‘Playboy’ prikte de Amerikaanse preutsheid door en schonk vrouwen sterke rolmodellen.

Walt Disney

Ome Walt verblijdde de wereld niet alleen met Mickey Mouse en Donald Duck, maar ook met de commerciële wederopstanding van het fenomeen ‘pretpark’. Ten slotte was deze tekenende ondernemer in 1955 ook de architect van Disneyland, een leuk oord volgestouwd met allerlei attracties voor het hele gezin. Het resultaat? 500 miljoen bezoekers, vier Disney-spinoffs én een permanente verandering in het suburbane consumptiepatroon. En Bobbejaan natuurlijk.

Berry Gordy Jr.

Weinig succesvol bokser uit Detroit die in 1959 het platenlabel Motown Records oprichtte. Daarmee kan hij worden beschouwd als de MC van de zwarte ontvoogdingsstrijd. Gordy was dan ook de eerste zwarte die een entertainmentimperium wist uit te bouwen, geleid vanuit zijn eigen, door Jackie Wilson, Smokey Robinson, The Supremes en Marvin Gaye bevolkte huis, dat werd omgedoopt tot Hitsville USA.

Sam Phillips

Wat gebeurt er als je als piepjonge platenbons van Sun uit Memphis, Tennessee de allerbeste zwarte muziek (Rufus Thomas, BB King, Howlin’ Wolf) opneemt en bovendien ook nog eens de zwartste blanke performers (Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, Carl Perkins, Roy Orbison, Johnny Cash) weet te strikken? Je ontketent hoogst persoonlijk de rock-‘n-roll-revolutie en je pleegt de ingrijpendste extreme makeover die de wereld ooit heeft gezien.

Allicht is het een tikkeltje overdreven om de hele seksuele revolutie op Hugh Hefners conto te schrijven, maar indien de hedonistische gentlemen-entrepreneur in 1953 niet met Playboy was gestart, kregen de Amerikanen allicht nu nog seksuele voorlichting van Dan Quale of – God hebbe vermoedelijk zijn ziel – Ronnie Reagan.

Begin jaren vijftig beslechtte Hefner het laatste mediataboe – foto’s van naakte vrouwen – nadat hij als ex-marinier en journalist in de gaten had gekregen dat de meesten van zijn (mannelijke) landgenoten liever rondborstige deernes dan communisten achternaholden. Het instant succes van het mannenmaandblad Playboy – van het eerste nummer met Marilyn Monroe op de cover gingen er 50.000 exemplaren over en vooral onder de toonbank – valt dan ook voor een flink stuk toe te schrijven aan de seksueel en existentieel benauwende Zeitgeist. Tenslotte stond Playboy van bij het prille begin symbool voor pikante weelde en luxueuze sensualiteit en dus voor de antipode van wat indertijd als fatsoenlijk werd gepropageerd. Hef boorde daarmee niet alleen het grootst gapende gat in de mediageschiedenis aan; Playboy werd aanvankelijk ook door heel wat vrouwen onthaald als emancipatorische agitprop. Bloeme- tjesjurken en keukenschorten werden door jonge, onafhankelijke freules gezwind ingeruild voor netkousen, hoge hakken, een strak korset en konijnenoortjes. De Playboybunny was geboren, object der mannelijke begeerte en symbool voor jeugdige frivoliteit en zelfbewuste girl power. ‘Ik liet vrouwen toe zich voor het eerst te uiten als seksuele wezens evenwaardig aan mannen’, klopt Hef zichzelf dan ook nu nog op de borst. ‘En dat is wat het feminisme in de eerste plaats had moeten doen.’

Wordt Playboy tegenwoordig vooral geassocieerd met plastisch opgefokte troela’s, de culturele impact van het blad op het Amerika van de jaren vijftig kan nauwelijks worden overschat. De homobeweging, de zwarte Civil Rights Movement, invloedrijke schrijvers en cultgoeroes als John Steinbeck, Ernest Hemingway, Ian Fleming, en Jack Kerouac: allen kregen ze een stem in de kolommen die steeds werden geflankeerd door foto’s van naakte meisjes die wulps gestalte gaven aan de Amerikaanse Natte Droom. Hoeft het te verwonderen dat het excuus ‘ik lees Playboy enkel voor de interviews’ het uiteindelijk tot grijsgedraaide running gag wist te schoppen?

Dat Hefner (78) zich heeft gedegradeerd tot een slippers- en pyjamadragende karikatuur van zichzelf en dat zijn blad enigszins in de smeuïgheid lijkt weggezakt, zal hem dan ook allicht worst wezen. Tenslotte heeft de ‘man onder de mannen’ in zijn Playboy Mansion of tempel der salonfähige decadentie beslist andere dingen aan zijn licht geniale hoofd (een IQ van 158, dames). Het leiden van ’s werelds grootste seksimperium en het bevredigen van zijn zeven platinablonde, net rond de twintig lentes trippelende minnaressen bijvoorbeeld. Op de Focusredactie klinkt het alvast unisono: Respect, Hef!

Door Dave Mestdach