‘Queen & Slim’: broeierige misdaadballade in het donkere hart van Amerika

Melina Matsoukas schippert lenig tussen poëzie, romantiek en politiek in haar dromerige debuut Queen & Slim, over twee jonge, zwarte outlaws op de loop.

Spike Jonze, David Fincher, Jonathan Glazer, Michel Gondry: er zijn duidelijk nogal wat fameuze filmmakers die hun carrière zijn begonnen als videoclipregisseur, en aan dat lijstje mag nu ook Melina Matsoukas worden toegevoegd. Nadat ze eerder virtuoze, in sociale topics gedrenkte clips draaide voor Beyoncé, Rihanna, Lady Gaga en ander imposant vrouwvolk bewijst ze met Queen & Slim namelijk dat ze ook in het lange bioscoopformaat haar mannetje kan staan.

In haar even dromerige als politiek gekleurde debuut focust Matsoukas op een zwarte jongen en meisje, allebei singles die mekaar ontmoeten in een luizig restaurantje. Wat begint als een teleurstellende Tinderdate neemt brutaal een bocht wanneer ze onderweg naar huis worden tegengehouden door een agressieve, blanke flik, die sneller zijn wapen trekt dan om een rijbewijs vraagt. Het incident kent een fatale afloop, waarna de twee zich genoodzaakt zien om op de vlucht te slaan, ook al kennen ze mekaar van haar noch pluimen en beseffen ze dat hen van Ohio tot Florida flink wat hindernissen te wachten staan.

Met zijn jonge, Afro-Amerikaanse outlaws on the run werd Queen & Slim hier en daar al de ‘zwarte Bonnie and Clyde‘ gedoopt, maar Matsoukas passeert eerder langs Thelma & Louise, Badlands, In the Mood for Love, Y tu mamá también en andere referentiepunten. Hoewel er een dosis geweld en gevaar in de film zit, is Queen & Slim namelijk hoegenaamd geen kinetische caper, maar eerder een sensueel in beeld geborstelde, broeierige roadmovie dwars door het hedendaagse Amerika, waar politiegeweld en racisme overal om het hoekje kunnen loeren.

Matsoukas neemt minstens evenveel tijd om te tonen hoe Queen en Slim langzaam naar elkaar toegroeien en verliefd worden – let op de prachtige praatscène in een koffiebar – dan voor de spannende, criminele esbattementen. Bovendien blijken noch de personages die de twee onderweg ontmoeten, noch de vragen die worden opgeworpen over de machinaties van discriminatie en onderdrukking zomaar zwart of wit te zijn. Dat maakt van de film zowel een intelligente inquisitie naar het donkere hart van Amerika als een tedere, romantische rollercoaster.

Dat wil echter niet zeggen dat je een volstrekt rimpelloze rit van dik twee uur in een vintage Pontiac wacht. Niet alle cuts en overgangen zijn even vernuftig, terwijl sommige statements te nadrukkelijk in kapitalen worden geschreven. Bovendien begint de dramatische motor af en toe te sputteren, waarna hij opnieuw op gang getrokken moet worden door een scheut hiphop of een lap r&b. Maar de film is fris, vrank, tijdloos en actueel tegelijk, de charismatische leads kruipen onder het vel, en vooral: Matsoukas’ beeldvoering is klassiek elegant, met uitgekiende, op pellicule en in gesatureerde kleuren gebrande tableaus van diners, tankstations, garages en andere popculturele americana.

Een even mooie als militante misdaadballade die nog lang na de furieuze finale op een tarmac in Florida blijft smeulen.