Geen Belg dit seizoen in het avondvullend VPRO-magazine Zomergasten, en dat valt te betreuren na de opmerkelijke passages van Tom Lanoye en Kristien Hemmerechts in de voorbije jaargangen. Al maakt het eigenlijk niet uit wie de invités zijn van Adriaan van Dis. Kijken wil je toch, want je weet: ’t zal goed gezelschap zijn waarin je zult vertoeven. Zakenvrouw Sylvia Toth (12/8), het journalistenduo Frits Barend en Henk van Dorp (19/8), Youp van ’t Hek (26/8) en schrijver en columnist Martin Bril (2/9) volgen na Mensje van Keulen, zondag (5/8) de eerste gaste in het programma.

Daar kijkt ze niet onbevangen naar uit, blijkt desgevraagd. ‘Ik vind het doodeng. Aanvankelijk dacht ik dat het programma van tevoren zou worden opgenomen en dat eventuele fouten en stomme opmerkingen van mij er later zouden kunnen worden uitgehaald, maar het is live! Ik kan alleen maar hopen dat Adriaan van Dis mij zo goed op mijn gemak stelt dat ik zelf de indruk krijg thuis vóór mijn tv-scherm te zitten, in plaats van bij duizenden mensen op hun scherm te verschijnen.’

De veelgelezen schrijfster van kinderboeken en romans laat fragmenten zien uit horrorfilms, heeft het over dierenleed en over hoofddoeken en andere kwesties van vrouwenonderdrukking. ‘Ik kijk geregeld ’s avonds laat of zelfs ’s nachts tv, als ik klaar ben met schrijven of tussen het werken door. Maar ik blijf nooit speciaal thuis voor een programma op televisie’, voegt ze eraan toe. ‘Soms wordt het toestel dagen achtereen niet ingeschakeld. Als ik kijk, is het ofwel puur om me te vermaken, ofwel om me te informeren. Ik kan genieten van een sportwedstrijd – en dat kan dan zowel tennis zijn, wat ik zelf beoefen, of darts, wat ik nooit doe – of geboeid zijn door een documentaire of nieuwsuitzending. Mijn favoriete programma is Blackadder! Ik heb allevier de series meer dan één keer gezien en als ze morgen opnieuw worden uitgezonden, volg ik ze weer. Ik ben hoe dan ook verzot op de typisch Britse humor. Zelfs naar zo’n oude serie als Dad’s Army kan ik nog altijd met evenveel plezier kijken als toen ze voor het eerst werd uitgezonden. Ik koop niets op videoband, omdat ik me liever laat verrassen door de televisie dan zelf in de gelegenheid te zijn ze elk willekeurig moment van de dag opnieuw te bekijken. Bij jullie op Canvas kom ik het vaakst aan mijn trekken. Daar wordt tenminste nog kwaliteit getoond, zonder de haast obligaat geworden reclame-onderbrekingen. Ik werd er bijvoorbeeld verrast door de avant-gardistische, maar buitengewoon geestige Engelse serie The League of gentlemen. Als de uitzendrechten niet zo enorm hoog waren, had ik er een fragment van laten zien in Zomergasten.’

‘Er is me weleens gevraagd of ikzelf voor televisie zou willen schrijven? Neen dus. Ik heb ooit eens een eenakter voor toneel geschreven, maar hoewel ik veel belang hecht aan dialogen vond ik zo’n theatertekst toch te kaal zonder de beschrijvingen en overdenkingen die ik in mijn romans en verhalen stop. Ik kan dan ook niet zeggen dat mijn verteltechniek erg is beïnvloed door de film, zoals bij veel van mijn collega’s. Ik probeer wel spannend te schrijven, maar niet noodzakelijk filmisch.’

Piet de Moor en Jeroen Kuypers