Als jonge fotografe trok Française Sophie Bramly naar New York. En stoemelings legde ze daar de begindagen van de hiphop vast en leerde ze de Beastie Boys, Afrika Bambaataa en Fab Five Freddy kennen. Haar historische beelden toont ze nu in Brussel. Walk This Way!

Wanneer Sophie Bramly over haar leven vertelt, krijg je de indruk dat ze er meerdere in één geleefd heeft. Ze was amateurfotograaf in het vervallen New York van de jaren 80, werd daar door hiphoppionier Afrika Bambaataa tot ‘zulu queen’ gekroond, presenteerde én bedacht het legendarische tv-programma Yo! MTV Raps en werd later kaderlid bij een platenmaatschappij. En ze lanceerde Secondsexe.com, een site gewijd aan vrouwvriendelijke pornografie.

De in Tunis geboren Bramly groeit op in Frankrijk. Ze is nog geen twintig wanneer ze haar eerste freelanceopdrachten als fotografe krijgt. ‘Maar na een jaar had ik al de indruk dat ik het allemaal wel gezien had. Ik had zin om naar New York te gaan en ben vertrokken zonder concreet plan. Het waren de jaren tachtig: alles was eenvoudiger.’

New York is op dat moment een stad die balanceert op de rand van het failliet, wat voor een ongekende vrijheid zorgt. Bramly ontdekt er de hedonistische disco en neigt even naar de punk, maar stort zich al snel op een geheel nieuwe cultuur die in de meest rafelige zones van de stad ontstaat: de hiphop.

Bramly ontdekt hiphop op een feestje in de buurt van Union Square. ‘Rap was in mijn ogen destijds gewoon een uitvloeisel van de disco, maar toen kropen de New York City Breakers op het podium. Met name door die breakdancers heeft hiphop mijn aandacht getrokken. Ik begreep er niets van, ik stond aan de grond genageld.’

Van 1981 tot 1984 zal ze de ontluikende hiphopscene vanaf de eerste rij volgen. Ze raakt bevriend met hiphoppioniers als Afrika Bambaataa en Fab Five Freddy, met graffitiartiest Futura 2000, die destijds zijn spuitbus nog op metrostellen richtte, en met D.ST, de eerste artiest die draaitafels als een instrument gebruikte – je kunt hem horen op Rockit van Herbie Hancock. Ze ontdekt ook de rassenkloof die blank en zwart er nog steeds scheidt. ‘Wanneer ik met een van die gasten een taxi wilde nemen, moesten ze zich verbergen.’

Het lijkt opmerkelijk dat een jonge Europese zo gemakkelijk geaccepteerd werd in dat hypermannelijke, zwarte milieu van de prille hiphop. ‘Ik was geen hyperseksuele biatch en al evenmin een sista die haar lichaam onder een vormeloze jogging verstopt. Maar toen ze eenmaal doorhadden dat ik in Noord-Afrika geboren ben, kreeg ik een soort heilig aura. Het waren sowieso gastvrije mensen.’

Bramly wordt herdoopt tot Afrika Loukoum en gaat haar avonden doorbrengen in de Roxy, een nachtclub in de woelige Bronx. Ze kruist daar ook het pad van de Beastie Boys. ‘Toen ik hen voor het eerst hoorde, had ik niet eens door dat het blanken waren. Zes maanden later zat ik in een klein studentenkamertje tjokvol vinyl, de kamer van Rick Rubin, die net met Russell Simmons Def Jam had opgericht en de Beastie Boys getekend.’

In 1984 keert Bramly terug naar Frankrijk, waar ze aan de wieg staat van H.I.P. H.O.P. , een zondagmiddagprogramma op TF1. In 1987 bedenkt ze Yo! MTV Raps, voor MTV Europe – de Amerikaanse variant zal pas later volgen. ‘Elke rapper maakte een omweg langs onze studio. Omdat ze vaak geen videoclips hadden, rapten ze hun nummer vaak live.’

Na vier jaar houdt het MTV-avontuur voor haar op, maar Bramly blijft in de muziekwereld. Ze gaat aan de slag bij platenlabel Polydor, waar ze onder andere Vanessa Paradis en Bashung begeleidt. Ze pleit er vanaf dag één voor investeringen in onlinemuziek. Ze lanceert de eerste legale downloadsite van Europa. ‘Net voordat Apple iTunes lanceerde. 99 cent voor een liedje: dat heeft de markt helemaal kapot gemaakt.’

Naast ‘mp3’ is ‘seks’ in die dagen de meest ingevoerde zoekterm op het internet. Alleen blijken vrouwen die tweede zoekterm nauwelijks te gebruiken. ‘Voor vijftig procent van de internetgebruikers bestonden er gewoon geen behoorlijke sekssites.’ Dat is het begin van Secondsexe.com, een site met porno voor vrouwen door vrouwen, seksspeeltjes, boeken en dvd’s. Vandaag is de site een onlinemagazine, de rest heeft ze verkocht aan pornoproducent Marc Dorcel.

Bramly luistert vandaag nog steeds naar hiphop. ‘Rick Ross, A$AP Rocky of Tiffany Foxx. Zodra ik een wijf met een dikke reet hoor dat vuile woorden gebruikt, ben ik verkocht.’

WALK THIS WAY

Van 17/3 tot 10/4 in Atelier Relief in Brussel. Alle info: atelier-relief.com

DOOR LAURENT HOEBRECHTS