Paul Baeten Gronda, auteur van Nemen wij dan samen afscheid van de liefde en Kentucky, mijn land, duikt elke week onder in de kelders van de populaire cultuur.
Om het f-woord eens niet te gebruiken, zal ik het hebben over ‘een bekende sociaalnetwerksite’ die de meesten onder ons hanteren om mensen te feliciteren met hun op bijgaande foto’s afgebeelde pasgeborenen, om tekstueel te lachen – al dan niet hardop – met uit de voorbijstromende populaire cultuur geviste beeldfragmenten, om commentaar te leveren bij enkel door insiders ontcijferbare, mystieke statusupdates van vrouwen in de overgang en jongens die nog niet weten of ze voor eeuwige liefde dan wel voor zo dik mogelijke tetten zullen kiezen, of om foto’s te posten van protserige reizen met gelijkgestemde vrienden, maar waarop gelukkig soms ook lui te vinden zijn, zoals in dit geval de Nederlandse literatuurcriticus Roel Weerheijm, die in de voormiddagse uren bijvoorbeeld ‘Nocturne in D flat major Opus 1’ van Edmond Weber posten.
En dan denk ik: ja, je dacht dat hij hopeloos verloren was, de hoop, maar blijkbaar is hij toch nog aanwezig.
Hoewel. Het gelinkte fragment van de 18e-eeuwse componist haalt 391 views op YouTube. Een met gsm geschoten filmpje van een jonge intellectueel die luid probeert te boeren, maar daar tot spijt en schaamte van de mensheid niet in slaagt, heeft er zeshonderddertig meer.
Je moet dus goed kijken, wil je hem vinden, die hoop.
Toegegeven: Edmond Weber is geen bekende componist. Ik kende hem niet, en ik ben opgegroeid in een bos van romantische pianisten à la Liszt en Chopin – ja, zo’n zware kindertijd heb ik wel weer gekend. Neen, ik denk dat Edmond Weber zelfs bij leven al zo onbekend was dat zelfs zijn eigen moeder soms zijn bestaan vergat. ‘Edmond? Edmond… Oh ja, dat was die knul die altijd aan de piano zat te klooien!’, zei ze dan. Ach, ma Weber, we missen haar allemaal. De 18e eeuw, waar is ze alweer gebleven…
Wat me opvalt naast de beeldende kracht van de kleine vier minuten pianomuziek, is dat schoonheid zo’n zeldzaam goed geworden is. Er is nochtans meer van alles dan ooit tevoren. Waarom dan zoveel lelijkheid?
Ik hou te veel van het hoge en het lage om een cultuurpessimist te zijn. Hoogstens zou je mij een cultuurrealist kunnen noemen. Ik word wat ongemakkelijk van vast goedbedoelde pogingen om de één- en zelfs de vaak drankverslaafde en door wurgende consumentenkredieten geplaagde vtm-kijkers met honderdduizenden naar de opera te krijgen. Want dat is zoals zeggen: we gaan niet meer op strandvakantie, neen, vanaf nu krijgt iedereen die met het hele gezin voor Documenta naar Kassel trekt korting op zijn busabonnement. Werkt niet.
Het probleem is immers niet dat er te weinig mensen naar Anne Teresa, Arne of Wim gaan kijken, maar wel dat de standaard voor de brede populaire cultuurvormen veel te laag ligt.
We blijken – al dan niet helaas – in een tijd te leven waarin inhoudsloze lelijkheid stilaan de norm is. Op het eerste gezicht lijkt dat misschien een zeurderige opmerking van iemand die de grap niet meer wil inzien. Maar lelijkheid leidt jammer genoeg tot cynisme en onverschilligheid: waarom zou ik me enigszins gedragen, als mensen elkaar brutaal wegstemmen op tv of onder een flauwe schuilnaam de meest gore verwijten naar het hoofd slingeren op het internet. Het waardevolle adagio ‘alles moet kunnen’ wordt al te vaak misbegrepen als ‘alles waar ik zin in heb, hoe laag, leeg of goor ook, moet kunnen’.
Maar goed, dan heb je daar plots toch weer een straaltje schoonheid.
Speel Edmond Weber eens bij het ontwaken. Voel hoe de wereld plots draaglijker wordt. Zet Peeters en Pichal af en weet dat de wereld vol klootzakken zit die ons willen naaien, maar laat het even gaan, laat het gewoon gaan. Aanvaard dat ook vandaag de kranten weer vol bullshit zullen staan en dat de journaals weer over het spaargeld van Den Vlaeminck en het veldrijden zullen gaan. Aanvaard dat de lelijkheid altijd zal klaarstaan om je teleur te stellen. Maar weet: er is ook een andere wereld.
En wie tijdens de reclameblokken van Oh Oh Cherso wil uitpakken op facebook – lap, nu zeg ik het toch – kan via Edmond Weber ook doorklikken naar rakkers zoals Ignacy Feliks Dobrzynski, Louis Lefébure-Wély of de opgetogen Maria Szymanowska. ‘Like!’
Paul Baeten Gronda
‘Schoonheid is een zeldzaam goed geworden. Gelukkig is er Edmond Weber.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
