TRAAG MAAR TREFZEKER. MET ZIJN DERDE STRIP IN VEERTIEN JAAR SCOORT VAN DONGEN VAST EN ZEKER WEER EEN INSTANTKLASSIEKER IN NEDERLAND.

VAN DONGEN

OOG&BLIK & DE HARMONIE, 88 BLZ., a15,95 (LUXE CA. a100)

Celebes (Rampokan 2) ***

De laatste tijd is het label ‘literaire strip’ in, meestal bij mensen die pas hebben ontdekt dat een strip dezelfde thema’s en complexiteit kan hebben als een goeie roman. Het label mag dan handig zijn voor de marketing naar boekhandels, meestal heeft het inhoudelijk weinig zin. Een Nederlandstalige auteur bij wie het label past, is Peter Van Dongen. De 38-jarige Amsterdammer debuteerde in 1990 met Muizentheater, een sterk boek dat zich afspeelt tijdens WOII. Dat is een van de meest gebruikte settings in de twintigste-eeuwse Nederlandse literatuur, maar in de strip nog veelal onontgonnen terrein. Van WOII verplaatste Van Dongens interesse zich naar de onafhankelijkheidsstrijd van Nederlands-Indië, dat andere geliefkoosde decor voor Nederlandse schrijvers.

Voor zijn Rampokan-project werd Van Dongen geïnspireerd door zijn familieverleden: zijn familie aan moederskant kwam uit Indonesië. Deel 1, Java, verscheen pas in 1998 en werd enthousiast ontvangen door pers en publiek en won diverse prijzen. Vorig jaar verscheen het zelfs in het Frans. Deel 2, Celebes, rondt het verhaal af. Daarin gaat Johan Knevel verder op zoek naar het Indonesië van zijn jeugd, dat grondig veranderd is tijdens zijn verblijf in Nederland.

Celebes deelt de kwaliteiten en gebreken van Java. Het is onmiddellijk duidelijk waarom Van Dongen zo lang over een album doet. Zijn perfectionisme is zichtbaar in elke lijn en elk woord. Hij gebruikt Hergés klarelijnstijl op een dynamische, moderne manier voor een grondig gedocumenteerd en rijk verhaal. Hij trapt geen open deuren in door te nadrukkelijk te focussen op het dekolonisatieproces. De menselijke evolutie van de hoofdpersonages interesseert hem meer. Jammer genoeg wil hij zó veel vertellen en zó veel documentatie verwerken dat de gebeurtenissen soms te gebald worden verteld. De klare lijn staat bovendien ook niet bepaald bekend als een stijl die empathie bevordert: hij voelt integendeel soms koud aan. Maar Rampokan blijft een mijlpaal in de Nederlandse strip door de relevante thematiek, het uitdagende verhaal en tekeningen om in te lijsten.

Gert Meesters