GO WEST. COWBOYS EN INDIANEN, KOEIEN IN DE PRAIRIE, OUTLAWS EN SHERIFFS: vier uitstapjes in het wilde westen.
FILM: * Extra’s: 0 (RCV)
FILM: *** extra’s: *** (warner)
FILM: ** Extra’s: *** (universal)
FILM: ** Extra’s: *** (columbia tristar)
Soldier Blue (1970)
Wyatt Earp (1994)
Open Range (2003)
The Missing (2003)
In de jaren zeventig maakte de western een aantal transformaties door en werd vooral gestreefd naar meer realisme, zowel in de uitbeelding van geweld als in de benadering van de historische feiten. Soldier Blue van Ralph Nelson is daar een typisch staaltje van. Candice Bergen en Peter Strauss zijn de enige overlevenden van een aanval van de Cheyennes en moeten te voet door de woestijn willen ze weer terug naar de (blanke) beschaving. Dat dit laatste een relatief begrip is, blijkt uit de onthutsende climax: een reconstructie van de Sand Creek Massacre van 1864, waarbij de in menige western verheerlijkte cavalerie bijzonder bloeddorstig te werk gaat. Schokkende beelden waarin de afgehakte ledematen en hoofden van indiaanse vrouwen en kinderen in het rond vliegen, legden anno 1970 onmiskenbaar de link naar de My Lai-slachtingen in Vietnam die toen Amerika schokten.
In de jaren negentig werd de western om de haverklap ten grave gedragen en occasioneel kortstondig nieuw leven ingeblazen. Zoals in Wyatt Earp, Lawrence Kasdans ontluisterende en gedetailleerde versie van een van de sleutelmythes uit de westerngeschiedenis. Natuurlijk wordt alles toegebouwd naar het beroemdste wapenfeit van de bekendste sheriff uit het Verre Westen – de schietpartij tussen twee broederlijke clans in de OK Corral in Tombstone. Vooraleer we daar aanbelanden, is er het lang uitgesponnen portret van een complex individu, aan wie Kevin Costner fors gestalte geeft. In een uitgebreide proloog beschrijft Kasdan Earps jeugd en tragische eerste huwelijk. Zijn episch fresco krijgt hierdoor een psychologische geladenheid die aan de latere actie-explosies en vetes met de Clanton-gang een groter gewicht geeft.
Kasdans classicisme en sterk picturale stijl (met adembenemende kleurenfotografie van Owen Roizman) roept onvermijdelijk My Darling Clementine (1946) voor de geest, de film van John Ford over Earp en Doc Holliday. Echo’s naar deze historische figuren en hun mythische uitstraling vind je ook terug in Open Range, een onbeschroomd ouderwets westernepos van en met Kevin Costner. De sterregisseur van Dances with Wolves spint hier een variatie op het klassieke conflict tussen de rijke rancher en de berooide rondzwervende cowboy die met zijn wildgrazend vee een anachronisme aan het worden is. Net als Clint Eastwoods Will Munny in Unforgiven wordt Costners Charlie gekweld door een moorddadig verleden – wat hem in de finale niet belet om met zijn oude kompaan (Robert Duvall als wijze knorpot) een ongelijk duel aan te gaan met de boeven die in het kleine stadje Harmonville de plak zwaaien. ‘Er zijn dingen die meer aan je knagen dan doodgaan’, luidt een van de schaarse dialogen in een film die zich ontrolt in de magnifieke ongerepte landschappen van de Amerikaanse frontier (met weliswaar Alberta, Canada, als stand-in).
En de wonderen zijn de wereld niet uit: vorig jaar maakte Ron Howard voor de verandering een goede film. Vaagjes geïnspireerd op The Searchers van John Ford (voorwaar een onvermijdelijke referentie in het genre) vertelt The Missing over de ontvoering van een blank meisje door een indianenbende die handel drijft in vrouwen van bleekgezichten. De verbeten moeder (Cate Blanchett) zet de achtervolging in en moet daarvoor tegen haar zin scheep gaan met haar vader (Tommy Lee Jones), die zijn gezin in de steek liet om half indiaan te worden. Het wemelt trouwens van de min of meer afstotelijke personages (plunderende soldaten, een gewetenloze fotograaf die mee heult met de ontvoerders) in een western die voor geen greintje politiek correct is. Maar is The Missing wel een western? Goeie vraag. Ondanks de verpletterende woestijn en de soms puike aanwending van het natuurlijke decor (zoals in de scène waarin Jones en co. in een hinderlaag liggen om de ontvoerders te beschieten) heeft The Missing meer het ritme, de stijl en de dramaturgie van een thriller, die zelfs makkelijk overhelt naar de sadistische huiver. Patrick Duynslaegher
Patrick Duynslaegher
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier