Give protest a chance – Werp op die barricade, schraap uw keel en maak een iPodmap aan: niet alle gewapende liederen treffen doel, maar dit boek erover wel.
Dorian Lynskey, Faber and Faber, 843 blz., euro 20.
Om wijlen Frank Zappa te parafraseren: de protestsong is misschien niet dood, er hangt gewoon een geurtje aan. Of dat niet altijd zo is geweest, vraagt de gewaardeerde Britse muziekjournalist Dorian Lynskey zich aan het achterhoofd. ‘ Any music lover knows that people make bad records for the right reasons and good records for the wrong ones.’ Weten artiesten nog niet beter dan zich in de mêlee van politiek en idealisme te storten?
Geen dictator is ooit gekraakt onder een bijtend refrein, geen multinational dankzij samenzang tot een kolchoz vertimmerd. Toen Nina Simone hoorde van een racistische bomaanslag op een zwarte kerk in Alabama, hield ze haar pistool al in de aanslag. Haar man kon haar gelukkig overtuigen dat musiceren veeleer haar ambacht was. Het resultaat heet Mississippi Goddam. Een voorval waardoor je, even maar, de denkfout laat inzinken dat al die gewichtige wijsjes misschien wel tekenen van onmacht voorstellen.
Deze turf drijft op de kop af drieëndertig populaire verzetsliederen chronologisch tegen de muur. Tussen Billie Holidays Strange Fruit (1939) en Green Days American Idiot (2004) passeren niet alleen usual suspects van Woody Guthrie, Edwin Starr, The Clash of Public Enemy de revue. Verrassend is de inclusie van Manifiesto (1973) van de Chileense folkie Victor Jara, Two Tribes van Frankie Goes To Hollywood en Her Jazz van het feministische riot grrrl-kransje Huggy Bear. Lynskey evoceert het politieke klimaat waarin een protestsong is opengebarsten, en kruipt in de psyche van de schrijver. Soms, zoals bij John Lennons Give Peace a Chance, hekelt hij die.
Stof tot filosoferen biedt Lynskey ook. Neem nu deze vraag: bestáát een protestsong wel als niemand er gehoor aan schenkt? Nu we toch bij slapeloze nachten zijn aanbeland: Neil Young beweert nooit te hebben verteerd dat hij met Ohio poen heeft verdiend, nochtans een song geboren uit zuivere verontwaardiging. Ja, protestsongs zijn complexe beesten, maar Lynskey fileert er hier drieëndertig op voortreffelijke wijze. U moest al gesandwicht tussen twee plakkaten aan de boekhandel staan.
KURT BLONDEEL
