Het prachtige kortverhaal dat aan de basis ligt van de grote Oscarfavoriet is nu ook voor de filmeditie in het Nederlands vertaald. Om voluit van Annie Proulx’ literair meesterwerkje te genieten (in de woorden van scenarist Larry McMurtry geschreven in ‘ spare, wire-fence prose that is congruent with the landscape itself, and with the struggling, bruised speech still to be heard today across the north plane‘) is er natuurlijk ook de originele Engelse versie, nu opnieuw uitgegeven als een fraai hebbeding.

Brokeback Mountain Story to Screenplay biedt dan weer een uniek inzicht in de kunst van het bewerken van een uitmuntend literair origineel tot een even briljant filmscript. De novelle wordt gevolgd door het scenario van Larry McMurtry en Diana Ossana, en aangevuld met drie nieuwe essays van de auteur en de twee scenaristen.

Annie Proulx vertelt hoe haar bejubelde novelle vorm kreeg (eerst was er het landschap van Wyoming en het harde, door mannelijke waarden gedomineerde dagelijkse bestaan van ranchers en cowboys; daarna wat het zou betekenen om als homo op te groeien in zo’n omgeving) en hoe verrast ze was door de reacties op de publicatie van haar novelle in 1997 in The New Yorker. In plaats van haatmail van verontwaardigde religieus-morele types, kreeg ze integendeel brieven van veehoeders en landbouwers, van zonen en vaders die schreven dat ze hún verhaal verteld had of dat ze nu pas begrepen wat hun kind moet doorgemaakt hebben.

Proulx stond weigerachtig toen Hollywood interesse toonde (‘ it was too sexually explicit for presumed mainstream tastes‘) maar het was scenarist Larry McMurtry’s kennis van de zeden en de taal van het westen die haar over de brug haalden. Volgens McMurtry, die Brokeback Mountain het beste kortverhaal noemt dat hij ooit in The New Yorker heeft gelezen, sluit de kroniek van de eeuwig gefrustreerde liefde tussen Ennis del Mar en Jack Twist aan bij de lange traditie van gedoemde jonge mannen in de Amerikaanse literatuur, zoals in The Great Gatsby, The Sun Also Rises en Miss Lonelyhearts. Voor McMurtry, die ook al in zijn roman The Last Picture Show de seksuele frustratie toonde van adolescenten en volwassenen die gebukt gaan onder de Great Western Myth, is Brokeback Mountain vooral een tragedie van emotionele deprivatie.

Patrick Duynslaegher