In honderden liedjes die zomaar binnenwaaiden, bedacht hij eindeloze manieren om ‘ik hou van jou’ te zeggen. De wereld herdenkt de honderdste geboortedag van Richard Rodgers, de populaire Amerikaanse componist van ‘South Pacific’, ‘The King and I’ en ‘The Sound of Music’.

Door Jo De Poorter

‘South Pacific’. Nog tot eind april in het National Theatre, Southbank Londen. Info: tel. +44 207 52 3000.

‘Oklahoma!’. Nu in preview in het Gershwin Theatre, New York.

‘Carousel’. Concertante met Hugh Jackman en Audra McDonald. 6 juni Radio City Music Hall, New York.

‘The Sound of Music’. In een productie van Andrew Lloyd Webber. Première najaar, Londen.

Zonder dat je hem daarom altijd herkent, kom je Rodgers dezer dagen overal tegen. George Michael die Where or When zingt. Ewan McGregor die aan het begin van Moulin Rouge een flard uit Edelweiss kreunt. Een anoniem orkest dat in de Hema My Funny Valentine speelt. De song Manhattan die na 11 september in de VS opnieuw op single is uitgebracht om de moraal op te krikken: ‘ We’ll take Manhattan …turn it into an isle of joy‘. Robbie Williams die voor Bridget Jones’ Diary van Have You Met Miss Jones weer een hit maakt.

‘Have you met Mr. Rodgers?’ Meer dan u denkt. Al deze Broadway-deuntjes zijn gecomponeerd door Richard Rodgers, wiens honderdste geboortedag overal uitbundig wordt gevierd. Behalve in Vlaanderen, waar de musicalmakers het feest van de meest veelzijdige en populairste Amerikaanse componist kennelijk aan hun neus laten voorbijgaan.

De aftrap van de herdenking heeft plaats in Londen, waar de revival van South Pacific volle zalen trekt. Een voorstelling van drie uur, daar ga je toch wel een beetje met loden benen naartoe. Wat moet je ook verwachten van zo een ‘ouwe stinker’ die meer dan een halve eeuw geleden geschreven is? ‘Hupsakee’-ensemblenummertjes. Acteurs die te oud zijn voor hun rol – krasse 42-jarige speelt pittige tiener – en die eigenlijk niet goed kunnen zingen. Zangers die acteren als een tuinhekje. En dan van die verwijfde dansers die GI’s vertolken met net te veel aandacht voor hun manicure en hun coiffure. Dát verwachtte ik.

Maar al vanaf de eerste minuut blijkt alles anders. Ik word overvallen door het gevoel dat ik zo vaak ervaren heb bij de openingsscène van een geweldige film. Wanneer je vanaf het eerste shot ervaart: dit ís het, dit ga ik fan-tas-tisch vinden. Van bij de aanhef laat regisseur Trevor Nunn ( Les Miserables, Phantom of the Opera, Cats) zien dat hij het ernstig meent. Geen verontschuldigende knipogen omdat hier een oud lijk tot leven gewekt wordt, maar rechttoe, rechtaan een sterk dramatisch verhaal vertellen. Met historische beelden van de oorlog tegen de achtergrond. De soldaten zijn mannen – echte, goddank – en de verpleegsters zijn vrouwen – ook echte. Enfin, voor zover ik dat kan beoordelen. Hoofdrolspeelster Lauren Kennedy is in elk geval zoals Richard Rodgers haar gedroomd zou hebben: met het uiterlijk en de stem van Faith Hill en de humor en de timing van Lucille Ball. Ze brengt het publiek aan het lachen en aan het huilen. En de muziek van Rodgers helpt haar daarbij. ‘Een sentimentele melodie op een niet-sentimentele tekst. Dat is het geheim’, verklaart oudste dochter Mary Rodgers later.

Tijdens de pauze moet ik aan Cole Porter denken, die Rodgers zowat heilig verklaarde: ‘De humor! De wijsheid! De eindeloze manieren om in 32 maten ik hou van jou te zeggen.’ Anderhalf uur lang heb ik zitten genieten. Terwijl elke hedendaagse musical het moet redden met één hit, één ander liedje dat je wel kunt mee neuriën en de rest is opvulling, ben ik hier in een opperbeste stemming gebracht door een indrukwekkende aaneenschakeling van meesterlijk melodieuze en inhoudelijk sterke liedjes. Twaalf in totaal. Wat kunnen ze daar nog aan toevoegen, vraag ik me af? Nog eens een sterk anderhalf uur, zo blijkt, gevuld met een dozijn standards. Nog meer en nog beter. De mannelijke hoofdrolspeler zingt Some Enchanted Evening op een wijze die aan de begrippen ‘precies’ en ‘juist’ een nieuwe dimensie geeft. Philip Quast kreeg er van de jury van de Laurence Olivier Awards de prijs voor de beste acteur in een musical voor. Geheel terecht.

Na afloop van de try-outs in het National Theatre aan de South Bank, is Mary Rodgers behoorlijk onder de indruk van de prestatie van regisseur Trevor Nunn. ‘Ik had sterk de indruk dat hij dingen aan de voorstelling heeft toegevoegd’, zegt de dochter van de componist. ‘Toen ik het hem op de man af vroeg, antwoordde hij formeel: ik heb er alleen alles uitgehaald wat erin zat.’

Als kind dacht Mary dat haar vader alle liedjes ter wereld had geschreven. Een begrijpelijke vergissing als we weten dat hij ruim 900 gepubliceerde nummers op zijn palmares heeft. ‘Het was een gezellige man’, straalt ze. ‘Hij sloot zich nooit op, maar componeerde in een kamer bij ons thuis. De deur stond altijd wagenwijd open. De liedjes waaiden onze huiskamer binnen. Ik denk soms dat ze ook bij hem zo naar binnen waaiden. Hij moest nooit zoveel moeite doen, heb ik de indruk. Het was niet zo lastig. “Papa, hoe zoek jij die liedjes?”, heb ik hem een paar keer gevraagd. Dan zei hij altijd: “De liedjes zoeken mij”. Ze zijn tot hem gekomen zoals ze tot ons komen, zomaar.’

Het kan toch niet zo simpel zijn, dat weet Mary Rodgers – zelf componiste – ook wel. ‘Het liedje With a Song In My heart kwam bij hem op tijdens zijn eerste vliegreis. Als je goed luistert, hoor je ook een vliegtuig vertrekken in dat nummer. Spring Is Here heeft hij geschreven omdat de geur van hyacinten ons huis binnenwaaide. Het gemak waarmee hij het deed, kan ik je niet beschrijven. “Kindje, een goeie melodie dicteert zijn eigen harmonie”, zei hij. Mindere melodieën verstoppen zich achter hun harmonie. Hij kon nooit goed uitleggen waarom hij iets gedaan had, alleen maar dát hij het gedaan had.’

Zijn protégé Stephen Sondheim ving op die manier bot bij zijn mentor. Mary Rodgers: ‘Stephen had ooit een afspraak met mijn vader gemaakt voor wat hij dacht dat een soort masterclass zou worden, maar bij iedere vraag naar het waarom, antwoordde mijn vader: “Geen flauw idee.” Het viel Stephen bijvoorbeeld op dat het stukje in de brug van People Will Say We’re In Love precies het omgekeerde is van een stuk uit de openingszin. “Is dat werkelijk zo?”, reageerde mijn vader. En dat was niet ironisch bedoeld. Hij had er echt geen benul van. Hij had talent. Dat is iets anders.’ ( lacht)

‘Een sentimentele melodie op een niet-sentimentele tekst. Dat is het geheim.’