‘Een pleidooi voor meer stijl’

Een bontgekleurde hoes, een zomerse gitaarriedel en een vleugje Commedia dell’arte: Customs gooit op Harlequins of Love de zwarte jas van de postpunk van zich af en toont zich van zijn meest lichtvoetige zijde. ‘Om een of andere reden slaagden we er maar niet in de buitenwereld duidelijk te maken dat wij een ironische band zijn. Bij deze.’

‘Fijn dat StuBru nog eens ‘Why Can’t I Be You’ van The Cure draait’, was onze eerste reactie toen we single ‘ Harlequins’ op de radio hoorden.

Kristof Uittebroek(Zanger): Dat hebben we nog gehoord. (Lacht) Het grappige is dat tegelijk een heleboel mensen er This Charming Man van The Smiths in horen. Vreemd toch, die nummers liggen behoorlijk ver uit elkaar, als je het mij vraagt. Maar ik snap wel waar die vergelijkingen vandaan komen. We hebben nooit onder stoelen of banken gestoken dat het zulke muziekjes zijn waaraan wij graag refereren. Nu, je kunt niet beweren dat het een blauwdruk is. Enkel het drumritme en dat gitaarlijntje doen aan die groepen denken. Als ik gitaarlijnen verzin, zit Johnny Marr nu eenmaal vanzelf in mijn achterhoofd.

Ook een prima manier om komaf te maken met de Interpolvergelijkingen, natuurlijk.

Uittebroek: Absoluut. Bij de vorige plaat gingen alle vergelijkingen over mijn stem en hoe die op die van Paul Banks leek, nu heeft iedereen het over de gitaarriedel. Ik denk ook niet dat dat toeval is. Als je de plaat hoort, merk je dat ik echt wel mijn best heb gedaan om van die Interpolachtige zanglijnen weg te blijven. Er zit op deze plaat veel meer variatie in mijn stemgeluid. En dan gaan mensen al snel op iets anders focussen. Ik denk dat we met de hele groep een grote stap vooruit hebben gezet. Enter The Characters, het vorige album, was achteraf bekeken vooral een postmoderne verzameling knipsels van onze invloeden. Met Harlequins of Love staan we veel dichter bij een Customssound.

Hoe zou je die sound definiëren?

Uittebroek: Een soort uitvergrote romantiek. Voor de lyrics naar de lay-out gingen, moest ik ze nog eens nalezen. Wel, het viel me op dat ik bovengemiddeld vaak het woord ‘love’ in mijn teksten gebruik. Die hang zit er duidelijk in. En tegelijk is Customs heel ironisch. Ik denk dat we dat met deze cd ook wilden tonen. Om een of andere reden slaagden we er maar niet in aan de buitenwereld duidelijk te maken dat wij heel lichtvoetig met muziek bezig waren. Overal waar we speelden, werden we aangekondigd als ‘de donkerste band van België’. Met Harlequins of Love – van de hoesfoto tot de vrolijke gitaarlijnen – willen we laten zien dat we onszelf niet zo ernstig nemen.

Dat klinkt beredeneerd – een woord dat in de alternatieve gitaarscene doorgaans geen al te positieve bijklank heeft.

Uittebroek: Dat doe je toch automatisch? Kijk, we hebben onze eerste plaat in een cocon gemaakt, zonder producer, en die dan de wereld in gestuurd. En vervolgens wordt daar door anderen over gepraat en geschreven. En dan denk je wel eens: misschien zit er wel een punt in wat de critici zeggen. Misschien moeten we daar rekening mee houden. Een sportman krijgt toch ook voortdurend opmerkingen van een trainer die hem beter wil maken? Voor een muzikant is dat niet anders. Bij de interviews over de vorige plaat ging het bijvoorbeeld heel vaak over de literaire referenties in mijn teksten – vooral dan de verwijzingen naar Shakespeare. Het waren nooit negatieve commentaren, en in het begin vond ik ze leuk om te horen, maar na een tijdje voelde ik me er haast schuldig over. Ik had het gevoel dat ik complimenten kreeg om redenen die niet helemaal eerlijk waren. Die spielerei was een manier om me in mijn teksten te verstoppen. Mijn conclusie was: volgende keer doe ik dat niet meer. John Lennon heeft ooit gezegd dat Nowhere Man – en toen was hij toch al een eind ver in zijn carrière – het eerste nummer was waarin hij iets over zichzelf vertelde en het eerste moment waarop hij het gevoel had dat hij iets waardevols schreef. Zoiets zet mij aan het denken. En kijk: op deze plaat zijn de teksten veel persoonlijker.

Een voorbeeld?

Uittebroek: Your Roses gaat bijvoorbeeld over de relatie met mijn vrouw. (Bedenkt zich) Verdomme, ik had me voorgenomen nooit te zeggen dat het over haar ging. (Lacht) Misschien is dit een goed moment om te zeggen dat ik het er niet over wil hebben. Lees de teksten maar gewoon. Volgende vraag!

Als we door jouw lyrics gaan, valt ons op dat jij een voorliefde hebt voor in onbruik geraakte woorden als ‘Harlequin’ of ‘Toupee’. Doelbewust?

Uittebroek: Dat is zeker een van de dingen die mij typeren, ja. Ik houd enorm van mooie woorden. Hoe het geschreven wordt, hoe de letters voelen: dat doet er voor mij toe. Ik ben ook een grote fan van de schrijver Thomas Rosenboom, die veel met ouderwetse en uitgestorven woorden speelt, dat zal er ook wel deels mee te maken hebben. Het idee dat duizenden mensen deze zomer voor het eerst in hun leven het woord ‘Harlequin’ in de mond hebben genomen, stemt me blij. Ergens is dat ook iets dat niet meer van deze tijd is. Alles wordt economisch benaderd vandaag, zelfs taal. Als mensen een woord van vijf of van vijftien letters kunnen gebruiken, kiezen ze voor het kortste. Het gracieuze aspect van taal zie je nog te weinig. Customs is een pleidooi voor meer stijlvolheid.

DOOR GEERT ZAGERS