Born-again box

Woede. Verbijstering. Onbegrip. De fans waren niet blij toen Bob Dylan in 1979 de gospeltoer op ging. Maar ze hadden ongelijk: de archiefopnamen die nu te horen zijn op Trouble No More zijn niets minder dan een revelatie.

‘Ya either got faith or ya got unbelief / And there ain’t no neutral ground.’ Je hoeft niet doorgeleerd te hebben om te snappen waarom Dylan in 1979 zijn publiek de gordijnen in joeg. Nu hij zich tot fundamentalistisch christen had bekeerd, waren zijn songs sermoenen geworden en allicht is dat de reden waarom zijn werk uit die periode vrij onderbelicht is gebleven. Maar of je nu kiest voor de dubbel-cd of de dure negendelige luxebox die uitkomt als deel 13 van The Bootleg Series, je kunt er niet omheen dat de songs meerdere pannen tegelijk uit swingen en doordrongen zijn van passie, soul en muzikale inventiviteit.

Het meeste materiaal werd tussen 1979 en 1981 live ingeblikt, maar Trouble No More bevat ook studio-outtakes en opnamen gemaakt tijdens repetities of soundchecks. Heel wat nummers komen meerdere keren voor. Daarbij valt vooral op hoeveel drastische transformaties ze ondergaan. Dylan experimenteert met stijl en dynamiek, sleutelt aan tempo’s en arrangementen en herschrijft voortdurend zijn teksten. Een teken van artistieke rusteloosheid of van een niet aflatende drang naar perfectie? Zeker is dat je als luisteraar van de ene verrassing in de andere valt. Hoe verschillend de takes van Slow Train of Gotta Serve Somebody ook zijn, ze klinken allemaal even sprankelend.

Doorgaans doen de concertfragmenten meeslepender en bevlogener aan dan wat in de studio werd vastgelegd. De live-uitvoeringen van Saved of When You Gonna Wake Up slaan zoveel gensters dat ze gaatjes in je trommelvliezen schroeien en het stomende Solid Rock verandert in enkele maanden tijd van gloedvolle gospel in grofkorrelige swamp blues. Aanvankelijk wilde Dylan de boer op met een blazerssectie, die even meedraaide in de oefenruimte én een dameskoortje. Tot bleek dat hij ze zich niet allebei kon veroorloven en hij dus een keuze moest maken. Geen wonder dat hij voor de zangeressen ging: de manier waarop de stemmen van Helena Springs, Mona Lisa Young, Carolyn Dennis en Clydie King werden ingezet, is ronduit spectaculair.

Ook in de studio stopte Dylan zijn nummers in diverse jasjes, om uiteindelijk voor de best passende verpakking te kiezen. Dat hij zich wel eens vergiste, valt af te leiden uit enkele van de outtakes. Een mooi voorbeeld is de uitgesponnen reggaeversie van Dead Man, Dead Man, waarin ’s mans harmonicasound hoorbaar bevrucht is door het karakteristieke melodicaspel van Augustus Pablo. Ook het obscure maar veelgeprezen Caribbean Wind – u kent het misschien uit Biograph – , nu met Ben Keith op pedalsteel, is een juweeltje.

Hét lokaas voor Dylan-adepten is uiteraard de aanwezigheid van vijftien songs die nooit eerder het licht hebben gezien. Onbegrijpelijk dat prachtnummers als Ain’t Gonna Go to Hell for Anybody, City of Gold en Making A Liar Out of Me bijna veertig jaar in het vriesvak zijn gebleven. Andere rarities zijn enkele fijne covers, zoals het van Elvis bekende Rise Again, een sober duet tussen Bob Dylan en Regina McCrary. Voorts bevat de box onder meer een concert uit 1981 in Londen, toen de zanger eindelijk weer oudere klassiekers in zijn repertoire begon op te nemen. Als bonus krijg je bij de luxeversie van Trouble No More een onlangs teruggevonden concertfilm, die af en toe wordt onderbroken door een preek, nagespeeld door acteur Michael Shannon. Zoals al vaker het geval is geweest met The Bootleg Series, zal ook deze vitale release ongetwijfeld leiden tot een herwaardering van een onderschatte episode uit Dylans rijke oeuvre. Amen to that.