Kongo van Tirabosco en Perrissin biedt inzicht in de immorele koloniale filosofie van Leopold én in een beslissende etappe uit het leven van schrijver Joseph Conrad.
Deze Kongo van Tirabosco en Perrissin heeft niets te maken met de geprezen geschiedenis van David Van Reybrouck, maar wel met een andere schrijver. Joseph Conrad schreef aan het eind van de negentiende eeuw beklemmende verhalen over de koloniale aanwezigheid in de koninklijke kolonie. Zijn roman Heart of Darkness (1899) – die als inspiratie diende voor Francis Ford Coppola’s Apocalypse Now (1979) – is ondertussen uitgegroeid tot een antikoloniale klassieker. Hoewel zijn werk in het Engels verscheen, was Conrad eigenlijk een Poolse scheepskapitein die voluit Korzeniowski heette. De Zwitserse tekenaar Tom Tirabosco en scenarist Christian Perrissin baseren zich op dat verleden van de gevierde schrijver. Ze reconstrueren de afvaart van de Kongostroom die Conrad als kapitein ondernam in opdracht van een Belgische maatschappij, en die hem later inspireerde voor zijn beklemmende antikoloniale verhalen. Hij leerde in Afrika dat er van de beschavingsidealen van Europeanen in de praktijk erg weinig te merken viel. De organisatie ter plaatse was inefficiënt en corrupt, de behandeling van de lokale bevolking en in mindere mate ook van blank personeel bleek immoreel. Bovendien kon je nauwelijks in het plaatselijke klimaat verblijven zonder levensbedreigende ziektes op te lopen. Conrads ideaal van de heroïsche ontdekkingsreiziger à la Henry Stanley – die van ‘Dr. Livingstone, I presume?’ – viel snel in duigen. Perrissin en Tirabosco transponeren de sfeer van Heart of Darkness en het kortverhaal An Outpost of Progress (1897) treffend naar Conrads reis. De kersverse Kongokapitein ervaart schimmige handeltjes en onnoemelijke wreedheid, maar vecht vooral met zijn geweten. Hij probeert zo snel mogelijk de kafkaiaanse codes te vatten van een economisch systeem in opbouw waarin enkelingen willekeurige macht uitoefenen. Tirabosco, van wie alleen De bosduivel al vertaald was, illustreert in indrukwekkend zwart-wit, dat hij bereikt door de druktechniek monotype met witte pastelaccenten aan te vullen. Het maakt zijn rivier en zijn jungle tot overweldigende slokoppen waarin een Europeaan al snel zijn fysieke en mentale gezondheid kwijtraakt.
KONGO. DE DUISTERE REIS VAN JOZEF TEODOR KONRAD KORZENIOWSKI ****
Tom Tirabosco & Christian Perrissin
Scratch Books, 168 blz., ? 14,90 (softcover), ? 24,90 (hardcover)
GERT MEESTERS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
