‘The Room’, een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

Tommy Wiseau en Greg Sestero in The Room. Sestero schreef later The Disaster Artist over zijn ervaringen op de set. © .
Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

Volgens de overlevering had de cameraman zijn eigen tent, zodat niemand hem kon horen lachen terwijl hij de rushes bekeek. Maak kennis met The Room, een film die zo legendarisch slecht was dat de making-of ervan nu verfilmd is door James Franco.

Volgende week komt The Disaster Artist in de zalen, de film waarmee James Franco recent nog een Golden Globe voor beste acteur won. (En die hem allicht een Oscarnominatie had opgeleverd als hij in de tussentijd niet in opspraak was gekomen wegens seksueel ongepast gedrag.) Het is het waargebeurde verhaal van de making-of van The Room, een film uit 2003. Niet Room. The Room. Héél andere film. Wordt wel eens ‘de Citizen Kane van de zo-slecht-dat-het-weer-goed-iscinema’ genoemd . Geregisseerd, geproducet, geschreven en gehoofdacteerd door de enigmatische Tommy Wiseau, door The New York Times ooit de ‘Orson Welles of crap’ gedoopt. Maar vooral een hedendaagse cultfilm, die popculturele memes als ‘You’re tearing me apart, Lisa!’ en ‘scotchka’, een cocktail bestaande uit gelijke delen whisky en wodka, heeft voortgebracht.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

The Room gaat over een all-American, totaal niet Oost-Europees ogende jongeman, genaamd Johnny, die op het punt staat te trouwen met zijn verloofde Lisa. Wat Johnny niet weet, is dat Lisa hem achter zijn rug aan het bedriegen is met zijn beste vriend Mark. Niet dat plot er zoveel toe doet. The Room is meer dan een liefdesdriehoek. Veel meer.

Nog even: mocht u nog nooit van The Room gehoord hebben, raden wij u aan om eerst een van de eindeloze reeks best ofs op YouTube te bekijken. De ‘Honest Trailer’ op YouTube is ook een prima vertrekpunt.

Dat gaat helpen om het een en ander te plaatsen.

Er is nagenoeg niets met zekerheid geweten over de regisseur van The Room. Behalve dat hij graag zijn blote kont in de film wilde. Té graag.

De film is nauwelijks vijf minuten ver wanneer de hoofdpersonages aan een tweeënhalve minuut durende seksscène beginnen. Dat is al raar. Nog raarder is dat de scène hoofdzakelijk bestaat uit close-ups van een op- en ontspannende mannenkont – een heel vreemde mannenkont, die tegelijk heel strak én heel perkamentig oogt. Na een kort intermezzo – en een zo mogelijk nog ongemakkelijker stukje erotiek, op een wenteltrap – volgt een nieuwe seksscène. Het bizarre: die recycleert de beelden van de eerste scène. Als in: dezelfde beelden opnieuw. Wat betekent dat we opnieuw twee en een halve minuut naar die hele rare kont moeten kijken.

En dat zijn nog maar de eerste twintig minuten van The Room.

De kont in kwestie is van Tommy Wiseau, de regisseur, scenarist, producent en hoofdacteur en volledig verantwoordelijk voor de waanzin die The Room is. Wiseau is een ietwat apart man. Praat met een vuistdik Schwarznegger-accent, maar beweert volbloed Amerikaan te zijn. Heeft het lichaam van een 55-jarige, maar claimde in 2003 een jaar of 35 te zijn. Heeft het charisma van een vampier die te lang heeft vastgezeten in een Russische cel, maar ziet zichzelf als de volgende Brad Pitt.

Het ding is: er is heel weinig over Tommy Wiseau geweten dat zeker is. Greg Sestero, een vriend van Wiseau en een van de hoofdacteurs in The Room, beschreef zijn ervaringen op de set in het boek The Disaster Artist, waarop de James Franco-film gebaseerd is. In dat boek groef Sestero dieper in het verleden van Wiseau en kwam hij met wat info op de proppen. Wiseaus echte naam is onduidelijk, maar wellicht is hij in Polen geboren in de vroege jaren vijftig en belandde hij via Frankrijk ergens in de jaren zeventig in San Francisco. Daarna wordt het even heel onduidelijk hoe hij zijn geld verdient, maar ergens rond 2000 krijgt Wiseau een zwaar auto-ongeval, waarna hij besluit zijn leven overhoop te gooien. Hij schrijft een script – oorspronkelijk een toneelstuk en een boek van 500 bladzijden – maar niemand wil zijn film maken. Waarop hij het gewoon zelf doet.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

The Room zou ook deels autobiografisch zijn: Wiseau zou ooit bedrogen zijn door zijn verloofde. Dat klinkt vaag, maar het zou wel het een en ander verklaren. Zoals: waarom Johnny de hele film lang als een goedzak gepresenteerd wordt die iedereens beste vriend is, zonder reden bloemen koopt voor zijn verloofde en voor de scholing van het gehandicapte buurjongetje betaalt, terwijl Lisa lang door iedereen, inclusief haar moeder, voor kreng wordt uitgescholden. Een film maken om je ex terug te pakken: het klopt ergens wel bij Tommy Wiseau.

Fijn detail: de cameraman probeerde Wiseau te overtuigen om zijn kont buiten het kader te laten. Wiseau eiste evenwel dat zijn kont in beeld zou blijven. Hij deed dat naar eigen zeggen uit commerciële overwegingen:

‘I have to show my ass or this movie won’t sell.’

Letterlijk zijn woorden.

De regisseur noemde een van de hoofdpersonages naar Matt Damon. Dat personage heet ‘Mark’. Niks in The Room houdt steek.

Ja, het acteerwerk is bijzonder slecht, het beeld vaak wazig en de decors zien er vals uit, maar wat The Room echt van andere bad cinema onderscheidt, is het totale gebrek aan logische samenhang. Niks houdt steek in The Room. Niks. En daardoor krijgt alles een specifiek soort absurditeit. In het laatste kwart van de film wordt één hoofdpersonage plots gespeeld door een andere acteur. Het lijkt de bedoeling dat dat niet opvalt. Elke scène begint met iemand die ‘Hi’ zegt. Elke scène. In één subplot gooien de vier mannelijke hoofdpersonages in een straat met een rugbybal naar elkaar. Alle vier staan ze op anderhalve meter van elkaar. Alle vier dragen ze een smoking. Op geen enkel moment wordt uitgelegd waarom. Maar onze favoriet zit ergens in het tweede kwart van de film, wanneer een moeder langs haar neus weg ‘I got the results. I definitely have breast cancer’ tegen haar dochter zegt. Niemand reageert op die uitspraak. De kanker komt daarna nergens nog ter sprake.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

Wat een mens zich doet afvragen: wat ís The Room eigenlijk?

Wel, toen The Room uitsluitend een cultpubliek bleek aan te spreken, verklaarde Wiseau overal dat het een intentionele komedie was, met doelbewust slechte dialogen en een dito mank scenario. Dat was het niet. Of dat is toch wat iedereen die aan de film meewerkte, vertelt. Leuk weetje in dat verband: de director of photography had een eigen, afgesloten tent tijdens de opnames, zodat Wiseau hem niet kon horen lachen terwijl hij de rushes bekeek.

Volgens Greg Sestero was The Room wel degelijk serieus bedoeld. Wiseau had Tennessee Williams in gedachten toen hij het scenario pende, de schrijver van A Streetcar Named Desire – The Room moest Wiseaus Brando-skills als acteur etaleren. Zijn hoofdactrice liet hij ter voorbereiding Kubricks Eyes Wide Shut bekijken – al weet die actrice nog altijd niet waaróm. Niettemin lijkt dat de bedoeling te zijn geweest: een serieus drama met een driehoeksverhouding en een dreigende, erotische sfeer.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

Nog altijd volgens Sestero zou Wiseau het script geschreven hebben nadat hij onder de indruk was geraakt van The Talented Mr. Ripley. Wiseau was in het bijzonder fan van de hoofdacteur, Matt Damon. In die mate dat hij een van zijn hoofdpersonages noemde naar hoe hij dacht dat die hoofdacteur heette.

Hij noemde dat personage ‘Mark’.

Inzake intentie zegt dat alles.

In dat verband: Wiseau heeft ooit geëxpliceerd waarom de kanker van de moeder later in de film nooit meer ter sprake kwam. Tijdens ‘uitvoerig onderzoek’ had Wiseau in een artikel gelezen dat kankerpatiënten geen medelijden willen. Zijn oplossing: creëer een personage dat kanker heeft en laat daar vervolgens niemand iets over zeggen. Dat weten maakt het nóg grappiger.

Mensen gooien met plastic lepels tijdens de screening van The Room. Daar is een specifieke reden voor.

Na de opnames stuurde Wiseau de finale versie van The Room naar Paramount in de hoop dat het de film zou distribueren. Doorgaans duurt het twee weken voor je daar op reactie krijgt. The Room werd binnen de vierentwintig uur geweigerd en teruggestuurd.

Dat was een record.

Wiseau besloot daarop de film zelf te verdelen. In de zomer van 2003 kwam The Room uit in LA. Hij bracht in twee weken tijd 1800 dollar op, om daarna uit de zalen te verdwijnen. Reviews omschreven de film als ‘being stabbed in the face’ en ‘a narcissist nonpareil whose movie makes Vincent Gallo’s The Brown Bunny seem the apotheosis of cinematic self-restraint’. (Wij weten ook niet wat dat laatste betekent, maar het klinkt niet positief.) De pr-verantwoordelijke omschreef de première als ‘de gênantste ervaring uit mijn leven’. Een flink aantal genodigden en acteurs verliet de zaal na twintig minuten, overtuigd dat ze naar een softcorefilm gelokt waren. Toen Wiseau de zaal verliet, stormde een groep mensen op hem af om een handtekening te vragen. Volgens de rest van de crew was het pijnlijk duidelijk dat Wiseau hen betaald had om dat te doen.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

De pr-man overtuigde Wiseau om van strategie te veranderen en te mikken op een studentenpubliek en midnight screenings. In geen tijd werden de visies een succes en groeide de film uit tot een cultklassieker. ‘De slechtste film aller tijden’ bleek de perfecte aanpak voor een word-of-mouth-campagne. Iets dat Wiseau niet ontgaan was: hij begon zelf maandelijkse screenings te organiseren, wat hij jarenlang zou volhouden. The Room kreeg een trouwe aanhang, met fans als Paul Rudd, Jonah Hill en Kristen Bell, en werd een Rocky Horror Picture Show voor de internetgeneratie. Fans daagden voor vertoningen op in smokings, gooiden met rugbyballen en smeten plastic lepels naar het scherm telkens er een lepel in beeld kwam.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde
© n/c

Dat laatste gebeurt verrassend vaak. Nadat de cameraman had geklaagd dat de filmsets te kaal waren, had Wiseau een rist lege kaders laten kopen. Alleen: hij vond het niet nodig om portretfoto’s in de kaders te steken en had de originele beelden erin laten zitten. Dat waren allemaal foto’s van lepels. Waardoor driekwart van de scènes in The Room zich afspeelt tegen een achtergrond van stockfoto’s van soeplepels, pastalepels, koffielepels en pollepels.

Tommy Wiseau is een niet-intentioneel genie.

The Room kostte 6 miljoen dollar en niemand weet waar dat geld vandaan kwam.

Het grootste mysterie van The Room zijn de financiën. Anders dan klassiekers van de bad cinema als Plan B from Outer Space is The Room wel degelijk op een budget gedraaid: zes miljoen dollar, die Wiseau uit eigen zak betaalde. Wat meteen twee vragen opwerpt. Eén: waar kwam dat geld vandaan? En twee: waar is dat geld naartoe gegaan?

Zes miljoen is geen enorm bedrag naar Amerikaanse normen, maar wel ruwweg twee keer het budget van Loft. Alleen: The Room ziet er niet ruwweg twee keer zo goed uit als Loft. En dat heeft alles met Tommy Wiseau te maken, een man die van waanzinnige beslissingen hield. Op het moment dat de film gedraaid werd, was het niet duidelijk wat de toekomst van cinema zou worden, digitale HD-camera’s of 35 mm-camera’s. Wiseau had zijn eigen oplossing: hij kocht ze beide en plakte de twee camera’s tegen elkaar. Hij ontsloeg de technici die hem vertelden dat hij maar een van de twee opnames zou kunnen gebruiken, omdat de andere camera net naast het kader zou filmen. Waarna hij stug zijn ding deed. En alle 35 mm-beelden onbruikbaar bleken.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde

Ander leuk weetje: Wiseau heeft vijf jaar lang één billboard gehuurd in Los Angeles, met daarop zijn kop en een link naar de website. Die billboard kostte 5000 dollar per maand. Dat is ’s werelds meest specifieke 300.000 dollar kostende reclamecampagne.

Waarmee we bij de tweede vraag zijn beland: waar kwam dat geld vandaan? En dat is waar The Room bijzonder intrigerend wordt. Wiseau wil niet zeggen waar hij het geld heeft gehaald. De ene keer zegt hij dat hij zijn fortuin vergaard heeft met de import van leren jassen. De andere keer claimt hij dat hij in de jaren tachtig Koreaanse jojo’s verkocht heeft. De kans lijkt in elk geval klein dat hij zelf genoeg geld verdiend heeft om eigenhandig een multimiljoenenfilm te produceren.

In The Disaster Artist – het boek – schrijft Sestero dat er ook geruchten waren dat The Room een onderdeel was van een witwasoperatie van de maffia van San Francisco. Andere theorieën: Wiseau had in vastgoed een fortuin verdiend in San Francisco, Wiseau kende een rijke oude vrouw die hem het geld gegeven heeft en Wiseau was aangereden door een dronken Hollywood-bobo en had een omvangrijke schikking getroffen.

Nu ja, misschien is het ook beter dat we het niet weten.

The Room vaart wel bij wat mythe.

The Disaster Artist

Vanaf 7/2 in de bioscoop.

'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde
'The Room', een film zo legendarisch slecht dat James Franco de making-of ervan verfilmde
Tommy Wiseau in The Room, volgens hemzelf doelbewust opgezet als komedie. Cast en crew spreken dat tegen.
Tommy Wiseau in The Room, volgens hemzelf doelbewust opgezet als komedie. Cast en crew spreken dat tegen.
James Franco als Tommy Wiseau in The Disaster Artist, zeg maar de making-of van The Room.
James Franco als Tommy Wiseau in The Disaster Artist, zeg maar de making-of van The Room.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content