DE HEER ZIJ GEPREZEN. ONDER LEIDING VAN JOHN BALDESSARI KOMEN honderd kunstenaars nader tot God.

INSTITUTE OF CONTEMPORARY ARTS (ICA)

THE MALL IN LONDEN, TOT 9 JANUARI. WWW.ICA.ORG.UK

100 Artists See God

Het Londense ICA houdt er stevig de pas in. Afgelopen zomer stond het smeuïge Artists’ Favourites er nog op het programma, deze winter is het opnieuw raak met 100 Artists See God. God! Net nu we ervan overtuigd waren dat kunstenaars niet zo opliepen met boodschappen uit den hoge. En honderd deelnemers alstublieft, dat zijn er welhaast genoeg om van een nieuwe Contrareformatie te gewagen. Het toch enigszins verrassende idee komt uit het woekerende brein van John Baldessari (73), de Amerikaan die al vier decennia conceptuele kunst met pop, foto’s, kleurtjes en tekst mixt, onder het motto I will not make any more boring art. Idem dito voor de tentoonstellingen, want in het ICA vervult hij samen met collega-kunstenaar Meg Cranston de functie van gastcurator met neus voor spitse thema’s. Het duo besloot het over een goddelijke boeg te gooien vanuit de nogal nuchtere vaststelling dat de belangrijkste religies vandaag de dag hardhandig met elkaar in aanvaring komen. Religie leidt tot conflict en daar pikt een beetje kunstenaar natuurlijk gretig op in. Volgens Baldessari leven we in een wereld die getekend is door goddelijke concepten. Tot op vandaag proberen we af te rekenen met een van bovenaf komend gezag en de representaties die daaruit voortvloeien zijn anno 2004 nog net zo geldig als vijfhonderd jaar geleden. Althans, dat is zo ongeveer het streefdoel van 100 Artists See God.

Cranston & Baldessari maakten geen afgelijnde selectie, maar vroegen honderd kunstenaars om een passende bijdrage. Foto’s, tekeningen, schilderijen, video’s of sculpturen, al wat ouder of nieuw werk, in principe kon alles dienen op voorwaarde dat er een wolkje mystiek in de verpakking stak. Het gevolg is een wijdlopige voorraad die opgedeeld werd in vakjes als Artists see God as the Great Organizer, as Tyrant of as Ineffable. De individualistische input primeert, daarom gaat elk werk vergezeld van een door de kunstenaar opgetekend statement. Verwacht geen aureolen of baardige grijsaards want als je de deelnemers mag geloven, zit God overal. In de blik van een hond, tussen de takken van de bomen, onder een kei, met andere woorden op zulke onvoorspelbare plaatsen dat het uitgangspunt wel eens aan geloofwaardigheid inboet. Een ongewone lichtinval lijkt voor sommigen al te volstaan, maar in de kunstgeschiedenis zijn wel gekkere voorbeelden te vinden en zo komen we bij de sterkte van deze heilige missie. Baldessari & Cranston trachten een hedendaags beeld op te trekken van een gegeven dat al eeuwen meegaat. Dat beeld is grillig en het mag al eens leiden tot hoongelach, maar het verwijst ook naar een romantisch kunstenaarsideaal dat dezer dagen nog maar zelden de kop opsteekt. Onder het honderdtal: een ruime delegatie jonge Amerikanen, een pak hoogvliegers die bepaald niet bekend staan om hun devote kijk op de wereld (Paul McCarthy, Mike Kelley, Raymond Pettibon) en gevestigde waarden uit verschillende generaties, zoals Roy Lichtenstein, Martin Kippenberger, Liam Gillick, Damien Hirst, Gerhard Richter en Andreas Gursky. Els Fiers

Els Fiers