George W. Bush mag hem dan het grootste gevaar voor Amerikaanse jongeren sinds de pokken noemen, Eminem is meer dan zomaar een onruststoker. In het semi-autobiografische ‘8 Mile’ laat de gedreven rapper in zijn ziel kijken. ‘Ik ben geen rolmodel. Ik ben mezelf.’

‘8 Mile’ Vanaf 26/2 in de bioscoop

Hij is zonder twijfel de bestverkopende hiphopmuzikant van het moment. Van The Slim Shady LP (1999), The Marshal Mathers LP (2000) en The Eminem Show (2002) vlogen wereldwijd al meer dan dertig miljoen exemplaren over de toonbank. Nu bewijst Eminem met 8 Mile dat hij ook aan de bioscoopkassa’s kan scoren. Drie dagen na de bioscooprelease in de Verenigde Staten was de film al uit de kosten, een slordige veertig miljoen dollar. Ook van de soundtrack zijn in de VS al miljoenen exemplaren verkocht, en één van de liedjes daarop, Lose Yourself, leverde Eminem zijn eerste oscarnominatie op (voor Beste Song).

Kwatongen schrijven het succes van de blanke rapper toe aan zijn huidskleur, al gaan ze daarmee nogal makkelijk voorbij aan de eigenlijke kwaliteiten van zijn werk, zo vindt ook Eminem. ‘Ziek word ik ervan. Het is toch niet omdat ik blank ben, dat ik minder oprecht ben. Ik heb een even moeilijke jeugd gehad als de rest. Ik heb op blanke scholen gezeten, zwarte scholen, gemengde scholen, overal. Waarom is het in dit land zo moeilijk te geloven dat ook blanken arm kunnen zijn? Ik heb misschien nooit in een getto gewoond, maar wel in the hood.’ Opvallend is dat enkel blanke magazines hem anders behandelen dan zwarte rappers. ‘ Spin, Rolling Stone, noem maar op, allemaal zijn ze meer geïnteresseerd in mijn huidskleur dan zwarte magazines, die gewoon over mijn muziek schrijven.’

Toch is het hoofdzakelijk door zijn huidskleur dat Eminem een popfenomeen mag worden genoemd. Op de Beastie Boys na is Eminem immers het enige blanke teken van leven in de rap, een genre dat vandaag de dag de hitlijsten domineert in de Verenigde Staten. Meer dan zwarte collega’s wordt hij daarom als een rolmodel bestempeld, iets waar hij zelf lak aan heeft. ‘Ik ben geen rolmodel. I’m me. Uiteraard ben ik me ervan bewust dat kinderen naar mij opkijken, maar ik ben er tegelijk van overtuigd dat kinderen beseffen dat ze mijn manieren niet moeten overnemen. Als ik ze al iets duidelijk wil maken, is het dat ze hun leven in eigen handen moeten nemen. Ik ben het levende bewijs dat je er met voldoende wilskracht komt.’ Het helpt natuurlijk ook altijd om het gezag aan te vallen en je laatste plaat op te dragen aan ’the men and women who have broken their necks for the freedom of speech the United States government is squandering’. ‘Iedereen denkt er zo over’, meent Eminem. ‘Kan ik het helpen dat ik de enige ben die dat openlijk zegt. Ik wil mensen op stang jagen, ik wil een statement maken. Mijn teksten zijn ziek, maar wie zou er anders naar luisteren? En ik wil dat mensen luisteren naar wat ik heb te zeggen, hoe hard en compromisloos dat ook is. Ik zal mijn teksten ook nooit kuisen om beter in de markt te liggen. Als je mijn platen koopt, weet je wat je krijgt: fuck you, suck my dick, you cocksucking motherfucker.’

Om zijn gif te spuien, kruipt Eminem in zijn alter ego, de ontaarde Slim Shady. ‘Slim Shady verpersoonlijkt het kwaad in mij, zaken waar ik eigenlijk niet aan zou mogen denken. Mensen moeten echter zelf uitmaken waar Slim Shady eindigt en Eminem begint. Ik hoop dat iedereen verstandig genoeg is om te weten wanneer ik ernstig ben en wanneer ik onzin verkoop. Daarom zijn mijn teksten juist zo grappig. Ik heb een vreemd gevoel voor humor.’ Jammer genoeg denkt lang niet iedereen daar zo over. Eminem wordt met de regelmaat van de klok aangevallen door oudergroeperingen, vrouwenorganisaties, zijn eigen moeder en homoseksuelen. ‘Ik vind het grappig dat mensen denken dat ik homofoob ben. Het is mijn ding niet, maar als iemand zich daar goed bij voelt, is dat zijn zaak. Als ik het over faggots heb, heb ik het dan ook niet noodzakelijk over homoseksuelen. Voor mij betekent faggot zoveel als iemand aantasten in zijn mannelijkheid, dus ofwel ben je een mietje ofwel ben je een lafaard. Waar ik vandaan kom, gaat het er zo toe. Ik zou niet weten waarom ik me vandaag anders zou moeten gedragen.’ Vorig jaar gaf de rapper zijn criticasters lik op stuk door samen met queen of queens Elton John het nummer Stan te brengen op de Grammy Awards.

Eminem heeft niet altijd een grote mond gehad. Toen hij nog gewoon Marshall Mathers heette – de naam Eminem is afkomstig van zijn initialen – en bij topproducer Dr. Dre werd ontboden om zijn rapkunsten te etaleren, zat hij zelf met de poepers. ‘Ik wou altijd alleen maar op mezelf indruk maken, tot ik een uitnodiging kreeg om bij Dr. Dre langs te gaan. Ik had een kanariegeel jumpsuit van iemand geleend omdat ik zelf geen geld had om iets deftigs te kopen. Hij noemde me een banaan. Hij was me duidelijk aan het uitlachen, tot ik een microfoon vastgreep en begon te rappen. Het ijs was meteen gebroken.’ Onmiddellijk na de release van The Slim Shady LP op het platenlabel van Dr. Dre schoot de ster van Eminem pijlsnel omhoog, gesteund door een echtscheidingsprocedure, verschillende rechtszaken voor illegaal wapenbezit en een voorwaardelijke celstraf van twee jaar. Wie goed in de markt ligt, komt onvermijdelijk in aanraking met de filmindustrie. ‘Al jaren krijg ik aanbiedingen toegestuurd om te acteren, maar ik had geen zin om gewoon mijn succes te verzilveren met een rol in een potentiële kaskraker. Als ik dan toch aan een film zou meewerken, had ik daar een goede reden voor nodig. Ik wil geen tweede Will Smith worden.’ Twee jaar geleden kreeg de rapper het scenario van 8 Mile, een pet project van producent Brian Gazer ( A Beautiful Mind), in handen en hij was meteen verkocht. ‘Ik lees niet veel, maar na enkele bladzijden kon ik het gewoon niet meer neerleggen. De plot riep herinneringen op aan vroeger, aan een periode waarin werkelijk niemand oog voor mij had. Het is een authentiek verhaal over wilskracht en een onvoorwaardelijk geloof in jezelf, daar had ik al die tijd op zitten wachten.’

Ondanks alle geruchten ontkent Eminem dat hij gewoon zichzelf speelt in de film. ‘Ik kruip louter in de huid van een jongen met een gelijkaardig levensverhaal, een blanke rapper uit Detroit die zijn hart heeft verpand aan hiphop, maar door zijn huidskleur nooit ernstig wordt genomen.’ Maar er zijn nog meer gelijkenissen. Net als zijn personage Jimmy Smith, Rabbit voor de vrienden, woonde Marshall met zijn moeder in een trailerpark aan de verkeerde kant van 8 Mile Road. Zijn vader heeft de rapper nooit gekend. Die liet zijn moeder, toen ze op vijftienjarige leeftijd van hem zwanger was, koudweg in de steek. Pas toen Eminem miljoenen platen begon te verkopen, heeft hij geprobeerd met zijn zoon contact op te nemen, zonder succes. Niet verwonderlijk koestert Eminem zijn eigen dochter dan ook als geen ander. ‘Ze is het beste wat mij kon overkomen. Ze zorgt ervoor dat ik mezelf in de hand hou. Alles heeft een grens, dat besef ik intussen, en als ik haar zie, denk ik: Fuck all that fame shit.’

Door Ben Van Alboom

‘Mijn teksten zijn ziek, maar wie zou er anders naar luisteren? En ik wil dat mensen luisteren naar wat ik heb te zeggen, hoe hard en compromisloos dat ook is.’