Met broccoli en boetseerklei, kastanjes en bordkarton reconstrueert Alain Ughetto het harde leven van zijn Italiaanse voorouders.
De titel van zijn artisanale animatiefilm, Interdit aux chiens et aux Italiens, is ontleend aan de afgrijselijke bordjes waarmee cafés en winkels in Frankrijk – maar ook hier in België – gastarbeiders en migranten buiten hielden. Het is ook het verhaal van de familie van de Franse zeventiger Alain Ughetto, die jarenlang de geschiedenis van zijn grootouders bijeen trachtte te sprokkelen. Niet makkelijk, omdat ze liever niet herinnerd werden aan alle pijn en ellende die ze hadden doorstaan – en die ook niet iedereen overleefde.
Ughetto voert in zijn film een kleifiguurtje op van zijn in de jaren zestig overleden grootmoeder Cesira, die na wat tegensputteren getuigt over de honger en de schrijnende armoede die het leven in een Piëmontees bergdorp begin twintigste eeuw tekenden. Soms moest je één aardappel onder vijf kinderen verdelen. Soms waren kastanjes het enige voedsel. Haar man Luigi en diens broers bieden zich als goedkope en misbare werkkrachten in de buurlanden aan om tunnels te graven en stuwdammen te bouwen. Moeten ze naar het front, dan staan de vrouwen er alleen voor om zichzelf en de kinderen in leven te houden. En dat lukt niet altijd. Op de Eerste Wereldoorlog volgt de Spaanse griep en de opkomst van het fascisme. Het zijn te veel rampen.
Animator Alain Ughetto – ondanks zijn gevorderde leeftijd is dit, na Jasmine tien jaar geleden, nog maar zijn tweede langspeler – zweert net als zijn voorvaderen bij handenarbeid. Zijn personages zijn van klei, bomen zijn van broccoli, voor rotsen gebruikt hij houtskool en voor huizen karton. Af en toe komt zijn kolenschop van een hand in beeld en reikt ze zijn kleine kleien opa een hamer aan of neemt ze van zijn minuscule nonna een van haar berucht straffe koffies aan.
Zijn figuren hebben grote, expressieve ogen die permanent verwondering uitdrukken, som ook een tikje weemoed. En al is dit uiteindellijk een verhaal van ontbering en uitbuiting, dat is niet de focus. Het is in de eerste plaats een liefdevolle familiekroniek die dat bikkelharde leven teder en elegant, lichtvoetig en tragikomisch verbeeldt. En in tweede instantie is Interdit aux chiens et aux Italiens een vindingrijk en poëtisch eerbetoon aan de veerkracht van elke familie die emigreert om te overleven. In boetseerklei en broccoli.
