Zondag 26/9, 21.00 – Canvas

Canvas vindt schoorvoetend de weg naar Europa. Na een debatprogramma voor de zomer, is er nu De slag om Brussel, een docureeks waarin twee brutale vlegels van de VPRO nagaan wat het effect is van de Europese richtlijnen op het dagelijkse leven in de lidstaten. Voor de Belgische insteek zorgt VRT-journalist en Europa-specialist Rob Heirbaut, die de commentaarstem inspreekt en voor elke aflevering een inleiding geeft.

In de trailer gaat het over bedreigde stinkkaas en bedenkelijke champagne. Gaat de reeks alleen maar over eten?

Rob Heirbaut: Zeker niet, ook over het uitzetten van beren in de Pyreneeën en de subsidies voor schaapherders in dat gebergte, stierengevechten in Spanje, de macht van de autolobby en nog tientallen andere uiteenlopende dingen. Reporters Roland Duong en Teun van de Keuken willen nagaan wat het gevolg is van Europees genomen beslissingen op het dagelijkse leven in de lidstaten. Ze stellen zich de vraag of er wel goed nagedacht is door Europa? En daarvoor verrichten ze echt veldwerk.

En waar stuiten ze op?

Heirbaut: Dat Europa een continent is van meer verschillendan overeenkomsten, van oude gebruiken en eigenzinnige bewoners. Zo is Casu Marzu, Sardinische kaas met maden in, in feite verboden, maar je kan hem na wat zoekwerk toch nog vinden op het eiland. Of neem Franse champagne. Dat is beschermd als streekproduct, maar dat leidt niet noodzakelijk tot kwaliteitswijn, soms integendeel.

De titel van de reeks is ‘De slag om Brussel’: welke weerklank heeft onze hoofdstad in Europa?

Heirbaut: Nieuwsberichten over Europese richtlijnen beginnen in journaals steeds met ‘Brussel heeft beslist dat…’ Brussel staat vaak synoniem met regelneverij, het is een bureaucratisch monster dat ons bovendien nog eens veel geld kost. Men ziet Brussel ook als een stad met enkel kantoren, want dat is het beeld dat ze steevast bij die berichten krijgen: het Schumanplein, het Justus Lipsiusgebouw… Nu, de toon van onze eigen berichtgeving is natuurlijk vaak hetzelfde, alleen zeggen wij dan: ‘Europa heeft beslist’.

Verstoppen nationale regeringen zich niet te vaak achter ‘Europa’ of ‘Brussel’?

Heirbaut: Inderdaad, neem nu de bewuste richtlijnen over kaas. Voor Nederlanders natuurlijk een belangrijke zaak. (lacht) Wel, Europa zegt enkel dat kaas veilig moet zijn, zodat mensen er door een gebrek aan hygiëne niet ziek van worden. Nu blijkt in De slag om Brussel dat Nederlandse ambtenaren strenger zijn dan voorgeschreven. Hetzelfde met de Casu Marzu: die is verboden door een Italiaanse wet. Het mooie aan De slag om Brussel is dat de makers dat ook laten zien. In gebroken Engels, Frans of Italiaans, overal steken ze hun neus in, zeer kritisch, brutaal, maar ook zeer geestig.

Geef maar toe, Rob. Dit is het programma dat je zelf graag zou maken.

Heirbaut: Absoluut, en ik hoop dat het er ooit van komt. Momenteel ben ik voor Het journaal in de eerste plaats bezig met het volgen van de Europese actualiteit, het snelle werk. Maar ik zou ook graag dieper graven. Europa, dat is niet alleen kaas en champagne. Je zou ook kunnen nagaan hoe Europese afspraken over afval of migratie hun effect hebben op het dagelijkse leven. Ook daar zouden mensen nog van opkijken.

(H.V.G.)