroepen om te assisteren bij geboortes én abortussen. De hardvochtige, puriteinse kerkvoogd Timothy Marpot heeft het niet begrepen op de vroedvrouw annex engeltjesmaakster. Hij beschuldigt haar van hekserij en jaagt haar zo onrechtstreeks de dood in. De priester van het dorp krijgt wroeging en stuurt de kleine John naar het landgoed Buckland Manor, met het verzoek aan de landheer om de wees onderdak en een job te bezorgen. Zo wordt John Saturnall een van de vele knechtjes in de immense ondergrondse keuken. Hij is zeer leergierig en schopt het snel van koksmaatje tot de Jamie Oliver van zijn generatie. Nog later verleidt hij met zijn delicieuze gerechten de anorectische jonkvrouw Lady Lucretia terug aan tafel (en in bed).
Norfolk raakte geïntrigeerd door de Britse kookkunst nadat hij Taste: The Story of Britain through Its Cooking van historica Kate Colquhoun had gelezen. Het viel hem op dat die keuken tot halverwege de 17e eeuw een rijke traditie had, sterk beïnvloed door de Italiaanse, Franse en Arabische keuken. Bijna alle aristocraten hadden grote keukens. Toen in 1642 de burgeroorlog uitbrak en de macht in handen van de puriteinse Oliver Cromwell kwam, viel het gesofisticeerde culturele én culinaire leven helemaal stil. Cromwell had een hekel aan luxe, verbood de invoer van specerijen en veroordeelde de Engelsen tot een dieet van platgekookte aardappelen en overmaatse groene erwten. Heerlijke gerechten zoals die in de eerste helft van Het feestmaal van John Saturnall werden opgediend, belandden op de mestvaalt van de geschiedenis. Norfolk brengt die bruuske overgang van het bourgondische naar het puriteinse leven vanuit de keuken van Buckland Manor knap in beeld. De onthoofding van Charles I en Cromwells machtsovername lijken ook voor chef-kok Saturnall ingrijpende gevolgen te zullen hebben: van de ene op de andere dag dreigt hij alles te verliezen waar hij zo hard voor geknokt heeft.
JAN STEVENS
SLEUTELZIN: Hoe en wanneer Saturnus de eerste tuin schiep, pretendeert deze nederige kok niet te weten, noch de naam die boven de poort was geschreven, hetzij Paradijs of Eden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier