De duurste tv-reeks aller tijden, de grootste bestaande filmset, de waanzinnigste kostuums, ‘Rome’ is een serie van superlatieven. Maar is ze ook de moeite waard? Door Stefaan Werbrouck

We zijn in het jaar 52 voor Christus. Het Romeinse leger onder leiding van Julius Caesar gaat het gevecht aan met de troepen van Vercingetorix, de Galliër die het verzet aanvoert tegen de veroveringstochten van de Romeinen. De Galliërs zijn geen partij voor de efficiënte Romeinse oorlogsmachine en nadat hij zijn nederlaag onder ogen heeft gezien, wordt Vercingetorix gedwongen om naakt voor Caesar te knielen en zijn gouden standaard te kussen. Zo begint Rome, de nieuwste serie uit de stal van de Amerikaanse betaalzender HBO ( The Sopranos, Six Feet Under, Sex & The City, The Wire) die vanaf volgende week op televisie komt. Voor wie in de middelbare school De Bello Gallico, Caesars eigen ‘dagboek’ van zijn expedities, heeft gelezen – of heeft moeten lezen – klinkt het verhaal natuurlijk bekend in de oren, en ook over de rest van het eerste seizoen van Rome heeft iedereen ooit wel eens een examen moeten afleggen.

Nadat hij de Gallische stammen onder de knoet heeft gebracht, keert Caesar terug naar Rome. De veldheer kan niet alleen beschikken over een leger van loyale en geharde soldaten, hij is ook ongemeen populair bij het plebs van de hoofdstad. Dankzij zijn glorieuze overwinningen natuurlijk, maar ook omdat hij een aantal sociale hervormingsmaatregelen door wil voeren. De machthebbers van de Romeinse republiek slaat de schrik om het hart als ze vernemen dat Caesar naar Rome opstoomt, en enkele conservatieve senatoren onder leiding van Pompeius Magnus beginnen plannen te smeden om de opgang van hun rivaal te stuiten. Als Caesar een verbod om met zijn troepen naar Rome terug te keren in de wind slaat en – Alea Iacta Est! – de Rubicon oversteekt, is dat het begin van een machtsstrijd die zal uitmonden in het einde van de Romeinse republiek en het begin van het keizerrijk. O ja, en Caesar wordt uiteindelijk vermoord, maar dat wist u waarschijnlijk al.

Hoe zorg je dat een tv-reeks waarvan iedereen het verhaal én het einde al kent toch aantrekkelijk wordt? Om te beginnen door er decadent veel geld tegenaan te gooien. De twaalf afleveringen uit het eerste seizoen van Rome kosten samen honderd miljoen dollar, wat van de serie de duurste reeks uit de tv-geschiedenis maakt. Met zo’n budget is het niet verwonderlijk dat het even duurde vooraleer Rome groen licht kreeg. HBO kreeg het script al in 1998 binnen, maar de zender liet het drie jaar lang onaangeroerd liggen. Enerzijds omdat de bazen twijfelden of een epische tv-serie over het oude Rome wel zou aanslaan, anderzijds omdat ze beseften dat er heel veel geld nodig was. Na het succes van Gladiator in 2000 werd de antieke oudheid echter weer hip – zie ook Troy en Alexander – en toen de BBC bijsprong en 15 miljoen dollar op tafel legde, werd ook het probleem met het prijskaartje opgelost.

In de legendarische Cinecittà Studios in Rome (waar Cleopatra en Ben-Hur zijn opgenomen, en recent nog Gangs of New York, The Passion of the Christ en Ocean’s Twelve zijn gefilmd) is de stad letterlijk heropgebouwd, van het Forum – op 60 procent van de ware grootte – en een paar tempels tot een bordeel en zelfs de publieke toiletten. Het ‘nieuwe oude Rome’ beslaat een paar hectaren en daarmee is het de grootst bestaande set ter wereld. De kostuumafdeling had ook haar werk, want voor het eerste seizoen moesten ruim 4000 toga’s, harnassen en andere kleren gemaakt worden. Men ging tot in India op zoek naar de juiste stoffen, en de kostuums werden eerst vakkundig ‘verouderd’ – de onderkant is bijvoorbeeld donkerder omdat die over de grond sleept. Wie de spierwitte toga’s en grijze gebouwen uit I, Claudius, die andere grote serie over het Romeinse Rijk, gewoon is, zal even opkijken, want van bij de eerste beelden springt het uitbundige kleurpalet in het oog. Uit onderzoek in bijvoorbeeld Pompeij en Herculaneum blijkt immers dat een Romeinse stad erg kleurrijk was, wat in de meeste overblijfselen weggesleten is.

Rome wil de kijkers ook verrassen door niet alleen op de machtsspelletjes van de aristocratie te focussen, maar tevens te laten zien hoe het eraan toeging in de straten van Rome, tussen het plebs. HBO omschrijft Rome als een ‘hot, wild city’, vergelijkbaar met een Derde-Wereldmetropool vandaag de dag, zoals Calcutta en Mexico City. Onze gidsen zijn twee gewone Romeinse soldaten, Lucius Vorenus en Titus Pullo. Dat duo wordt even vermeld in De Bello Gallico van Caesar, en de scenaristen hebben zich afgevraagd hoe het met hen is afgelopen na de Gallische verovering. Tegelijk met de intrede van Caesar in Rome volgen we hoe Vorenus en Pullo weer thuiskomen. De wat saaie en stoïcijnse Vorenus vermoedt dat zijn vrouw hem ontrouw is geweest en moet door de joviale Pullo bijgestaan worden met raad en daad. Ondertussen raken ze meer en meer verwikkeld in de machtsstrijd die zich in de stad afspeelt.

Vorenus en Pollo worden de link tussen het Rome van de senaat en het Rome van de straat, en de afdaling in de onderbuik geeft de makers de kans om een flinke dosis geweld en seks in de reeks te verwerken. Het alledaagse leven verliep immers niet bepaald vredig in Rome: zoals de stad in de serie naar voren komt, was het een grimmige, totaal amorele plek, waar geweld het straatbeeld bepaalde, het leven goedkoop was en de liefde nog iets goedkoper. Niet alleen het plebs is trouwens losbandig, ook de hogere klassen kunnen er wat van. Het meest verderfelijke personage uit de reeks is Atia, de nicht van Caesar en de moeder van Octavianus – de latere keizer Augustus. De wrede en listige Atia is een vat vol lust en machtshonger, een vrouw die met iedereen in bed duikt als ze denkt dat haar doel – de leiding over de Republiek – daarmee een stap dichter kan komen. In de eerste aflevering zien we haar kronkelend boven op haar verovering zitten, terwijl er een slaaf in de coulissen met een glas wijn staat te wachten tot zijn meesteres over haar hoogtepunt heen is. Overigens gebeurt het in Rome wel vaker dat er bij de seksscènes een derde, passieve partij aanwezig is, maar dat was volgens de makers vroeger geheel normaal. ‘Romeinen hadden niet de schaamte over hun lichaam die wij hebben’, zo vertelde een van de producenten in de Amerikaanse pers. ‘Als wij dat gegeven wilden overbrengen op het publiek thuis, dan moesten we alles wel met hetzelfde gebrek aan schaamte op het scherm brengen.’ Een betere omschrijving voor ‘functioneel naakt’ zult u waarschijnlijk niet meer tegenkomen.

Rome beleefde eind augustus onder begeleiding van een uitgebreide campagne en een hoop media-aandacht zijn première op de Amerikaanse televisie, en de pilootaflevering trok net geen vier miljoen kijkers aan. Dat is naar Amerikaanse normen niet gigantisch – de eerste aflevering van het tweede seizoen van Desperate Housewives had bijvoorbeeld bijna dertig miljoen kijkers – maar voor een betaalzender als HBO was het toch een succes. Bovendien waren de reacties in de pers over het algemeen positief en na nauwelijks drie afleveringen bestelde HBO al een tweede seizoen (dat zonder de steun van de BBC gemaakt zal worden). Canvas heeft er blijkbaar evenveel vertrouwen in, want de zender heeft die tweede reeks ook al aangekocht. Is dat vertrouwen terecht? Na het bekijken van de eerste aflevering waren wij zelf gematigd enthousiast. Rome lijkt niet meteen een nieuwe The Sopranos of Six Feet Under. De kracht van die series is dat ze diepmenselijke, universele thema’s en complexe personages verwerken in verhalen over allesbehalve alledaagse omgevingen. De personages in Rome steken tamelijk eendimensionaal af tegen een Tony Soprano of een Nate Fisher, en de machtsspelletjes en politieke intriges maken de reeks een beetje afstandelijk. Maar de serie ziet er absoluut geweldig uit, er wordt – door de bijna volledig Britse cast – zonder uitzondering op zeer hoog niveau geacteerd, en na een kwartier ben je volledig opgezogen in de hectische wereld van de hoofdstad van het Romeinse Rijk. Liefhebbers van kostuumdrama’s en geschiedenisfreaks zullen de komende weken hun hart kunnen ophalen.

Stefaan Werbrouck

Hoe zorg je dat een tv-reeks waarvan iedereen het verhaal én het einde al kent toch aantrekkelijk wordt? Door er decadent veel geld tegenaan te gooien.