Scènes die op uw netvlies gebrand staan. Deze week: Nemo ontwijkt de kogels in The Matrix (1999).
Het shot
Neo en Trinity vierendelen op het dak van een wolkenkrabber een troep zwaarbewapende soldaten als een van hen plots in een Agent morft. Neo schiet zonder succes twee pistolen leeg, maar als de Agent terugvuurt, doet hij iets wat zijn vertolker Keanu Reeves onsterfelijk zal maken: als een limbodanser onder een zeis vouwt hij zichzelf achterwaarts dubbel terwijl je de kogels in slow motion langs hem heen ziet zoeven. Het effect draagt sindsdien de naam bullet time en zorgde er mee voor dat The Matrix ter hoogte van de millenniumwende het begrip ‘cool’ herdefinieerde.
Het ontstaan
De Wachowski’s introduceerden in 1996 het lesbianisme in de mainstreamcinema met de gestileerde neonoir Bound. Hun tweede langspeler, de cyberpunkthriller The Matrix, moest een visuele overrompeling worden die je na afloop met een kop vol vragen de nacht in stuurde. Opdracht volbracht. Bullet time is na The Matrix pasmunt geworden voor elke actiethriller die om een effect verlegen zat, maar Neo voor het eerst onder die kogelregen door zien gaan, zorgde in 1999 voor een opwinding die het publiek in geen jaren gevoeld had. De limbodans van Reeves werd in die dagen zoveel geïmiteerd dat kinesisten gouden tijden beleefden, terwijl de acteur zelf gewoon aan een draad ging: in deze en nog een paar scènes werd gebruikgemaakt van wire fu – kungfu aan een touw zeg maar. Die techniek bestond al lang in het Oosten en was in de daaropvolgende jaren ook te bewonderen in Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000) en House of Flying Daggers (2004), films die een uitgebreid westers publiek vonden dankzij The Matrix, dat zelf een instantklassieker werd.
Hommage
Lana en Lilly Wachowski zijn wel verantwoordelijk voor de term bullet time, maar niet voor het procedé. Leni Riefenstahl deed in 1936 al iets gelijkaardigs voor de duikscènes in haar docu Olympia, en ook Sam Peckinpah en John Woo konden goed met deze bijzondere slowmotionvariant overweg. Het verfijnde procedé van The Matrix stond wel model voor alles wat erna kwam, zowel in actiecinema als videogames. Ontelbaar zijn bovendien de gifs en memes waarin je Neo zijn kunstje in verschillende settings ziet herhalen. Lachen hoor, als je daarvan houdt.
