Scènes die op uw netvlies gebrand staan. Deze week: het doorway shot uit The Searchers (1956).
Het shot
Ethan Edwards (John Wayne) draagt zijn na vijf jaar zoeken gevonden nichtje Debbie (Natalie Wood) over aan de buren van haar vermoorde ouders. Terwijl de camera achterwaarts met hen het huisje binnengaat, blijft Edwards in de deuropening staan, waar hij ook zijn jonge mede-Searcher Martin Pawley (Jeffrey Hunter) en zijn bruid laat passeren. Niemand, behalve de camera, kijkt hem nog aan. Als iedereen binnen is, draait hij zich om en wandelt weg, terwijl de deur langzaam achter hem dichtvalt.
Het ontstaan
Na Stagecoach (1939), Fort Apache (1948), She Wore a Yellow Ribbon (1949), Wagon Master (1950) en Rio Grande (1950) – om maar de bekendste te noemen – mocht John Ford zich al de onbetwiste koning van de western noemen, maar The Searchers was anders, donkerder, ambivalenter. De onkreukbare cowboy John Wayne is hier gemuteerd in de racistische ‘poëet van de haat’ (dixit Martin Scorsese) Ethan Edwards, een veteraan van de Amerikaanse burgeroorlog die een jarenlange zoektocht onderneemt naar zijn door Comanches ontvoerde nichtje. In een scène schiet hij de ogen van een dode indiaan uit, zodat die de weg naar de eeuwige jachtvelden niet meer kan vinden, en doorheen de film twijfelt hij wat hij moet doen als hij Debbie terugvindt: haar naar huis brengen of afschieten, omdat ze zelf een halve wilde is geworden. Hij kiest uiteindelijk voor het eerste, maar voor hemzelf is thuiskomen geen optie meer. Terwijl zijn familie en kennissen terugkeren naar de normaliteit van een steeds beschaafder wordend Texas, is de held van het Wilde Westen gedoemd om te blijven zwerven. Dat is de betekenis van de deur die achter de wegwandelende Ethan Edwards dichtvalt.
Hommage
Zowel The Godfather (1972) als Avengers: Age of Ultron (2015) heeft zijn eigen doorway scene. Het door Paul Schrader gepende script van Scorsese’s Taxi Driver (1976) heeft verdacht veel weg van de plot van The Searchers. Spielberg herbekijkt de film elke keer voor hij aan een nieuwe film begint en er loopt een directe lijn van Fords grootste meesterwerk naar dat van Wim Wenders: Paris, Texas (1984). Tot slot is er nog Orson Welles, die op een dag door Peter Bogdanovich naar zijn favoriete regisseurs gevraagd werd. Zijn antwoord: ‘Ik hou van de oude meesters, waarmee ik bedoel: John Ford, John Ford en John Ford.’
