GUERRE ET PAIX

'OORLOG EN VREDE'. Voor wie zijn epen graag episch heeft.
Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

GROOT, GROTER, GROOTST – 46 jaar na datum blijkt Sergej Bondartsjoeks ‘Oorlog en Vrede’ nog altijd even indrukwekkend én bombastisch als Tolstojs roman.

Sergej Bondartsjoek

USSR, 1965-1967

Editions Montparnasse

Film: **

Extra’s: **

Je hebt groot opgezette boekverfilmingen, groots opgezette boekverfilmingen én Sergej Bondartsjoeks Oorlog en Vrede. Aan dit bijna zeven uur durende epos naar Leo Tolstojs vuistdikke roman werd zeven jaar gewerkt met een stachanovisme zoals dat in de jaren 60 enkel in de Sovjet-Unie kon worden gespot. Rekening houdend met de inflatie kostte dit megaproject zeshonderd miljoen euro, al valt te betwijfelen of de honderdtwintigduizend figuranten die door Moskou werden ingezet ooit een roebel kregen.

Het adjectief ‘episch’ lijkt welhaast een eufemisme voor deze barokke pronkopera waarmee de Sovjets de Hollywoodspektakels naar de kroon hoopten te steken. Toch blijft de vraag of er, zesenveertig jaar na de première van Bondartsjoeks vierdelige magnum opus, nog iets rest van de toenmalige grandeur?

Het antwoord luidt ‘da’, al was het maar om de ruim driehonderd personages, prachtige juwelen, kunstwerken en kostuums die uit de staatsmusea werden geplukt of de nieuwe telegeleide camera’s. In deze gedigitaliseerde versie blijkt Oorlog en Vrede – dat in 1968 de Oscar voor beste niet-Engelstalige film won – nog altijd even grandioos, met massascènes als de historische slag bij Borodino, waaraan Bondartsjoek twee jaar sleutelde, zijn hartaanval tijdens de opnames niet meegerekend.

Tolstojs verhaal over het wel en wee van de Russische aristocratie tijdens de napoleontische oorlogen wordt hier een gezwollen drama over passie, hoogmoed en verraad, met de regisseur zelf als de ongelukkig getrouwde graaf Bezoekhov en ex-ballerina Lyudmila Savelyeva als diens nukkige vrouw Natascha.

Hoewel honderdvijfendertig miljoen Russen gingen kijken – desnoods met een duwtje van overheidswege – had Bondartsjoeks triomf een schaduwzijde. Om te voorkomen dat het succes hem zou corrumperen, werd hij door Sovjetleider Leonid Brezjnev verplicht zich lid te maken van de Communistische Partij. Hoewel hij later nog verschillende films draaide – waaronder de internationale coproductie Waterloo (1970) met Rod Steiger en Orson Welles – zou hij de houdgreep van het Kremlin nooit meer weten te ontvluchten.

In 1994 overleed Bondartsjoek in Moskou. Hij ging niet enkel de geschiedenis in als een van de sleutelfiguren van de Sovjetcinema, maar helaas ook als het boegbeeld van nationalistische bombast.

DAVE MESTDACH

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content