‘The Roses’: Olivia Colman en Benedict Cumberbatch over hun vechtscheiding

In de huwelijkssatire The Roses gaan Olivia Colman en Benedict Cumberbatch elkaar verbaal te lijf. Een kooigevecht is er niets tegen. Twee van de sterkste Britse acteurs van hun generatie over het plezier van het sneren, het variëren op klassiekers en samen bedden opmaken.

Sommige films pakken uit met Brad Pitt in een Formule 1-bolide, anderen met Margot Robbie als Barbie, superhelden of explosies. De attractie van The Roses is dat Olivia Colman en Benedict Cumberbatch elkaar verbaal afslachten. Medelijden hoeft niet, het titanengevecht is hun eigen idee. ‘Hoe lang zouden we elkaar al kennen? Tien jaar? Vijftien? Vreemd genoeg hadden we nog nooit samengewerkt’, zegt Colman, die een Oscar won met haar vertolking van Queen Anne in het absurdistische The Favourite van Yorgos Lanthimos en ook uitblonk in The Father, The Lost Daughter en de Netflix-hit The Crown.

‘Het idee om samen te werken was er vrij vroeg in onze vriendschap, maar de kaarten lagen nooit goed’, bevestigt Benedict Cumberbatch die voor Doctor Strange doorgaat in het Marvel Cinematic Universe, sinds de BBC-serie Sherlock over een fanleger beschikt – de ‘cumberbitches’ – en uitmuntte in The Imitation Game en The Power of the Dog.

Dat veranderde toen scenarist Tony McNamara voorstelde om een eigentijdse variatie te bedenken op The War of the Roses, Danny DeVito’s zwarte komedie uit 1989 waarin Michael Douglas en Kathleen Turner hun huwelijk met steeds groteskere wraakacties verwoesten. Colman en Cumberbatch schakelden elk hun productiebedrijf in, Jay Roach (Austin Powers, Bombshell) werd als regisseur aangesteld.

In The Roses brengen twee Britten twee kinderen groot in een Amerikaanse kuststad. Eerst cijfert Ivy (Colman) zich weg voor de kinderen, maar de rollen worden omgedraaid wanneer haar krabrestaurant een sensatie wordt, terwijl Theo (Cumberbatch) zijn carrière als architect opgeeft na een fiasco. Na het vertrek van de kinderen maken ze elkaar met steeds giftiger sarcasme en vileine steken af. Van hun droomhuwelijk blijft geen spaander heel.

Tony McNamara schreef ook de fantastische scenario’s van twee topfilms van Yorgos Lanthimos: The Favourite en Poor Things. Hoe groot is zijn aandeel in The Roses?

Olivia Colman: Enorm. Het was zijn idee en toen zijn scenario binnenviel hebben we geen seconde getwijfeld. Het was geweldig. Tony is een onvoorstelbaar aardige man die altijd lacht en  heel intelligente, geestige scenario’s schrijft. Bij hem ben je in goede handen.

Benedict Cumberbatch: Hij wisselt van toon alsof het niets is en verwerkt heel complexe toonaarden in de film zonder dat het opvalt. Geniaal! Dynamiet! Al zou je het hem niet nageven, hij is altijd ontspannen. We schakelden beiden ons productiebedrijf in, maar te veel eer mogen we daar niet voor opstrijken. Een deel van het werk was achteroverleunen en wachten op Tony’s script.

Colman: Ik moet lachen als je over onze bedrijven begint. Het klopt, maar het is gek want zoveel doe ik niet. In mijn bedrijf is het mijn briljante echtgenoot die al het harde werk doet, inclusief alle wiskunde.

Een komedie is altijd een beetje een risico. The Roses bouwt bovendien voort op een klassieker van Danny DeVito en Michael Douglas. Sommige mensen vinden dat je daar niet mag aan raken.

Colman: The War of the Roses was baanbrekend. Ik herinner me nog goed het moment waarop ik ‘m voor het eerst zag. Soms moet je inderdaad niet aan een film raken die zo goed is. Maar het is geen remake. De originele film is een startpunt, met liefde en respect slaan we een andere richting in. Met Tony McNamara op keyboard en drums is de toon helemaal anders. Niemand kan donker en grappig beter combineren dan hij.

Cumberbatch: Ik begrijp wat je bedoelt. De hedendaagse cultuur recycleert wel erg veel oud materiaal. Ze vreet zichzelf zo op en bla bla bla. Maar The Roses staat op eigen benen. Je hoeft het origineel niet gezien te hebben. We hebben eerbiedig het kader geleend.

Colman: Kunst beïnvloedt kunst. Dat is altijd zo geweest. Ik daag je uit om een voorbeeld te geven van een kunstwerk dat niet voortkomt uit andere kunstwerken. Je bent altijd geïnspireerd door wat je zelf eerder hebt gezien, bewust of onbewust. Geen enkele kunstenaar is een eiland. Ik vind het fantastisch dat een wonderlijke film onze inspiratiebron was.

Een opvallend verschil is de Britse saus met Britse personages en zeer stevige verbale uithalen.

Cumberbatch: Onze personages verkassen naar Amerika om te ontsnappen aan wat ze typisch Brits vinden.

Colman: Maar wordt een Brit niet Britser eens hij in een ander land woont?

Cumberbatch: I don’t drink coffee, I take tea, my dear. I’m an Englishman in New York. Oh, I’m an alien, I’m a legal alien. Bedoel je dat? Sorry, voor de verbastering, Sting! Daar is iets van aan. Ik merk dat Britten die al heel lang in Amerika wonen juist nog meer op hun received pronunciation (het traditioneel standaard Engels, nvdr.) letten. Ze proberen te praten als the Queen. Een beetje zoals jij, Olivia.

Colman: Mag het? Ik speelde the Queen!

Een ander belangrijk verschil: het steekt de man dat hij de kostwinner niet is en dat zijn vrouw veel meer succes heeft.

Cumberbatch: Na zijn professionele fiasco steekt hij als zijn energie obsessioneel in de opvoeding van zijn kinderen. Hij verandert ze van suikerverslaafden in topatleten en sluit zijn vrouw buiten uit het ouderschap. Hij is een deel van zijn eigenwaarde kwijt en probeert dat te compenseren. Zijn weigering om zijn mislukking onder ogen te zien is raar, want hij wordt er voortdurend aan herinnerd. ‘In onze branche vinden we je nog steeds een beetje een grap.’ Zelfs zijn vrienden zeggen dat hij een beetje een mislukkeling is.

Colman: Mag ik daar ook iets over zeggen?

Ga je gang.

Colman: Ik vind het heel grappig dat een van Theo’s vrienden zegt: ‘Je bent een mislukkeling en daar houden vrouwen niet van.’ Ik vind dat grappig omdat het larie en apekool is. Misschien bestaat er ergens ter wereld wel een vrouw die er zo over denkt, maar onder mijn vriendinnen zal je zo niemand aantreffen. Een partner is niet ineens een onaantrekkelijke mislukking omdat er iets niet lukt. Zulke momenten horen bij het leven. Sorry voor de preek, maar ik heb een bloedhekel aan het waanidee dat vrouwen een man die niet enorm succesvol is, onaantrekkelijk vinden. Mannen, laat jullie daardoor niet van de wijs brengen!

Cumberbatch: Leren we niet meer van onze mislukkingen dan van onze successen? Ik leer bij door altijd te proberen het nog beter te doen. De beroemde mantra van Samuel Beckett: ‘Try again. Fail again. Fail better.’

In de film maken jullie elkaar af met de giftigste sneren en steken. Zoveel venijn zijn we niet meer gewoon. Was niets te wreed?

Colman: Ik vond het moment waarop Ivy doet alsof ze slaag van je kreeg, bijzonder ongemakkelijk. Ik heb me moeten laten ompraten. Dat moment is er niet om te spotten met iedereen die een slachtoffer is. Dat moment zegt enkel dat ze de wereld wil duidelijk maken dat hij een heel slechte gast is. Dat is wreed van haar want hij zou nóóit fysiek geweld gebruiken.

Cumberbatch: Sommige sneren zijn een beetje ongemakkelijk. We hielden altijd een slag om de arm, ook in postproductie. We leven helaas in een wereld waarin dit soort dingen gebeuren en daar is niets komisch aan.

Netelige kwestie, waar lag de oplossing?

Cumberbatch: Het is belangrijk om de juiste toon te vinden en geen seconde te suggereren dat we fysiek geweld binnen een relatie grappig vinden. Dat is het allesbehalve. Het is wel duidelijk een komedie: een film waarin fysieke komedie gebruikt wordt om dingen uit te drukken. Moeten we er echt bij zeggen: ‘Don’t try this at home’? In wezen houden Theo en Ivy van elkaar. Ze zijn alleen in een valstrik getrapt. Scherpe humor is onderdeel van hun woordenwisselingen en dat is lang geen probleem. Maar ze verliezen elkaar uit het oog en dan kan die gewoonte om het scherp te verwoorden tot enorme escalatie leiden.

Zeggen jullie altijd onverbloemd waar het op staat? Mag het botsen?

Cumberbatch: Ik vind, Olivia, dat het een van je superkrachten is dat je de dingen meteen benoemt zonder daarom de hele set op stelten te zetten. Jij bent zo authentiek wie je bent. Ik vind dat ontwapenend en briljant. Ik ben vast de enige niet die daar jaloers op is en denkt: durfde ik maar zo vrijuit praten. Zelf ben ik een vreselijke people pleaser.

Colman: Op de set moet je voor je mening uitkomen, maar in mijn vriendschappen en persoonlijke relaties zeg ik heus niet onmiddellijk alles wat in me op komt. Ik hou me ook soms stil omdat ik niemand wil kwetsen. ‘Vreselijke people pleaser’ is trouwens geen uitdrukking die je eer aandoet. Ik denk dat je erg empathisch bent, dat is iets heel anders dan behaagziek. Je moet trouwens leren om een compliment te aanvaarden en het niet met een grapje weg te lachen. Laat ons oefenen. Ik ga nu iets liefs over je zeggen en jij gaat ‘dank u’ zeggen. Jij bent empathisch en heel goed in het op hun gemak stellen van andere mensen.

Cumberbatch: Dank u.

Jullie zijn beiden al jaren gelukkig getrouwd. Wat is jullie geheim? Een priester beweerde onlangs dat koppels scheiden omdat ze op elkaar uitgekeken raken – zoals je op een tapijt uitgekeken kunt raken.

Cumberbatch: Ik ben blij dat dat mijn priester niet is. Niet dat ik hem volledig tegenspreek. Ik vind het een kolossale vergissing, hopeloos verkeerd menselijk gedrag om iets dat je erg aantrekkelijk vindt uit pure verveling plots onaantrekkelijk te vinden. Helaas maken we die fout voortdurend. We hebben de behoefte om elke minuut geëntertaind te worden. We willen voortdurend iets nieuws. We zijn zo geconditioneerd, onze omgeving stuurt erop aan en we zijn psychologisch zo bedraad. Maar we kunnen toch op zijn minst meer op onze hoede zijn en aan het totaalplaatje denken.

Is dat jouw huwelijksadvies?

Cumberbatch: Je moet van je partner houden zoals hij of zij is. Dat moet goed genoeg zijn. Je moet niet willen dat hij of zij meer dit doet of minder dat. Je moet het idee omhelzen dat je iemand niet kunt veranderen. Ze zijn wie ze zijn. Koester dat. Help ze als ze je steun willen, steun ze als ze iets anders willen aanpakken. Maar denk niet dat je de ander kunt veranderen. Denk niet: hij of zij is fantastisch op dat ene puntje na, maar dat krijg ik er wel uit zodra we getrouwd zijn. Want zo werkt het niet.

Colman: Ik ga iets tegenwerpen. Mijn Ed is nu heel goed in het opmaken van bedden terwijl hij daar aanvankelijk een kluns in was en er het nut niet van in zag. Partners kunnen wel veranderen. Tegenwoordig zijn we een geroutineerd team als we de bedden opmaken. We weten perfect wie wanneer in het deken moet slaan om een een prachtige vouw te bekomen. Zelfs hij begrijpt nu hoe bevredigend zo’n prachtige vouw is.