‘Merkwaardig genoeg hielden vooral gekleurde lesbiennes van de film.’ Spike Lee, altijd bereid om een minderheid te pushen, over zijn nieuwe film ‘She Hate Me’. Door David Ansen

‘SHE HATE ME’

vanaf 17/11 in de bioscoop

EXTRA OP WWW.FOCUSKNACK.BE

Spike lee over zijn vorige films

In Spike Lee’s She Hate Me wordt Jack Armstrong (Anthony Mackie) op staan- de voet ontslagen als biotechnoloog- manager bij een farmaceutisch bedrijf als hij de corruptie van zijn oversten aanklaagt. Zijn rekeningen worden geblokkeerd en ten einde raad aanvaardt hij een aanbod om bij te klussen bij zijn ex-verloofde Fatima (Kerry Washington); zij en haar lesbische vriendin willen op de ‘goede oude manier’ zwanger worden en hebben daar 10.000 dollar voor over. Voor hij het weet, bedient Jack aan de lopende band lesbiennes met een moederwens. Ondertussen doen zijn voormalige werkgevers er alles aan om zijn aandeel in het bedrijfsschandaal hard te maken. De kindbestellingen blijven binnenlopen en Jacks leven wordt bijzonder gecompliceerd.

Het klinkt ingewikkeld, en dat is het ook, dus zochten we de regisseur op in de hoop dat hij een en ander kon verduidelijken. Een hachelijke onderneming, want Lee staat niet meteen bekend als een hulpvaardige praatvaar.

Uw nieuwe film is ambitieus en breedvoerig. U bent erin geslaagd om in twee en een half uur verschillende verhaallijnen te gebruiken die de kijker steeds op onverwachte plaatsen brengen. Na de bedrijfshebzucht, met duidelijke knipogen naar het Enron-schandaal, ontmoet de held zijn ex-vriendin…

Spike Lee: Ex-verloofde.

… excuseer, zijn ex-verloofde, die plots lesbienne is. En dan slaat alles om in een zedenstuk over een donor voor lesbische koppels.

Lee: Uh-huh.

‘Waar is de bedrijfssatire gebleven?’, moest ik aldoor denken.

Lee: Uh-huh.

Ik weet dat beide thema’s een metaforisch geheel vormen in je hoofd, maar kan u ons toch iets wijzer maken?

Lee: In het eerste deel schetsen we het morele kompas van een persoon. Het hoofdpersonage heeft morele principes, scrupules, een gevoel voor ethiek, waardoor hij als klokkenluider gaat optreden. Eens dat mechanisme in gang is gezet, ben je zeker van de gevolgen; de mensen die je aanklaagt, zullen je willen terugpakken. En op dat ogenblik schiet je overlevingsinstinct wakker, en slaat je morele kompas volledig op hol. Om die complexiteit was het me te doen: Jack kan haast niet anders dan lesbiennes zwanger maken om aan zijn situatie te ontsnappen. Dat is het verband.

Er is ook het verhaal van Jacks ouders, er zijn flashbacks naar Watergate én John Turturro draaft op als een maffiadon met een lesbische dochter, Monica Bellucci. Waar had u in godsnaam de maffia voor nodig? Is Turturro trouwens niet een beetje te jong om haar vader te zijn?

Lee: Hij heeft mijn leeftijd, 47. Hoe oud is Monica?

Achteraan de dertig.

Lee: Ach, hij was jong en onbezonnen! ( lacht) We wilden in de eerste plaats een verband suggereren tussen de maffia en witteboordencriminaliteit. In al mijn films, Do The Right Thing, Jungle Fever of Summer of Sam, zitten een hoop interacties tussen Afro-Amerikanen en Italo-Amerikanen. Zijn die noodzakelijk voor het verhaal? Neen, maar ze geven er wel een extra dimensie aan.

Kon Jack niet gewoon een donor zijn? Waarom gaat hij met iedereen naar bed?

Lee: Het is weinig fotogeniek om dames te filmen op een doktersstoel met, je weet wel, hun benen in de lucht.

Oké, maar dan blijft er een probleem. U toont een ontzettend grappige montage waarin al die vrouwen een geweldig orgasme krijgen van Jack. Ik kon niet volgen: het waren toch lesbiennes?

Lee: De film overdrijft natuurlijk, maar niet alle vrouwen krijgen een orgasme. Eén vrouw is niet tevreden over zijn diensten en die Indische vrouw blijft onbewogen. De vrouw die hem met zijn hoofd tegen de bedrand slaat, heeft ook geen orgasme, ze leeft gewoon haar power trip uit.

Hoe reageren lesbiennes?

Lee: Tristan Taormino, een gerespecteerd lid van de lesbische gemeenschap, adviseerde me tijdens deze film. Ze zei: ‘Spike, je kunt met de beste wil van de wereld geen film maken die elke lesbienne goed vindt.’ Daardoor besefte ik dat lesbiennes een groep vormen zoals een andere. Het is geen welomlijnd geheel. We hebben een paar voorstellingen georganiseerd voor een lesbisch publiek. De ene helft hield ervan, de andere helft niet. Merkwaardig genoeg hielden vooral gekleurde lesbiennes van de film. Volgens Rebecca Walker, de dochter van Alice Walker, kunnen gekleurde lesbiennes zich beter vinden in het idee van seks met een man. De meeste blanke lesbiennes… Weet je, er lopen een paar hardliners rond die eenieder uit de club willen gooien die nog maar in de buurt van een penis durft te komen.

In deze film zien we enkel bloedmooie lesbiennes.

Lee: Fatima is slim. Als ze haar plannetje met Jack wil laten lukken, mag zijn eerste vrouw toch niet onaantrekkelijk zijn? Ze brengt hem dus in contact met glamourlesbiennes, zodat Jack in de waan is dat ze allemaal zo zijn ( lacht). Ik wil daar nog iets aan toevoegen. Mensen denken waarschijnlijk ‘Oh, is dit nu Spikes ultieme fantasie?’. Jawel, het begint allemaal als een typisch mannelijke fantasie, maar het wordt al snel een morele, fysische en mentale nachtmerrie voor Jack.

Er zijn tegenwoordig wel meer films die het familieconcept anders invullen.

Lee: Families in nieuwe configuraties. Misschien dat George Bush daarom zijn amendement tegen homohuwelijken moest opbergen.

Uw portret van Fatima is niet stereotiep. Haar seksualiteit is heel vloeibaar.

Lee: Mooie omschrijving. Vloeibaar. Mag ik die van je stelen? (lacht)

Uw andere personages kregen aanzienlijk minder psychologie mee. De film brengt weinig emotionele voldoening omdat we zelden voelen dat we met echte mensen te maken hebben. Er zitten te veel verschillende tonen in de film.

Lee: Dat geef ik toe. Als je op deze manier te werk gaat, komt alle aandacht natuurlijk te liggen op de uitvoering. Dat deden we goed in Do The Right Thing.

Deze film glijdt vooral uit als Jack getuigt voor de senaatscommissie.

Lee: Waarom?

Het wordt artificieel. Als Jack ontvlamt in een passioneel, Capra-achtig pleidooi over aids in Afrika, hoor ik u praten, niet Jack. Ook maakt hij zich zorgen over aids terwijl hij met negentien lesbiennes onbeschermde seks had.

Lee: Dan is je iets ontgaan. Fatima deelt zijn medische fiche uit aan alle vrouwen, hij krijgt ook die van hen. Ik denk niet dat er iets rammelt aan het feit dat een intelligent persoon die aan een aidsvaccin werkt oprecht bezorgd is om de ziekte. Hij weet dat 50 miljoen mensen zullen sterven als dat vaccin er niet op tijd is.

Het wordt wel opnieuw een andere film.

Lee: Dat vind ik niet. Kijk, als iemand een microfoon voor je neus zet, krijg je een platform. Dan kunnen de meest uiteenlopende reacties volgen, want mensen reageren zoals ze zelf willen. Toen Linda Ronstadt zei: ‘Ik draag dit nummer op aan Michael Moore’, greep ze haar kans op haar platform. En kreeg ze meteen ook reactie. ( lacht)

Goed. Leest u trouwens recensies?

Lee: Sommige critici lees ik, anderen niet. Maar ik zal die van jullie lezen. Beloofd.

© Newsweek

Vertaling Bram Van Moorhem

Copyright Newsweek Vertaling Bram Van Moorhem