Vrijdag 14/9, 23.20 – één. Paul Schrader, VS 1980De iconische misdaadthriller American Gigolo leerde een heel generatie mannen hoe ze zich moesten kleden. Wat wil je? Richard Gere, toen nog onbekend, doet er niets anders in dan zijn elegante Armanikostuums showen – Georgio Armani hoorde je niet klagen: de film lanceerde de Italiaanse modeontwerper in Amerika en maakte van Armani een wereldwijd merk.

Toch is American Gigolo allesbehalve een typisch voorbeeld van product placement. Dit verhaal over een mannelijke luxe-escort die van moord beschuldigd wordt, is ook een studie over zonde, verlossing en eenzaamheid. Of het gladde uiterlijk als een masker voor de emotionele leegte. Na Taxi Driver, waarvoor hij ook het scenario schreef, toonde regisseur Paul Schrader zich zo opnieuw een stijlrijk observator van een zekere Amerikaanse malaise.

American Gigolo begint als een wagencommercial met Gere, flashy zonnebril op de neus, die in een zwarte Mercedes Benz coupé langs de Californische kust rijdt. ‘Roll me in designer sheets’, klinkt het op de klankband voordat Blondie ‘call me’ uitschreeuwt. Voor de door synthesizer gekleurde soundtrack tekende nog eightiesicoon: Mr. Disco Giorgio Moroder.

En dat is evenmin de laatste Italiaanse link. Het oogverblindende productiedesign is van Ferdinando Scarfiotti, de man achter de stilering van Bertolluci’s Il conformista en Last Tango in Paris. Zo wordt er door Italiaanse ogen naar LA gekeken, ook omdat Schrader op zoek was naar een nieuwe manier om de stad in beeld te brengen.

In dat als een sensuele designnoir gefotografeerde Beverly Hills biedt Gere zijn seksuele diensten aan rijke vrouwen aan. Maar alleen aan oudere dames, want: ‘What’s the use of bringing a young high-schooler to a climax? There’s no challenge in that.’ Gere als onbaatzuchtige moderne playboy? Niet echt. Daarvoor is hij te ambitieus en te hongerig naar luxe. Bovendien introduceert Schrader die moordplot, het begin van het afbrokkelen van Gere’s populariteit en narcistische pose.

Is American Gigolo een reactionaire afrekening met het hedonisme en de kille oppervlakte-esthetiek van de jaren tachtig, zoals bij de release geschreven werd? Net omdat Schrader zijn calvinistische opvoeding niet weet weg te moffelen? Nee, dit is een fabel over zelfvoldaanheid en het niet kunnen tonen van je echte emoties. Gere zal ook een vorm van genade vinden, dankzij zijn relatie – het hart van de film – met de verwaarloosde vrouw van een senator (Lauren Hutton). Hun finale scène nam Schrader letterlijk over uit Pickpocket van zijn grote mentor Robert Bresson.

‘Het is het slag film waarbij je voor een kreukje in een hemd een nieuwe take moet maken’, zou Schrader later zeggen. Kreuken die je, tussen haakjes, wel terugvindt in het recente Shame, nog zo een film over seks en schaamte vanwege het onvermogen om echt contact en liefde te hebben. Shame knipoogt zelfs naar American Gigolo. Het kan toch geen toeval zijn dat Michael Fassbender net naar Rapture luistert, van Blondie.

LUC JORIS