van landmijnen tot gouden borsten. De ‘Tijdloze 100’ van studio brussel is dit jaar aan zijn 18e editie toe, en daarom stelden wij een rangschikking op van de nummers die door de jaren heen het hoogst hebben gescoord. Het verhaal achter de twintig meest tijdloze der tijdloze songs – ‘Ik heb nooit het lef gehad om mijn ouders te vermoorden, dus heb ik er maar een nummer over geschreven.’

1 CHILD IN TIME – DEEP PURPLE

In Rock (1970)

Hardnekkige mythes over Child In Time: zanger Ian Gillan kreeg een blowjob van groupie Dirty Doreen terwijl hij het nummer aan het inzingen was ( ‘You’d better close your eyes and bow your head’ /’Oe-Oe-Oe’ / ‘Aa-Aa-Aa’), de tekst gaat over een dolle schutter die zijn dochtertje vermoordde ( ‘See the blind man shooting at the world / Bullets flying taking toll’) en helemaal aan het eind is een gedempt geweerschot te horen.

Hardnekkige mythes over Child In Time ontkracht: zanger Ian Gillan kreeg pas een blowjob van Dirty Doreen ná het zingen, de tekst gaat niet over een dolle schutter maar over de atoomdreiging tijdens de Koude Oorlog, en het ‘geweerschot’ is niets anders dan een microfoonstandaard die omvervalt of een versterker die ontploft – hier spreken de bronnen elkaar tegen.

Wat wél klopt, is dat Child In Time een schaamteloze kopie was van Bombay Calling van A Beautiful Day, een Amerikaanse groep die in 1968 met Deep Purple door de Verenigde Staten tourde. Bassist Roger Glover: ‘Ergens halfweg de repetities zei iemand out of the blue: ‘Herinneren jullie je die song nog, Bombay Calling, van A Beautiful Day?’ Jon (Lord) begon het heel traag op zijn synthesizer te spelen, iedereen viel in, Ian begon te schreeuwen, en plots was daar Child In Time.’ Toestemming werd niet gevraagd, maar bij A Beautiful Day reageerden ze sportief. In plaats van Deep Purple aan te klagen, stalen ze op hun beurt een idee – de riff van Deep Purple-instrumental Wring That Neck dook later op in ‘hun’ Don And Dewey.

Zanger Ian Gillan kreeg dankzij Child In Time een rol in de roemruchte musical Jesus Christ Superstar van Andrew Lloyd Webber, maar ook voor de rest van de groep betekende het nummer – samen met Smoke On The Water – de grote doorbraak. Nochtans was volgens Roger Glover niet iedereen in de groep even overtuigd na de opnames. ‘We zaten op de trein naar Schotland voor een optreden en iemand zei: ‘Misschien hadden we er toch nog wat langer aan moeten sleutelen. Dan was het beter geweest.’ Waarop Jon zei: ‘Bullshit! Als het beter had kunnen zijn, dan was het beter geweest. Het is wat het is, so shut the fuck up!” (W.V.D.)4Debuut in ’87 op 1. Tot 2000 op 1 of 2, sindsdien aan het wegzakken. Vorig jaar op 9.4Hoogste positie: 14’Na de opnames liet ik Smoke On The Water aan mijn oom Ivor horen, een jazzpianist. Hij begon te gillen, duwde zijn handen tegen zijn oren en stormde de kamer uit. Heel erg ontgoochelend: ik dacht dat hij diep onder de indruk zou zijn.’ (Ian Gillan)

Wat herinner je je nog van de opnames van ‘Child In Time’?

Ian Gillan: Niet zo bijster veel. Achteraf is er veel over gezegd en geschreven, maar op het moment zelf overkwam het me gewoon. De groep maakte een hoop lawaai, ik schreeuwde mijn longen kapot en dat was het.

Wisten jullie: ‘Dit wordt een klassieker’?

Gillan: Nee, maar die erkenning blijft wel deugd doen. Sinds de jaren ’70 hebben we vaak slechte pers gekregen – journalisten die ons ‘dinosauriërs’ noemden en zo – maar ik denk altijd: We hebben toch maar mooi twee tijdloze songs geschreven. Smoke On The Water, Child In Time: daar zit nog geen millimeter sleet op, hé.

Je bent dit jaar 60 geworden. Zijn er nog jonge groepen die je kunnen bekoren?

Gillan: Kaiser Chiefs vind ik erg goed. Niet bijzonder origineel – het zijn gewoon de nieuwe Small Faces – maar ze schrijven wel topsongs. Coldplay daarentegen, dat vind ik ab-so-luut niks. Als ik Chris Martin bezig hoor, moet ik altijd aan Cliff Richard denken. Even afgeborsteld en onschadelijk.

2 STAIRWAY TO HEAVEN – LED ZEPPELIN

LED ZEPPELIN IV (1971)

Meesterwerk of draak? In rock-‘n-rollparodie Wayne’s World gooien gitaarwinkels alle klanten op straat die Stairway To Heaven proberen te spelen, maar op Amerikaanse radiostations is het nog steeds het populairste verzoeknummer aller tijden. Goed voor zo’n 4000 aanvragen per jaar, of gemiddeld 11 per dag.

Gitarist Jimmy Page schreef Stairway To Heaven in een afgelegen boerderijtje in Bron-Yr-Aur – letterlijk: ‘Gouden Borst’ – in Noord-Wales, tijdens de repetities voor Led Zeppelin III. Volgens de legende maakte zanger Robert Plant de tekst in het spookhuis van occultist Aleister Crowley aan het meer van Loch Ness, maar in werkelijkheid trok hij naar de Headly Grange, een vervallen herenhuis in Hampshire. Hij schreef de lyrics naar eigen zeggen ‘in minder dan een half uur, onder invloed van wijn en drugs’, wat meteen onzin verklaart als ‘If there’s a bustle in the hedgerow, / Don’t be alarmed now’. Het was bedoeld als een ode aan de lente, niét als een lofzang op Satan zoals later werd beweerd in de Verenigde Staten. Plant: ‘Alleen Amerikanen kunnen zoiets belachelijks bedenken. Kunnen ze niet gaan squashen of zwemmen als ze zich vervelen?’ (W.V.D.)4Debuut in ’87, nooit lager gestaan dan 7. Weliswaar nooit op 1.4Hoogste positie: 34’Mensen zien Stairway To Heaven nog altijd als het ultieme Led Zeppelin-nummer, maar dat is het zeker niet. Ik kan die wedding song niet meer hóren.’ (Jimmy Page)

3 SMELLS LIKE TEEN SPIRIT – NIRVANA

NEVERMIND (1991)

‘Ik probeerde de ultieme popsong te maken’, verklaarde Kurt Cobain ooit over Smells Like Teen Spirit. En voor veel mensen – vooral diegenen die een tiener waren toen de single uitkwam – is hij daar ook in geslaagd. Dat gitaarriffje in het begin en die machtige boenkeboenkeboenk als de drums invallen! Die afwisseling tussen hard en zacht ( ‘Basically, I was ripping of the Pixies, aldus Cobain)! Dat refrein, even aanstekelijk als gemuteerde vogelgriep! Die mysterieuze titel (gebaseerd op ‘Kurt smells like Teen Spirit’, een graffiti van een vriendin over de deodorant van Cobain)! En die enigmatische lyrics! Als je een blauwdruk zou maken van ‘de ideale alternatieve rocker’, zou de Nirvana-klassieker op ieder aspect hoog scoren.

Maar dat is natuurlijk niet de enige reden waarom Smells Like Teen Spirit altijd bovenaan eindigt in De Tijdloze. Smells Like Teen Spirit was ook een Keerpunt. Terwijl de hitlijsten voordien volstonden met gladjanussen als MC Hammer en Vanilla Ice of berekende rock-die-naam-niet-waardig als Extreme, kwam plotseling een song waar de spontaniteit van afspatte (ook letterlijk, want Teen Spirit werd in slechts drie takes op band gezet omdat Cobain wegens gebrek aan heroïne onhandelbaar was in de studio) vanuit het niets op één. Fans van alternatieve muziek die voordien moesten wachten tot de heel late uurtjes om op MTV eens een clipje te zien van de Pixies of The Cure, konden voortaan zelfs ’s middags met Cobains krijsende kop geconfronteerd worden. Natuurlijk werd de grunge daarna al vlug een gestroomlijnde machine, maar héél even had je het gevoel dat de muziekindustrie een ferme neus werd gezet. (S.W.)4Debuut in ’91 op 31. Vanaf ’94 in top 5, waarvan vier keer op 1.4Hoogste positie: 14 ‘Het haar op mijn nek komt nog altijd recht als ik denk aan die dag in de opnamestudio.’ (producer Butch Vig)

4 BOHEMIAN RHAPSODY – QUEEN

A NIGHT AT THE OPERA (1975)

‘Geef toe, je zit zoals iedereen die Bohemian Rhapsody hoort te wachten op de headbanging passage.’ Aan die quote uit het blad Esquire moest ik denken toen ik beelden zag van Chris Dusauchoit en zijn Dieren In Nesten-maatje, de bioloog Steve Dell, die in het hartje van het Nationale Park van het Zuid-Afrikaanse Madikwe schuddebollend en zich hees krijsend een versie van Bohemian Rhapsody ten beste gaven. Tot spijt van wie het benijdt: over de hele wereld behoort deze Queen-klassieker tot het collectieve geheugen. Producer Roy Thomas Baker herinnert zich de dag dat Freddie Mercury het liedje voorstelde nog levendig. ‘Hij speelde drie indrukwekkende strofes op de piano, stopte dan en zei droogweg: ‘En nu komt het operagedeelte.’ Hoeft het gezegd dat we ons rot hebben geamuseerd met de opnames?’ Al waren die een huzarenstukje: zo werden voor het refrein maar liefst 180 (!) zangpartijen op elkaar gestapeld. (P.V.D.)4Debuut in ’87 op 3. Tot ’98 in top 5, daarna weggezakt. Vorig jaar op 15.4Hoogste positie: 34’Het was eigenlijk een grap, maar dan wel een héél succesvolle grap.’ (producer Roy Thomas Baker)

5 ANGIE – THE ROLLING STONES

GOAT HEADS SOUP (1973)

Na het bejubelde Exile on Main St. uit 1972 kwamen The Rolling Stones met Goat Heads Soup naar buiten, een veel zachtere plaat waarop de groep zich liet inspireren door de soulpop en zwarte funk die toen opgang maakten. Doordat Keith Richards volkomen verzwakt was door drugsgebruik nam Mick Jager The Rolling Stones meer en meer in handen en stuurde hun muziek naar ’the middle of the road’. Ook persoonlijk boterde het niet meer tussen de twee: terwijl Richards steeds verder van de maatschappij verwijderd raakte, genoot Jagger met volle teugen van het jetsetleven. Goat Heads Soup was het eerste in een rij albums die bij elkaar geflanst werden op momenten dat de groepsleden en vooral Jagger en Richards lang genoeg bij elkaar konden zijn zonder ruzie te beginnen maken.

Toen Goat Heads Soup uitkwam, waren de critici niet bepaald enthousiast, maar de plaat werd wel het op drie na best verkochte album uit het oeuvre van de groep en kampeerde in de VS en Groot-Brittannië vier maanden lang op nummer 1. Angie, een voor de Stones atypische ballad, werd een wereldwijde hit en leverde de groep in de Verenigde Staten haar eerste nummer 1 op in vijf jaar. Jaggers tekst over een onmogelijke liefde (ooit geparodieerd door Merry & Pippin in Ganges, met onder meer de zinsnede Oh Ganges, don’t you seep? All the masses there excrete) deed al vlug speculaties ontstaan over de inspiratiebron. De meeste vingers wezen naar Angela ‘Angie’ Barnett, toen de vrouw van David Bowie en beroepsgroupie. Volgens sommigen is de song echter een ode aan Bowie zelf, een theorie die voeding kreeg toen Angela in haar boek Angela Backstage schreef dat ze Bowie en Jagger ooit samen in bed had aangetroffen. Jagger zelf heeft altijd gezegd dat Keith de titel heeft bedacht, als ode aan zijn geliefde Anita Pallenberg. Al noteert ex-bassist Bill Wyman in Rolling with the Stones bij Angie dan weer doodleuk ‘Inspiratiebron was Angie, de vrouw van David Bowie’. (S.W.)4Debuut in ’87 op 2. De eerste tien jaar vijf keer op 1 en vijf keer op 2. Sinds ’01 in vrije val; vorig jaar pas op 27.4Hoogste positie: 14’Dit is beslist de meest deprimerende taak die ik ooit als popjournalist heb moeten verrichten. Deze nieuwe single is een afschuwelijke vergissing, op alle niveaus die je maar kunt noemen. Angie is vreselijk.’ (Nick Kent, New Musical Express)

6 ONE – METALLICA

… AND JUSTICE FOR ALL (1988)

Het verhaal van een soldaat die op een landmijn heeft getrapt en zonder armen en benen zijn woede, pijn en wanhoop uitschreeuwt. James Hetfield liet zich voor One inspireren door de antioorlogsroman Johnny Got His Gun van Dalton Trumbo. Niet toevallig de eerste Metallica-single waarvoor een video werd gedraaid, want One is het prototype van de epische song waarop de Amerikaanse groep zich op dat moment toelegde. Het opent met een ingetogen, melodieuze gitaarriff, waarna stelselmatig de intensiteit wordt opgevoerd, totdat drums en gitaren het geluid van machinegeweren evoceren. Je hoort, net als op de rest van … And Justice For All, nauwelijks een bas. ‘Mijn basspel wegmixen, was waarschijnlijk de ergste practical joke waarvan ik het slachtoffer werd’, zo vertelde Jason Newstedt, toen pas bij Metallica als vervanger van de verongelukte Cliff Burton. (P.V.D.)4Debuut in ’93 op 30, sinds ’97 in top 10.4Hoogste positie: 34’De beste metalsong ooit.’ (elke rechtgeaarde heavy metal-fan)

7 A FOREST – THE CURE

SEVENTEEN SECONDS (1980)

De eerste single uit The Cure’s tweede album Seventeen Seconds werd niet door iedereen goed onthaald; een recensent beschuldigde de groep er zelfs van ’te proberen een bestaan op te bouwen door betekenisvoller te kreunen dan een mens ooit eerder heeft gekreund’. Het dromerige A Forest leverde The Cure echter wel hun eerste uitnodiging op voor Top of the Pops, al viel dat optreden zwaar tegen: zanger Robert Smith dronk zich ladderzat, en tot overmaat van ramp kon de presentator zich niet meer herinneren wie ze waren.

De tekst gaat volgens Smith terug op een trauma uit zijn kindertijd, maar dat moet je met een korreltje zout nemen. In de Cure-biografie Ten Imaginary Years vertelde hij: ‘Dat verhaal over mijn jeugd heb ik verzonnen, omdat zoiets interessanter klinkt voor de kranten. Eigenlijk gaat het gewoon over een bos.’ (S.W.)4Debuut in ’87 op 13, sindsdien nooit lager dan 15.4Hoogste positie: 54 ‘Dit was het keerpunt. Vanaf A Forest begonnen mensen te geloven dat we iets konden bereiken. Zelfs ik begon dat te denken.’ (Robert Smith)

8 ALIVE – PEARL JAM

TEN (1991)

In een embryonale fase van Pearl Jam nemen Stone Gossard, Jeff Ament en Mike McCready een demo met drie songs op. Eddie Vedder krijgt de tape via via in handen. De legende wil dat hij ernaar luistert voor hij gaat surfen en tijdens het gevecht met de golven springen de teksten hem vanzelf te binnen. Eenmaal afgedroogd snelt hij naar huis om de vocalen vast te leggen. Alive gaat over een jongen die ontdekt dat de man die hij pa noemt niet zijn echte vader is en dat zijn natuurlijke vader overleden is. Met Once en Footsteps (de andere liedjes van die bewuste demo) vormt Alive het zogenaamde Mamason-drieluik: de jongen gaat vervolgens door het lint, komt in aanraking met het gerecht en belaadt zijn moeder met alle schuld. Josh Taft, een jeugdvriend van Gossard, draait een filmpje bij Alive, MTV pikt de clip op en de rest is geschiedenis. (P.V.D.)4Debuut in ’92 op 59. Daarna altijd in top 10.4Hoogste positie: 54 ‘Een mini-opera.’ (Eddie Vedder)

9 LOSING MY RELIGION – R.E.M.

OUT OF TIME (1991)

Na het bescheiden succes van Green, hun eerste album voor een major, begon R.E.M. in 1990 aan een opvolger. Het doel, aldus gitarist Peter Buck: ‘Nummers schrijven die in niets leken op een R.E.M.-song’. Tijdens een lange jamsessie bedacht Buck een deuntje op mandoline dat hij simpelweg Sugar Cane doopte. Toen Stipe het hoorde, verzon hij er een zanglijn bij en Losing My Religion was geboren. Losing My Religion is geen hapklare pop – er is geen duidelijk refrein en de tekst is bepaald niet eenvoudig – en de platenmaatschappij zag dan ook liever een andere song uit Out of Time als eerste single, het catchy Shiny Happy People. De band hield echter voet bij stuk en kreeg gelijk, want Losing My Religion werd – mede door de opmerkelijke videoclip, met een gewonde engel en een bizar dansende Stipe – een van de verrassendste hits van het jaar. De titel heeft trouwens niets met godsdienst te maken. Losing My Religion is een volksspreuk uit het Amerikaanse Zuiden en betekent ‘aan het einde van zijn Latijn zijn’. (S.W.)4Debuut in ’91 op 35, tot ’99 in top 10, daarna in top 20.4Hoogste positie: 64’Ik wou de song niet eens Losing My Religion noemen, omdat ik wist dat dat controversieel zou zijn. Maar de rest van de band stond erop.’ (Michael Stipe)

10 CREEP – RADIOHEAD

PABLO HONEY (1993)

Toen Creep in Groot-Brittannië uitkwam, schrapte Radio1 de single na twee keer draaien uit de playlist wegens ’te deprimerend’. In de Verenigde Staten sloeg het nummer wel aan en toen Creep opnieuw werd uitgebracht in Engeland, kwam de song in de hitlijsten binnen op 7. Creep groeide daarna uit tot een tweede Smells Like Teen Spirit; Yorke’s lyrics over een obsessief verlangen gedrenkt in wanhoop en zelfhaat (‘You’re so fucking special, I wish I was special. But I’m a creep’) raakten bij Generation X een gevoelige snaar. De gitaarexplosie vlak voor het refrein was trouwens een toevalstreffer: toen de groep Creep voor de eerste keer speelde, vond gitarist Jonny Greenwood de song zo levenloos dat hij hem naar de verdommenis wou helpen door op al zijn pedalen tegelijk te duwen, een trucje dat hij gebruikte om de apparatuur te testen. Tijdens de eigenlijke opnames voor Pablo Honey zette Radiohead Creep in één take op band. ‘Nadien begon iedereen in de studio spontaan te applaudisseren’, zo herinnerde producer Paul Kolderie zich later. Maar de stemming bleef niet zo positief, want het gigantische succes van Creep hing Radiohead snel als een molensteen om de nek. (S.W.)4Debuut in ’94 op 85. Daarna drie jaar op 11, sindsdien in top 10.4Hoogste positie: 34

‘It’s like, if they didn’t have the slow part that sucks, then the fast part that rocks wouldn’t sound so cool.’ (Butthead, in Beavis & Butthead)

11 PURPLE RAIN – PRINCE

PURPLE RAIN (1984)

Locomotief voor de gelijknamige film en bijhorende soundtrack over The Kid, een muzikant die door zijn vader mishandeld werd. Prince vatte de tijdgeest, werd tot een superster gebombardeerd (meer dan 10 miljoen exemplaren werden van het album verkocht) en kreeg op de koop toe een Oscar. Prince was niet bepaald een fan van Bob Seger, maar het was hem opgevallen dat heel wat mensen zich herkenden in zijn trage nummers, zoals Main Street. Vandaar het idee voor een emotionele, weelderig gearrangeerde powerballad, die op negen minuten afklokt en in de gitaarsolo even laat horen dat in Prince een kleine Jimi Hendrix huist. Over de tekst doen veel theorieën de ronde: volgens de een is het gebaseerd op een getuigenis van een vrouw die een bijnadoodervaring heeft gehad (in het hiernamaals zou volgens haar purperen regen neervallen), volgens de ander doelt het op een overdadig opgemaakte vrouw die huilt. (P.V.D.)4Debuut in ’87 op 27. Daarna jojo gespeeld tussen 7 en 37; zesmaal in top 10.4Hoogste positie: 74’Het was verdorie bijna country.’ (Bobby Z, percussionist van The Revolution over de eerste keer dat Prince hem de song voorspeelde)

12 DISARM – SMASHING PUMPKINS

SIAMESE DREAM (1993)

Billy Corgan is altijd een megalomaan geweest, maar op het hoogtepunt van de Smashing Pumpkins leverde dat ook goede muziek op. Op Siamese Dream speelde Corgan, nadat hij gitarist James Iha en bassiste D’Arcy van de basistracks had gewist, alle gitaar- en baspartijen zelf in, waardoor zijn groepsleden (en vooral D’Arcy, van wie Corgan ook de zanglijnen had overgedaan) voor aap stonden. Toch is dit onbetwiste hoogtepunt van de groep: van grunge ( Cherub Rock en Quiet) over melancholische pop ( Today) tot epische rock ( Soma), vestigde het album Corgans reputatie als een van de meest veelzijdige songschrijvers van zijn generatie. Halverwege de plaat stond, als een rustpauze, Disarm, een vreemd huwelijk tussen Corgans snerpende stem, akoestische gitaren en klokkenspel, met een tekst die het onderwerp werd van hevige debatten. Volgens de een ging de song over abortus, waarbij de zanger en zijn vriendin beslissen om hun ongeboren kind te laten wegnemen, volgens de ander was het een bizarre liefdesverklaring. De BBC vond het nummer – en vooral dan de zinsnede ‘cut up that little child inside of me’ – in ieder geval ‘aanstootgevend’ en weigerde de groep uit te nodigen voor Top of the pops. (S.W.)4Debuut in ’94 op 19. Daarna twee jaar in top 10, sindsdien altijd tussen 14 en 23. 4Hoogste positie: 74’Ik heb nooit het lef gehad om mijn ouders te vermoorden. Dus heb ik er maar een song over geschreven.’ (Billy Corgan)

13 SUDS & SODA – dEUS

WORST CASE SCENARIO (1994)

Opent met de viool van Klaas Janzoons, die klinkt als een alarm dat afgaat (een octaafsprong, om het in klassieke termen uit te drukken). Koppel daaraan nog metalgitaren en een pingpongspel van nonsenskreten tussen Tom Barman en Stef Kamil Carlens, en je krijgt een nummer dat ‘aankomt als een linkse hoek’, zoals Annelies Brosens van Laïs het ooit treffend verwoordde. ‘Ik wou met dEUS iets maken dat mijn hart sneller deed kloppen’, vertelde Stef Kamil. ‘We waren op zoek naar iets anders, iets waarvan je kon zeggen: dat heeft nog niemand gehoord’, aldus toenmalige drummer Jules de Borgher. En of ze daarin geslaagd zijn! (P.V.D.)4Debuut in ’94 op 48, daarna altijd rond 13.4Hoogste positie: 114’Een meteoorinslag die de Vlaamse rockmuziek uit de zompige klei haalde.’ (Jan De Campenaere van Venus In Flames)

14 ONE – U2

ACHTUNG BABY (1991)

‘Misschien zouden we er beter de brui aan geven’, zei The Edge halfweg de opnames van Achtung Baby. Privé-problemen en interne spanningen hadden U2 op de rand van de afgrond gebracht en met de opnames van de plaat vlotte het voor geen meter. Tót The Edge in de Hansa Studios in Berlijn met twee vondsten kwam aandraven die door producer Daniel Lanois vakkundig aan elkaar werden gelast. ‘We kwamen allemaal samen in de grote opnameruimte – een oude balzaal, die nog door de nazi’s was gebruikt – en plots kreeg alles weer zin’, aldus de gitarist. ‘ One was een song die nieuwe horizonten opende.’ De muziek stond in een mum van tijd op band, voor de tekst liet Bono zich inspireren door een invitatie die hij daags tevoren van de dalai lama had gekregen, voor een viering van ‘Oneness’ in India. ‘One… but not the same’, had hij geantwoord – later zou hij de tekst ‘een goddelijke ingeving’ noemen. (W.V.D.)4Debuut in ’92 op 50. Pas vorig jaar voor het eerst in top 10.4Hoogste positie: 64’Het choqueert me dat mensen One gebruiken voor hun trouwfeest. Hebben die dan nooit naar de tekst geluisterd? Ik zou er nooit op trouwen.’ (The Edge)

15 NOTHING ELSE MATTERS – METALLICA

BLACK ALBUM (1991)

Een heavy metalband die een breder publiek wil aanspreken, moet met een traag nummer op de hitparade mikken en voor Metallica was Nothing Else Matters dat breekijzer. Niet alleen op commercieel vlak was dit een keerpunt voor Metallica, ook als auteur draaide James Hetfield hiermee een knop om. Voor het eerst in zijn carrière liet hij het toe dat kwetsbaarheid en verwarring in zijn liedjes slopen. ‘Ik had mijn twijfels’, gaf hij toe. ‘Ik vreesde dat de anderen zo’n gevoelig nummer niet zouden willen opnemen, maar het tegendeel bleek waar. Ze steunden me volledig.’ (P.V.D.)4Debuut in ’92 op 72. Sinds ’99 in top 10.4 Hoogste positie: 54’James die een fucking love song voor zijn lief schrijft. Ik kon enkel denken: hoe vreemd.’ (Kirk Hammett)

16 HALLELUJAH – JEFF BUCKLEY

GRACE (1994)

In 1992 hoort Jeff Buckley Fragments Of A Rainy Season, het album van John Cale met daarop een cover van Leonard Cohens Hallelujah. Hij schrijft een eigen gitaararrangement voor de song en neemt Hallelujah op in de setlist van zijn optredens – meestal als afsluiter, zodat het publiek muisstil de zaal verlaat. De ingetogen, lyrische versie wordt een van de hoogtepunten van Buckleys debuutplaat Grace, en sinds zijn tragische dood in 1997 kun je nauwelijks nog naar die lang aangehouden falsetto op het einde luisteren zonder een krop in de keel te krijgen. Dit jaar door de Britse krant The Daily Telegraph uitgeroepen tot een van de beste covers aller tijden. (S.W.)4Debuut in ’99 op 84. Een jaar later al op 14, sindsdien in top 10.4Hoogste positie: 84 ‘De definitieve versie.’ (The Daily Telegraph)

17 SUNDAY BLOODY SUNDAY – U2

WAR (1983)

Larry Mullen met een van de meest herkenbare drumroffels uit de popgeschiedenis. U2 had de wereld rondgetoerd en overal kregen ze dezelfde vraag voorgeschoteld: ‘Wat vinden jullie van de situatie in Noord-Ierland?’ Bono & Co vonden de tijd gekomen om hun houding voor eens en altijd duidelijk te stellen: Sunday Bloody Sunday was een lied dat ze moésten maken. Het verwijst naar de rellen in de straten van Derry op 30 januari 1972, waarbij 13 demonstranten gedood werden door het Britse leger. (P.V.D.)4Debuut in ’87 op 15. 14 jaar in top 25, daarna weggezakt. Vorig jaar op 31.4Hoogste positie: 114’Een politieke visie met een groot hart in de vorm van een glorieuze popsong.’ (Q Magazine)

18 PARANOID ANDROID – RADIOHEAD

OK COMPUTER (1997)

In 1996 speelde Radiohead in het voorprogramma van Alanis Morissette. Op de setlist stond Paranoid Android, een complex epos dat vrolijk heen en weer switchte tussen stijlen en melodieën en afklokte op elf minuten. De Alanis-fans were not amused. Toen de groep een jaar later Paranoid Android op het publiek losliet als eerste single uit OK Computer, duurde de song nog een dikke zes minuten. Toch werd het hun grootste hit ooit én het nummer dat de groep eindelijk bevrijdde van het Creep-juk. Thom Yorke kreeg de inspiratie voor de tekst tijdens een party in Los Angeles, waar iedereen behalve hijzelf aan de coke zat. (S.W.)4Debuut in ’97 op 19, daarna altijd rond 25.4 Hoogste positie: 194’We lieten deze song horen aan vrienden die vroegen hoe ons nieuwe album zou klinken. Je zag ze denken: Fuck, als dit de single is, hoe zal de rest dan zijn?’ (Thom Yorke)

19 ROSES – dEUS

IN A BAR, UNDER THE SEA (1996)

Ruzie in de Antwerpse rangen. Stef Kamil Carlens en Rudy Trouvé stonden al met één voet buiten de groep toen dit vereeuwigd werd. Staat Roses om die reden bol van de spanning? Wat er ook van zij: het lied begint zacht, maar evolueert dan langzaam maar zeker naar een apocalyptische finale van atonale noise. Een nummer waar zelfs niet-fans onmogelijk ongevoelig voor konden blijven. De clip van Barman – een minifilm mét travestietdanser (Koen Augustijnen van Les Ballets C. de la B.) – maakte het sfeerbeeld compleet. (P.V.D.)4Debuut in ’97 op 27, daarna altijd rond 20.4Hoogste positie: 194’Dit klinkt als experimenteel klassiek. Perfect covermateriaal voor een kwartet als Tallywood Strings.’ (Steven Kolacny, Scala)

20 SULTANS OF SWING – DIRE STRAITS

DIRE STRAITS (1978)

In Sultans Of Swing beschrijft Mark Knopfler – op dat moment nog ietwat autobiografisch – hoe een jazzgroep zich in het zweet werkt voor een cafépubliek van onverschillige jongeren. De song viel vooral op door het vloeiende gitaarspel van Knopfler, die zijn Fender Stratocaster bespeelde met de blote vingers. Gevolg: veel werkaanbiedingen, waaronder van Bob Dylan die vroeg om hem op Slow Train Coming en Infidels een handje toe te steken. (P.V.D.)4Debuut in ’87 op 10. Daarna kampioen van de regelmaat. Eerste vijf jaar in top 10, tot ’01 rond plaats 20. Vorig jaar op 45.4Hoogste positie: 84’Knopfler doet zijn Stratocaster klinken als een engel die op zaterdagavond, moe van al dat goede werk van de voorbije week, stevig in het bier vliegt.’ (Britse humorist Douglas Adams)

DE TIJDLOZE TOP 100

ZONDAG 25/12, VANAF 15.00 – STUDIO BRUSSEL

Door Wouter Van Driessche, Peter Van Dyck en Stefaan Werbrouck