John Schlesingers persoonlijkste film, een kroniek van een biseksuele driehoeksrelatie, is eindelijk uit op dvd.
Sunday Bloody Sunday (1971)
Film: **** ~ Extra’s: 0
(Lime Lights Pictures)
De output van de Britse regisseur John Schlesinger (1926-2003) is op zijn zachtst gezegd onevenwichtig, met naast een aantal prima films (Darling, Midnight Cowboy, Marathon Man, The Day of the Locust) een zelfde aantal miskleunen (Honky Tonk Freeway, Madame Sousatzka, Eye for an Eye, The Next Best Thing). Zijn allerbeste film blijft Sunday Bloody Sunday, niet toevallig ook zijn persoonlijkste. Filmcritica en occasioneel scenarioschrijfster Penelope Gilliatt (die in de jaren zeventig de filmrubriek in The New Yorker deelde met Pauline Kael) baseerde haar script over een man en een vrouw van middelbare leeftijd die beiden een affaire hebben met een jonge artiest namelijk op een soortgelijke ervaring in het leven van de regisseur.
Schlesinger is in de film een homoseksuele Joodse arts die de veertig is gepasseerd, en die verliefd wordt op een jongensachtige beeldhouwer van kinetische sculpturen. De zorgeloze jonge man (Murray Head) deelt zijn gevoelens én zijn weekends zowel met de dokter als met een arbeidsconsulente (Glenda Jackson), en hij begrijpt niet waarom zij problemen hebben met dit compromis. Ten behoeve van een carrière in New York laat hij ze beiden in de steek.
Begin jaren zeventig was Sunday Bloody Sunday beslist baanbrekend in de uitbeelding van bisexualiteit en de portrettering van een homoseksueel die niet verwijfd, flamboyant of pervers was. Maar wat deze kroniek over tien dagen in het leven en de liefdes van drie Londenaars toen al uniek maakte, is dat de sekuele voorkeuren van het trio nauwelijks ter zake doen. Schlesinger gebruikt die driehoeksverhouding alleen om een film te maken die een zeldzaam direct en openhartig inzicht biedt in het precaire van menselijke relaties. Precies omdat hij niét voor marginalen, provocateurs of excentriekelingen kiest, maar integendeel voor upper middle class-individuen die in alles vrij saai zijn (ook in hun onberispelijke goede smaak; vandaar Mozarts Cosi Fan Tutti op de soundtrack telkens de dokter eenzaam thuis zit), werd Sunday Bloody Sunday veel meer een film die het leven toont zoals het is, dan de freakshow die de meeste films die homo’s ten tonele voerden in die tijd waren.
Schlesinger toont ons mensen die van het leven proberen te maken wat er van te maken valt; die hun best doen maar meestal mislukken of ontgoocheld worden. De overheersende toon is er een van berusting en intense droefenis. ‘People can manage on very little,’ zegt Finch op zeker ogenblik. Het zou het motto van de film kunnen zijn. Dramatische uitbarstingen zijn er niet, wel een prachtig gemoduleerde aaneenschakeling van onthullende momenten. Ik ken weinig of geen films die zo treffend tonen dat er maar heel weinig nodig is om ons ongelukkig te maken en nog minder om ons een gevoel of illusie van intense blijdschap te geven.
Patrick Duynslaegher
