VERWRONGEN HELDEN Francis Bacon schilderde mensen als getormenteerde koteletten, maar dat deed hij met zoveel zorg dat een overzicht op een feest lijkt.

Francis Bacon, The Violence of the Real

K20

KUNSTSAMMLUNG NORDRHEIN-WESTFALEN, GRABBEPLATZ 5

IN DUSSELDORF, TOT 7 JANUARI. WWW.KUNSTSAMMLUNG.DE

EN WWW.QUADRIENNALE-DUESSELDORF.DE

Als het op kunst aankomt, kijkt Düsseldorf op geen cent. Voor deze eerste Quadriennale legde burgemeester Joachim Erwin vijf miljoen euro op tafel: genoeg om een lawine van grote tentoonstellingen te organiseren en Düsseldorf te promoten als misschien wel de welvarendste en meest zelfbewuste stad van Duitsland. Thema van de Quadriennale is het menselijk lichaam in de kunst en daar past Francis Bacons The Violence of the Real naadloos in. Het Bacon-overzicht in K20 is overigens niet het enige hoogtepunt van het artistieke mega-evenement. Ook Caravaggio en Bruce Nauman maakten al hun opwachting in de stad, al is het voor Bacon pas echt koppen lopen.

In tegenstelling tot wat je van de Britse meester van de zielenangst zou verwachten is The Violence een serene tentoonstelling met een logisch en intelligent verloop. Je krijgt een Bacon te zien die veeleer schilder is dan psycholoog en die in zijn composities op zoek gaat naar evenwicht tussen hevige turbulentie en rust. Hoewel hij zijn handelsmerk maakte van alarmerende fysieke vervormingen – op de spits gedreven met open monden, vlezige massa’s en koeienrompen – vond Bacon bijna altijd een visuele balans. Hij plaatste zijn figuren in lege ruimtes en op hoekige podia, aldus een tegengewicht creërend voor de gekwelde presence van zijn verwrongen helden.

Door de vloeiende en consequente opbouw van The Violence komen ook de inspiratiebronnen van Bacon uit de verf. Zo vind je de invloed van Picasso terug in de deformaties, de Chirico in de afgesneden hoeken en foute perspectieven, de beroemde schreeuw uit Pantserkruiser Potemkin en de koppig standhoudende Paus Innocentius X naar het voorbeeld van Velazquez. K20 haalde een zestigtal doeken in huis waaronder een reeks typisch Baconiaanse triptieken en een vracht compositorische hoogstandjes zoals Portrait of George Dyer in a Mirror (’68), Study for Bullfight No. 1 (’69) en Study for a Human Body: Man Turning on the Light (’73).

Els Fiers