FILOSOFISCHE TREKBOM. ERIC-EMMANUEL SCHMITT PENDE MET ‘De Libertijn’ Een hele hoop stof tot nadenken bij elkaar. De Vlaamse versie blaast het helaas allemaal weg.

RAAMTHEATER

Tot 2 april in Raamtheater op ’t Zuid, de vrièrestraat 36, Antwerpen. tel. 03 233 91 48 of www.raamtheater.be.

De Libertijn

Denis Diderot, een spilfiguur van de Verlichting en van het Franse denken tout court, zal wellicht voor eeuwig worden overschaduwd door zijn vrienden en tijdgenoten Voltaire en Rousseau. Hoewel zijn geestelijke erfenis hopeloos is verdeeld tussen een stapel postume geschriften en een ontzagwekkend aantal trefwoorden in zijn levenswerk – de Encyclopédieou Dictionnaire Raisonné des Sciences, des Arts et des Métiers, par une Société de Gens de lettres – zijn ook zijn wijsgerige verdiensten niet gering.

De Franse theaterauteur Eric-Emmanuel Schmitt, die op het onderwerp promoveerde, concentreerde zich op een fractie van Diderots denken en puurde uit zijn deugdenethiek een voorstelling die hij zelf omschrijft als een ‘filosofische vaudeville’. In de bewerking van het Raamtheater verwordt Le Libertin evenwel tot een vederlicht, klassiek deurenstuk.

Schmitt vertrekt van een aantal historische feiten – Diderot die er nauwelijks in slaagt om zijn Encyclopédie te voltooien, Diderot die een kunstverzameling aanlegt voor tsarina Katharina II – en een flinke brok fictie. Terwijl de rokkenjager Diderot met elke deerne flirt die zijn studievertrek binnenwandelt, heeft hij steeds grotere moeite om tot een sluitende definitie van de moraal te komen. Zijn libertijnse houding bij het begin van het stuk – kort samengevat: alles is toegelaten, behalve wat jezelf of de ander schaadt – wordt met elke flirt verder uitgehold tot een ronduit reactionaire visie. Wanneer zijn dochter haar gevoelens opbiecht voor een van zijn beste vrienden, klinkt het bijvoorbeeld dat het huwelijk heilig en absoluut noodzakelijk is voor het voortbestaan van de maatschappij.

Uiteindelijk rijdt Diderot zich op het einde van het stuk vast, net zoals op het eind van zijn leven trouwens: de moraal kan niet worden gedefinieerd, men kan enkel oordelen over individuele gevallen, individuele handelingen en individuele opvattingen. Jammer dat dit rijke gedachtegoed – typerend voor Schmitt, die geprezen wordt om zijn intelligente komedies – grotendeels braak ligt in deze Vlaamse Libertijn. Regisseur Simon Eine toont een Diderot die vooral worstelt met zijn libido, nauwelijks met zijn filosofie. Goed voor een glimlach, niet voor filosofisch dynamiet.

Wim Smets

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content