Eenzaamheid

Eerste zin In de zomer van 2018 kwam in Brussel onverwacht een einde aan mijn eigen eenzaamheid, een eenzaamheid die nooit het stadium van totale stolling bereikte, zoals ik dat vaak aantref bij bestudering van de levens van eenzaam gestorvenen.

Tien jaar nadat zijn vrouw hem had verlaten en hij na wat gestuntel met Tinderdates had besloten dat de liefde niets voor hem was, kuste de Amsterdamse schrijver Joris van Casteren op de kunstmatige heuvel in Waterloo zijn nieuwe geliefde, Sara, een Amerikaanse celliste die aan de bak wilde komen in Europa. Hij verbleef toen in de Passa Porta-schrijfresidentie in de Dansaertstraat, waar hij worstelde met zijn volgende boek. Door dat nieuwe geluk, dat begin 2020 stevig op de proef werd gesteld door de coronamaatregelen, die maakten dat Amsterdam en Brussel opeens op twee verschillende planeten leken te liggen, besefte van Casteren hoe eenzaam hij in feite lang was geweest, en hoe die eenzaamheid zich als een worm door zijn oeuvre gevreten had. Boeken als Het been in de IJssel, Mensen op Mars en Moeders lichaam waren er allemaal door getekend. Maar was het wel iets van het laatste decennium? Was het in feite niet al begonnen net na zijn geboorte, tijdens die zes weken in de couveuse? Het waren vragen die schreeuwden om een aftastend boekje.

In Eenzaamheid gaat Van Casteren op zoek naar de verhalen uit zijn leven en omgeving die zijn eenzaamheid verraden. Hij schrijft ze neer in korte stukjes, vaak maar een pagina lang. Sommige figuren maken maar even hun opwachting en verdwijnen daarna voorgoed, zoals mevrouw Baarslag, die hem al een paar jaar berichten stuurt waarin ze schrijft dat ze terminaal is. Andere duiken later weer op, zoals Sara, die een rode draad doorheen het boekje vormt. Dat Van Casteren eenzaamheid aantrekt als honing bijen mag ook blijken uit de vraag die hij kreeg om in Amsterdam coördinator te worden van de stichting Eenzame Uitvaart, die mensen die alleen en zonder nabestaanden sterven een waardige begrafenis bezorgt, waarbij een dichter een speciaal voor de gestorvene geschreven gedicht voordraagt. Hoe had hij dat voorstel ooit kunnen weigeren?

Eenzaamheid is een breekbaar boekje dat ingaat op een gevoel dat steeds meer mensen in zijn ban krijgt en dat op een nuchtere, afstandelijke en bijna eenzame manier wil exploreren.