Messcherp meesterwerk – Een magistrale Japanse klassieker ontluistert het wreedste ritueel van de samoeraicode.

Film: **** – Extra’s: *Koinobori Harakiri is de film waarmee Masaki Kobayashi (1916-1996) begin jaren zestig de westerse toeschouwer inwijdde in de gruwelijkste praktijk van de Bushido, de ethische code van de samoerai: de rituele zelfmoord waardoor de krijger op eervolle wijze naar een andere wereld kan reizen. De procedure wordt bij de aanhef van het verhaal verbaal gedetailleerd uit de doeken gedaan: eerst moet de samoeraikrijger zich de buik kruiselings openrijten, pas daarna mag zijn secondant zijn hoofd afhakken.

Hoezeer de toeschouwer ook voorbereid is, het is toch nog altijd even slikken als Kobayashi het fameuze Seppuku ritueel daadwerkelijk in beeld zet. Al wordt de wreedheid van deze spectaculaire zelfdoding ten top gedreven omdat een berooide ronin (meesterloze samoerai) zijn echt zwaard heeft verkocht en zich nu van een bot bamboezwaard moet bedienen, het is de regisseur zeker niet om de sadistische sensatie te doen. Zijn film is integendeel een van de meest kritische ontledingen van de in vele Japanse films verheerlijkte samoeraicode.

De gebeurtenissen spelen in de zeventiende eeuw, een periode van rust en vrede, wat vele werkloze samoerai tot het vernederende bestaan van ronin dwingt. Sommigen gaan bij een clanleider aankloppen om toestemming te vragen om op het voorhof in publiek harakiri te plegen, hopend dat die zal weigeren en hen een aalmoes zal aanbieden. Via een slim uitgedokterde flashbackstructuur vertelt Kobayashi de tragedie van twee werkloze samoerai (een wanhopige jongeman en de schoonvader die zijn dood komt wreken). Ze worden het slachtoffer van een erecode die onder een blazoen van eer en dapperheid hol en onmenselijk is en een instrument van onderdrukking voor de heersende militaire elite.

De regisseur van The Human Condition (onlangs in dezelfde reeks op dvd uitgebracht), Kwaidan en Rebellion bouwt zijn aanklacht op als een plechtstatig, tergend langzaam ceremonieel, gedomineerd door de verstilde beelden van de veteraansamoerai die met opmerkelijke zelfbeheersing zijn verhaal doet. En dat terwijl hij op de witte harakirimat rustig zit te wachten op de secondant die hem moet helpen het fatale ritueel te voltrekken. In schril contrast daarmee staan de akelig nauwgezette gewelduitbarstingen die destijds als het summum van oosterse wreedheid golden. Er gaat van deze film een verpletterende esthetische kracht uit. De beeldcomposities in Cinemascopeformaat en Kobayashi’s gebruik van de architecturale ruimte (gangen, kamertjes in de kamers, binnentuinen) zijn een fraai staaltje van streng Japans raffinement. Sommige sequenties, zoals een zwaardgevecht in een woest, door de wind opgezweept grasveld, zijn zonder meer verbluffend.

Win 5 dvd’s van ‘Harakiri’. Zie pagina 6.

Trakteert op

FOCUSKNACK .BE

Patrick Duynslaegher

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content